Nữ vận động viên cổ vũ 14 tuổi Lucy Brooks đã tạm thời “mất” một số bạn bè trên Snapchat khi lệnh cấm mạng xã hội tại Australia chính thức có hiệu lực hôm 10/12.
Nhưng chỉ trong vòng 24 giờ, họ đã quay trở lại. Nhiều người lập tài khoản mới, một số mượn khuôn mặt của bố mẹ hoặc bạn bè lớn tuổi – những người sẵn sàng giúp họ vượt qua công nghệ xác thực độ tuổi.
Khi Australia thực thi lệnh cấm mạng xã hội đối với người dưới 16 tuổi – được xem là nghiêm ngặt nhất thế giới – giới chỉ trích từng dự đoán rằng các nền tảng khác sẽ nhanh chóng thay thế 10 mạng xã hội bị cấm, trong đó có những ứng dụng được thanh thiếu niên ưa chuộng như Snapchat, TikTok và Instagram.
Nhưng có lẽ họ không lường trước được việc thanh thiếu niên có thể dễ dàng “quay lại” chính các nền tảng cũ, bằng những chiêu thức tương tự mà giới trẻ tại Vương quốc Anh từng sử dụng khi chính phủ nước này ban hành Đạo luật An toàn Trực tuyến hồi tháng 7.
“Nhiều trường hợp là có sự đồng ý của bố mẹ, nhưng cũng có người dùng ảnh và video do AI tạo ra, kiểu như nhờ AI tạo hình một người 40 tuổi… để qua mặt hệ thống”, Lucy nói. Cô bé cho biết mình đã mất quyền truy cập Instagram nhưng vẫn sử dụng được Snapchat và TikTok.
Các công ty xác minh độ tuổi cho rằng công nghệ của họ vẫn có thể đánh giá tương đối chính xác ai đang sử dụng tài khoản, kể cả khi người dùng đã vượt qua bước kiểm tra tuổi. Tuy nhiên, liệu những tài khoản “lách luật” này có bị xóa về sau hay không vẫn còn là dấu hỏi.
Trước mắt, những người dưới 16 tuổi quyết tâm truy cập các nền tảng bị cấm vẫn có thể làm được – đặc biệt là khi bố mẹ họ không phản đối.
“Xin số điện thoại thật rất phiền”
Để đánh dấu ngày lệnh cấm có hiệu lực, Thủ tướng Anthony Albanese đã tổ chức một buổi tiệc nướng kiểu Australia tại khuôn viên tư dinh ở Sydney.
Khách mời bao gồm phụ huynh của những đứa trẻ từng tự tử sau khi bị bắt nạt trên mạng, cùng các nhà vận động kêu gọi trả lại cho trẻ em một tuổi thơ không bị ám ảnh bởi bạo lực trực tuyến hay nguy cơ bị xâm hại tình dục.
Cầu cảng Sydney được thắp sáng bằng hai màu xanh – vàng mang tính biểu tượng, cùng khẩu hiệu “Hãy để các em được là trẻ con”.
Tại một công viên dưới chân cầu, bốn cậu bé 15 tuổi đang đạp xe đã dừng lại trò chuyện với kênh CNN về lệnh cấm. Không ai trong số họ bị mất tài khoản.
“Tôi cho rằng đó là vì lúc đăng ký lần đầu, tôi ghi năm sinh là 2000”, một người trong nhóm nói, các bạn gật đầu đồng tình. “Làm thế đơn giản hơn nhiều”.
“Mất TikTok thì cũng được, nhưng tôi không muốn mất Snapchat”, một người khác nói, giải thích rằng ứng dụng này tiện để nhắn tin cho bạn bè mà không cần trao đổi số điện thoại.
“Xin số điện thoại thật rất phiền”, cậu nói khi được hỏi liệu WhatsApp hay iMessage có thay thế được không.
Một người khác trong nhóm cho biết cậu lấy tin tức chủ yếu từ Instagram và hiếm khi tiếp xúc với các phương tiện truyền thông truyền thống.
“Thỉnh thoảng tôi thấy Channel Nine hiện lên trên feed”, cậu nói về kênh truyền hình miễn phí của Australia. Cuộc trò chuyện kết thúc bằng màn trêu chọc nhẹ nhàng một người bạn, khi cậu này nói rằng đôi lúc vẫn đọc báo giấy. “Không đời nào”, cả nhóm cười lớn.
Không lo mất tài khoản
Leo Puglisi, 18 tuổi, người sáng lập kênh tin tức trực tuyến 6 News, phản đối lệnh cấm và không tin rằng nó sẽ đạt được mục tiêu.
“Tôi biết nó không ngăn được giới trẻ dùng mạng xã hội, vì em trai tôi dưới 16 tuổi và hiện giờ vẫn đang dùng”, Puglisi cho hay. “Nó thậm chí còn chẳng buồn tìm cách vượt qua… nên tôi khá chắc là biện pháp này không hiệu quả”.
Puglisi lập kênh tin tức của mình từ năm 11 tuổi và hiện quản lý một nhóm 9 phóng viên đang đi học, vừa làm bài tập vừa đưa tin nóng. Anh nói 6 News sẽ không bao giờ tồn tại nếu lệnh cấm này đã có từ khi anh bắt đầu.
“Cần nhớ rằng trong cuộc tranh luận này, chúng ta đang nói về việc cấm mạng xã hội với những người 15 tuổi, chứ không phải trẻ 5 tuổi. Một người 15 tuổi có thể đi làm bán thời gian, thì theo tôi, cũng nên được phép đăng nhập YouTube”, Puglisi nói.
Doanh nhân Lucas Lane, 16 tuổi, không lo bị mất tài khoản, nhưng rất lo cho những em nhỏ hơn – những người coi cậu như hình mẫu.
Lucas khởi nghiệp với thương hiệu Glossy Boys từ năm 13 tuổi, sau khi không tìm được sơn móng tay màu đen trong hiệu thuốc địa phương. Hiện nay, doanh nghiệp của Lucas bán sơn móng “chống trầy khi trượt ván” cho giới trẻ, chủ yếu thông qua Instagram, Facebook và TikTok.
“Lệnh cấm mạng xã hội này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến công việc kinh doanh của tôi, không chỉ là kinh doanh mà còn cả cộng đồng và giới trẻ tại Australia”, Lucas nói. “Tôi muốn mọi người được là chính mình, nhưng tôi lo rằng chính phủ và các công ty mạng xã hội đang không cho điều đó xảy ra”.
Cậu cho rằng giáo dục, giới hạn và bảo vệ sẽ hiệu quả hơn nhiều so với một lệnh cấm toàn diện.
Hiện đã có hai vụ kiện được đệ trình lên Tòa án Tối cao Australia phản đối lệnh cấm, trong đó có đơn kiện của diễn đàn trực tuyến Reddit, cho rằng luật này đặt ra “những vấn đề nghiêm trọng về quyền riêng tư và tự do biểu đạt chính trị đối với mọi người trên Internet”. Reddit cho biết vẫn tuân thủ luật trong thời gian chờ phán quyết.
“Đáng sợ và đầy lo lắng”
Khi được hỏi trên TikTok sẽ làm gì sau lệnh cấm, một số người nói họ sẽ chuyển sang các ứng dụng ít tên tuổi hơn như Yope – một nền tảng chia sẻ ảnh – hay Coverstar, tự quảng bá là phiên bản TikTok an toàn hơn với “Không tin nhắn riêng. Không kẻ biến thái”.
Lemon8, thuộc sở hữu của ByteDance, ban đầu được xem là lựa chọn thay thế TikTok, nhưng công ty cho biết nền tảng này hiện chỉ dành cho người trên 16 tuổi.
Shar, một ca sĩ trẻ 15 tuổi, đã mở tài khoản Lemon8 và kêu gọi người khác theo dõi. Cô lo rằng 4.000 người theo dõi TikTok của mình sẽ “biến mất” chỉ sau một đêm. Nhưng điều đó đã không xảy ra.
“Không tài khoản nào của tôi trên bất kỳ nền tảng nào bị đóng, kể cả những tài khoản tôi khai đúng tuổi thật”, Shar nói, nhẹ nhõm khi các tài khoản TikTok, Instagram và Snapchat của cô vẫn hoạt động.
“Thực sự tôi không biết ai cùng tuổi bị khóa tài khoản”, cô nói. “Tôi khá bất ngờ, vì họ đã làm quá lớn chuyện. Nếu đã làm lớn như vậy, thì phải làm cho tới nơi tới chốn”.
Tuy nhiên, với Lucy và bạn bè, sự bất định về việc có thể tiếp tục dùng mạng xã hội bao lâu nữa đang gây ra nhiều lo âu. Lucy cho biết bạn bè cô chưa thể tải dữ liệu tài khoản vì thiếu dung lượng lưu trữ. Họ không muốn xóa tài khoản và mất kỷ niệm, nhưng lại sợ ảnh riêng tư và tin nhắn sẽ bị “đóng băng” trong một kho dữ liệu kỹ thuật số khổng lồ, có thể kéo dài nhiều năm.
“Nó rất đáng sợ và khiến nhiều người lo lắng, vì họ không biết phải làm gì”, Lucy nói. Trước lệnh cấm, bạn bè cô đã trao đổi số điện thoại để phòng trường hợp bị cắt liên lạc, nhưng đến giờ vẫn chưa phải dùng đến – ít nhất là hiện tại.
Lucy muốn giữ Instagram vì với tư cách là một vận động viên cổ vũ, hình ảnh của cô đôi khi được đăng trên các tài khoản chuyên về cổ vũ, và cô muốn biết hình ảnh của mình đang được sử dụng ở đâu, như thế nào. Cô cũng theo dõi các đội cổ vũ khác để học hỏi động tác, cải thiện kỹ năng.
Giống như nhiều đứa trẻ khác, Lucy thừa nhận cần phải xử lý các nội dung độc hại trên mạng xã hội, nhưng cô không nghĩ lệnh cấm là giải pháp tốt nhất.
“Tôi thực sự muốn nó hiệu quả, vì tôi nghĩ trẻ con không nên dùng mạng xã hội quá nhiều”, Lucy nói. “Nhưng tôi không nghĩ nó sẽ hiệu quả”.
Theo cô, một giải pháp khả thi hơn là áp đặt giới hạn thời gian sử dụng – “khoảng một đến hai tiếng mỗi ngày là hợp lý”.
Theo CNN
