Bộ Quốc phòng Israel mới đây cho biết nước này đã bàn giao hệ thống phòng không laser công suất cao đầu tiên có khả năng tác chiến cho quân đội, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực đối phó rocket, đạn cối và UAV với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các tên lửa đánh chặn truyền thống.
Hệ thống Iron Beam công suất 100 kilowatt, do Rafael Advanced Defense Systems phát triển, đã được chuyển giao cho Lực lượng Phòng vệ Israel và sẽ do không quân tiếp nhận, vận hành.
Hệ thống này sẽ được tích hợp vào mạng lưới phòng không đa tầng của Israel, hoạt động song song với các tổ hợp Iron Dome (Vòm Sắt), David’s Sling và Arrow.
Hệ thống laser “sẵn sàng chiến đấu” đầu tiên trên thế giới
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz gọi lễ bàn giao là “một thời khắc lịch sử”, cho biết đây là lần đầu tiên một hệ thống đánh chặn bằng laser công suất cao đạt tới mức độ sẵn sàng vận hành thực tế.
Ông nhấn mạnh hệ thống này “thay đổi luật chơi” khi đảo ngược cán cân kinh tế giữa các mối đe dọa giá rẻ và các tên lửa đánh chặn đắt tiền.
Tổng giám đốc Bộ Quốc phòng Amir Baram cho biết việc bàn giao đánh dấu bước chuyển từ giai đoạn phát triển sang sản xuất hàng loạt, đồng thời mô tả Iron Beam là khởi đầu của một sự thay đổi công nghệ sâu rộng trong lĩnh vực phòng không.
Theo ông, hệ thống này sẽ giúp Israel mở rộng đáng kể khả năng phòng thủ, đồng thời cắt giảm mạnh chi phí đánh chặn.
Theo Bộ Quốc phòng Israel, Iron Beam đã trải qua nhiều tuần thử nghiệm, trong đó bắn hạ thành công rocket, đạn cối, UAV và các mục tiêu bay khác.
Các quan chức cho biết hệ thống hoạt động hiệu quả trong các bài thử mô phỏng điều kiện chiến đấu thực tế.
Tư lệnh Không quân Israel, Thiếu tướng Tomer Bar, nhận định Iron Beam sẽ trở thành “một thành phần thiết yếu mới” trong cuộc chiến phòng không của Israel, bổ trợ cho các hệ thống đánh chặn bằng tên lửa vốn đã được sử dụng dày đặc trong các xung đột gần đây.
Iron Beam là mảnh ghép mới trong hệ thống phòng không Israel, vốn đã bao gồm Iron Dome để đối phó rocket tầm ngắn, David’s Sling cho các mối đe dọa tầm trung, cùng Arrow 2 và Arrow 3 để đánh chặn tên lửa đạn đạo.
Các hệ thống của Israel đã đánh chặn từ 90% đến 95% rocket và tên lửa. Tuy nhiên, giới chức thừa nhận chúng kém hiệu quả hơn trước các UAV nhỏ và mục tiêu bay thấp, đôi khi chỉ đánh chặn được khoảng một nửa.
Hệ thống laser được thiết kế để lấp đầy khoảng trống này, chuyên đối phó với các mối đe dọa bay chậm, bay thấp – những mục tiêu có thể lọt qua hoặc làm quá tải các hệ thống dẫn đường bằng radar.
Giới chức quốc phòng cho biết Iron Beam sẽ xử lý các vật thể bay nhỏ, qua đó cho phép các tên lửa đánh chặn được dành cho những mối đe dọa lớn và phức tạp hơn.
Tiêu diệt UAV với chi phí chỉ vài xu
Ưu điểm lớn nhất của hệ thống là chi phí cực thấp. Mỗi phát bắn laser chỉ tiêu tốn vài xu tiền điện, trong khi một quả tên lửa đánh chặn có thể có giá từ 10.000 đến 100.000 USD. Khả năng bắn liên tục mà không cần đạn dược vật lý giúp giảm đáng kể gánh nặng hậu cần trong các đợt tấn công kéo dài. Chỉ cần nguồn điện ổn định, hệ thống sẽ không bao giờ “cạn đạn”.
Tổng giám đốc Rafael, ông Yoav Turgeman, cho biết công ty tự hào khi bàn giao hệ thống phòng thủ laser tác chiến tiên tiến nhất thế giới, đồng thời nhấn mạnh Rafael vẫn tiếp tục phát triển công nghệ này ngay cả trong thời gian giao tranh đang diễn ra.
Elbit Systems, đơn vị cung cấp các thành phần laser then chốt, cho biết họ đang tiếp tục nghiên cứu các công nghệ laser công suất cao cho những ứng dụng quân sự trong tương lai.
Hệ thống này còn được biết đến với tên tiếng Do Thái là Or Eitan, hay “Ánh sáng của Eitan”, nhằm tưởng nhớ Đại úy Eitan Oster – một sĩ quan Israel thiệt mạng trong giao tranh với Hezbollah tại miền Nam Lebanon vào tháng 10/2024. Cha của ông, một trong những kỹ sư phát triển hệ thống, đã tham dự lễ bàn giao.
Iron Beam đã được phát triển trong hơn một thập kỷ kể từ khi lần đầu ra mắt vào năm 2014.
Giới chức Israel khẳng định hệ thống laser này sẽ không thay thế hoàn toàn các lá chắn tên lửa hiện có, nhưng tin rằng nó sẽ nâng cao đáng kể năng lực ứng phó của Israel trước các mối đe dọa trên không ngày càng đa dạng.
Các quan chức quốc phòng cũng thừa nhận hạn chế lớn nhất của Iron Beam là hiệu quả suy giảm trong điều kiện tầm nhìn kém hoặc thời tiết xấu. Trong những trường hợp này, các hệ thống phòng không dựa trên tên lửa vẫn sẽ đóng vai trò then chốt.
Theo IE
