Ông Zelensky cho biết kế hoạch này có thể trở thành nền tảng cho một thỏa thuận trong tương lai nhằm chấm dứt cuộc chiến với Nga.
Sau nhiều tuần đàm phán để chỉnh sửa bản dự thảo ban đầu gồm 28 điểm – vốn bị đánh giá là đáp ứng nhiều yêu cầu cốt lõi của Nga – ông Zelensky tuyên bố trong tuần này rằng phần lớn các lập trường đã được thu hẹp khoảng cách đáng kể.
Tuy nhiên, Ukraine và Mỹ vẫn chưa đạt được đồng thuận về hai vấn đề chính: quyền kiểm soát lãnh thổ và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ông Zelensky nói rằng ông hy vọng sẽ trực tiếp thảo luận cả hai vấn đề này với ông Trump.
Dưới đây là các nội dung chính của dự thảo đề xuất, do ông Zelensky công bố và được văn phòng của ông chia sẻ trong tuần này.
1. Chủ quyền của Ukraine sẽ được tái khẳng định.
2. Điểm này hình dung một thỏa thuận không xâm phạm đầy đủ và không thể tranh cãi giữa Nga và Ukraine. Để duy trì hòa bình lâu dài, một cơ chế giám sát sẽ được thiết lập nhằm theo dõi tuyến tiếp xúc bằng các phương tiện giám sát không người lái từ không gian, bảo đảm cảnh báo sớm các vi phạm và giải quyết xung đột.
3. Ukraine sẽ nhận được các bảo đảm an ninh mạnh mẽ.
4. Ukraine sẽ duy trì lực lượng vũ trang ở quy mô hiện tại là khoảng 800.000 quân. Bản dự thảo trước đó của Mỹ từng đề xuất Ukraine phải cắt giảm quy mô quân đội.
5. Mỹ, NATO và các nước châu Âu sẽ cung cấp cho Ukraine các bảo đảm an ninh tương đương Điều 5 – điều khoản phòng thủ tập thể trong Hiệp ước sáng lập NATO.
6. Nga sẽ chính thức áp dụng chính sách không tấn công đối với châu Âu và Ukraine trong tất cả các đạo luật và văn bản cần thiết, bao gồm cả việc phê chuẩn với đa số áp đảo tại Duma Quốc gia Nga.
7. Ukraine sẽ trở thành thành viên Liên minh châu Âu (EU) vào một thời điểm cụ thể được xác định trước. Ukraine cũng sẽ được hưởng quyền tiếp cận ưu đãi ngắn hạn vào thị trường châu Âu.
8. Ukraine sẽ nhận được một gói phát triển toàn cầu quy mô lớn, được xác định trong một thỏa thuận riêng về đầu tư và thịnh vượng tương lai.
9. Nhiều quỹ sẽ được thành lập để phục vụ phục hồi kinh tế, tái thiết các khu vực bị tàn phá và giải quyết các vấn đề nhân đạo. Mục tiêu là huy động 800 tỷ USD nhằm giúp Ukraine phát huy đầy đủ tiềm năng của mình.
10. Ukraine sẽ đẩy nhanh quá trình ký kết hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Ông Zelensky cho biết lập trường của Mỹ là nếu Washington cấp quyền tiếp cận thương mại tự do cho Ukraine, thì Mỹ cũng muốn đề nghị các điều kiện tương tự với Nga.
11. Ukraine sẽ xác nhận tiếp tục là một quốc gia phi hạt nhân, phù hợp với Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
12. Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia: Ông Zelensky cho biết Ukraine và Mỹ vẫn chưa đạt được thỏa thuận về vấn đề nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu này, hiện nằm gần tiền tuyến và trong khu vực do lực lượng Nga kiểm soát. Theo ông Zelensky, đề xuất của Mỹ là nhà máy sẽ do Ukraine, Mỹ và Nga cùng vận hành thông qua một liên doanh, mỗi bên nắm cổ phần ngang nhau, trong đó phía Mỹ giữ vai trò quản lý chính. Đề xuất của Kiev là nhà máy sẽ do một liên doanh 50-50 giữa Mỹ và Ukraine vận hành, Ukraine nhận một nửa sản lượng điện, còn Mỹ tự phân bổ độc lập nửa còn lại.
13. Ukraine và Nga cam kết triển khai các chương trình giáo dục trong trường học và trên toàn xã hội nhằm thúc đẩy sự thấu hiểu và khoan dung giữa các nền văn hóa, đồng thời xóa bỏ phân biệt chủng tộc và định kiến. Ukraine sẽ áp dụng các quy định của EU về khoan dung tôn giáo và bảo vệ ngôn ngữ của các nhóm thiểu số.
14. Lãnh thổ: Ông Zelensky cho biết đây là điểm phức tạp nhất và hiện vẫn chưa được giải quyết. Nga muốn Ukraine rút quân khỏi những khu vực tại tỉnh Donetsk mà Ukraine vẫn đang kiểm soát. Kiev muốn giao tranh dừng lại tại các tuyến chiến sự hiện nay. Washington đề xuất thiết lập các khu phi quân sự và một khu kinh tế tự do tại phần lãnh thổ Donetsk do Ukraine kiểm soát.
15. Sau khi đạt được thỏa thuận về các dàn xếp lãnh thổ trong tương lai, cả Nga và Ukraine cam kết không thay đổi các thỏa thuận này bằng vũ lực.
16. Nga sẽ không cản trở Ukraine sử dụng sông Dnipro và Biển Đen cho mục đích thương mại. Một thỏa thuận hàng hải riêng và thỏa thuận tiếp cận sẽ được ký kết, bao gồm quyền tự do hàng hải và vận tải. Bán đảo Kinburn Spit, nằm tại cửa sông Dnipro đổ ra biển, sẽ được phi quân sự hóa.
17. Một ủy ban nhân đạo sẽ được thành lập để giải quyết các vấn đề còn tồn đọng:
a. Toàn bộ tù binh chiến tranh còn lại sẽ được trao đổi theo nguyên tắc “tất cả đổi tất cả”.
b. Tất cả thường dân bị giam giữ và con tin, bao gồm trẻ em, sẽ được trao trả.
c. Các biện pháp sẽ được đưa ra nhằm giải quyết nỗi đau và tổn thất của các nạn nhân chiến tranh.
18. Ukraine phải tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi thỏa thuận được ký kết.
19.Thỏa thuận này sẽ có giá trị pháp lý ràng buộc. Việc thực thi sẽ được giám sát và bảo đảm bởi một Hội đồng Hòa bình do Tổng thống Donald Trump làm chủ tịch, với sự tham gia của Ukraine, châu Âu, NATO, Nga và Mỹ. Các biện pháp trừng phạt sẽ được áp dụng nếu có vi phạm.
20. Khi tất cả các bên đồng ý với thỏa thuận này, một lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ có hiệu lực ngay lập tức.
Theo Reuters
