Lớp lá chắn bảo vệ được xây dựng quanh khu vực thảm họa hạt nhân Chernobyl ở Ukraine không còn khả năng thực hiện nhiệm vụ ngăn giữ chất thải phóng xạ sau một cuộc tấn công bằng UAV hồi đầu năm nay, theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).
Cấu trúc “Vòm che an toàn mới” (New Safe Confinement – NSC) tại Chernobyl, vốn bị “hư hại nghiêm trọng” bởi cuộc tấn công bằng UAV hồi tháng 2, đã “đánh mất các chức năng an toàn chính, bao gồm khả năng cô lập phóng xạ”, IAEA cho biết trong tuyên bố hôm 6/12.
Ukraine cáo buộc Nga thực hiện cuộc tấn công ngày 14/2 nhằm vào Chernobyl, điều mà Điện Kremlin phủ nhận.
Cuộc tấn công đánh trúng NSC, gây ra hỏa hoạn và làm hư hại lớp vỏ bảo vệ bên ngoài, IAEA cho biết.
Cơ quan giám sát hạt nhân khuyến nghị phải tiến hành một cuộc đại tu lớn đối với cấu trúc thép khổng lồ này – vốn được lắp đặt vài năm trước để phục vụ công tác dọn dẹp và bảo đảm an toàn cho khu vực gần bốn thập kỷ sau thảm họa nhà máy điện hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử.
“Các sửa chữa tạm thời hạn chế đã được thực hiện trên phần mái, nhưng việc khôi phục toàn diện và kịp thời là điều thiết yếu để ngăn chặn sự xuống cấp thêm và bảo đảm an toàn hạt nhân dài hạn”, Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cho biết.
Ông Grossi nói thêm rằng không có thiệt hại vĩnh viễn đối với kết cấu chịu lực hoặc các hệ thống giám sát của NSC.
IAEA, cơ quan hiện có mặt thường trực tại địa điểm này, sẽ “tiếp tục làm mọi điều có thể để hỗ trợ nỗ lực khôi phục hoàn toàn an toàn và an ninh hạt nhân”, ông Grossi nhấn mạnh.
Đây không phải là lần đầu tiên Chernobyl trở thành tâm điểm chú ý trong suốt gần 4 năm chiến sự Nga–Ukraine. Lực lượng Nga đã chiếm nhà máy hạt nhân và khu vực xung quanh trong những ngày đầu của cuộc tấn công toàn diện, vượt qua nhà máy vào tháng 2/2022 và giam giữ nhân viên tại đây. Họ rút khỏi khu vực và trao lại quyền kiểm soát cho phía Ukraine chỉ hơn một tháng sau đó.
NSC là một cấu trúc thép hình mái vòm khổng lồ được xây tại Chernobyl để che phủ lò phản ứng số 4 bị phá hủy và giữ lại vật liệu phóng xạ bên trong.
Là công trình di động lớn nhất thế giới trên mặt đất, cấu trúc này được xem là kỳ tích kỹ thuật. Dự án được xây dựng từ năm 2010 và hoàn thành năm 2019, với tuổi thọ thiết kế 100 năm, đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm an toàn cho khu vực.
Dự án tốn 2,1 tỷ euro và được tài trợ bởi hơn 45 quốc gia và tổ chức thông qua Quỹ Che phủ Chernobyl, theo Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD), cơ quan từng ca ngợi đây là “dự án hợp tác quốc tế lớn nhất từng có trong lĩnh vực an toàn hạt nhân” vào năm 2019.
Ngày 26/4/1986, một vụ nổ đã phá hủy lò phản ứng số 4 tại Chernobyl, khi đó thuộc Liên Xô, phát tán phóng xạ khắp Ukraine, Belarus, Nga và nhiều khu vực khác.
Hơn 30 người đã thiệt mạng tại thành phố Pripyat gần đó, với nhiều người khác gặp phải các triệu chứng do nhiễm phóng xạ, theo IAEA và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tỷ lệ dị tật bẩm sinh và ung thư tại các khu vực chịu phơi nhiễm vẫn ở mức cao đến ngày nay.
Nhà tài trợ hàng đầu của Ukraine sẽ giảm gần một nửa viện trợ quân sự vào năm 2026
Nga tung đòn tấn công chưa từng thấy: Hơn 700 tên lửa và UAV trút xuống Ukraine
Ukraine–Ba Lan khẩu chiến ngoại giao: Ông Zelensky bị chỉ trích vì “đội vương miện quá cao”
Theo CNN
