Báo Hồng Kông: Đối thoại chiến lược Mỹ - Trung nồng nặc mùi thuốc súng

Hai phiên hội đàm đầu tiên của Đối thoại chiến lược Trung - Mỹ đã kết thúc trong cãi vã (Ảnh: Dông Phương).

Trang tin Hồng Kông Đông Phương (Dongfang) chiều 19/3 mô tả không khí cuộc hội đàm cấp cao giữa Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan với Ủy viên Quốc vụ, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng công tác Đối ngoại Trung ương Dương Khiết Trì là “nồng nặc mùi thuốc súng”.

Phía Mỹ tuyên bố hành động của Trung Quốc đe dọa trật tự toàn cầu dựa trên luật lệ, nhấn mạnh Mỹ sẽ bảo vệ sự ổn định toàn cầu. Phía Trung Quốc phản bác việc Mỹ lợi dụng ưu thế để gây sức ép, phản đối Mỹ can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, yêu cầu Mỹ hãy cải thiện hình ảnh của mình trước.

Lần đối thoại này đã hiếm hoi cởi mở với giới truyền thông, cho phép quay phim chụp ảnh trong khoảng một giờ. Các phát biểu khai mạc của hai bên trước báo chí đã ăn miếng trả miếng xung quanh nghiên cứu và phát triển công nghệ, nhân quyền, thương mại và quyền lãnh đạo quân sự ở châu Á. Ông Blinken nói Mỹ quan ngại sâu sắc về các hành động của Trung Quốc, bao gồm các vấn đề Tân Cương, Hồng Kông và Đài Loan, các cuộc tấn công mạng vào Mỹ và ép buộc kinh tế các đồng minh. “Mỗi hành động đều đe dọa trật tự toàn cầu dựa trên quy tắc và duy trì ổn định trật tự toàn cầu".

Ông Blinken tiếp tục nếu không chọn trật tự dựa trên quy tắc, thế giới sẽ trở thành "cường quyền là công lý và người chiến thắng sẽ giành lấy tất cả", điều này sẽ rất bạo lực và không ổn định. Ông Sullivan cũng nói: "Chúng tôi không tìm kiếm tranh chấp, nhưng chúng tôi hoan nghênh sự cạnh tranh gay gắt. Chúng tôi sẽ bảo vệ các nguyên tắc, người dân và đồng minh của chúng tôi".

Trang tin Đông Phương mô tả không khí cuộc hội đàm là "nồng nặc mùi thuốc súng" (Ảnh: AP).

Ông Dương Khiết Trì ngay lập tức phản pháo trong gần 20 phút, nói: "Giá trị của chúng tôi là giá trị của nhân loại, đó là hòa bình, phát triển, công bằng, công lý, tự do và dân chủ. Những gì Trung Quốc ủng hộ là một hệ thống quốc tế với Liên hợp quốc là cốt lõi và dựa trên luật pháp quốc tế chứ không phải thứ trật tự lấy quy tắc của một nhóm nhỏ quốc gia cổ súy”.

Ông nói, Trung Quốc có kiểu dân chủ riêng và Mỹ cũng có cách dân chủ của riêng mình. Nhiều người Mỹ không tin tưởng vào nền dân chủ của họ và nền dân chủ của Mỹ có tốt hay không không phải do Mỹ quyết định mà là do người dân trên thế giới đánh giá.

Ông Dương Khiết Trì cũng nói, chiến tranh không phải do Trung Quốc khởi xướng mà do người khác gây ra và khiến nhiều người đau khổ. Ông chỉ ra rằng Trung Quốc thường kêu gọi các nước khác phát triển hòa bình và không sử dụng vũ lực để xâm lược, lật đổ chính phủ hợp pháp của các nước khác và giết hại dân thường. Ông phê phán Mỹ lợi dụng ưu thế về quân sự và kinh tế của mình để gây sức ép với các nước khác và khuyến khích họ tấn công Trung Quốc. Ông cũng đề cập Tân Cương, Hồng Kông và Đài Loan đều là những lãnh thổ không thể chia cắt của Trung Quốc, Trung Quốc kiên quyết phản đối việc Mỹ can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc; Mỹ không đủ tư cách để nói chuyện với Trung Quốc ở thế mạnh hơn. Dương Khiết Trì còn đặc biệt đề cập đến phong trào nhân quyền của người da đen và việc "tàn sát" nhiều người da đen. Ông chỉ rõ Mỹ trước tiên nên cải thiện nhân quyền và hình ảnh của mình, đồng thời kêu gọi từ bỏ kiểu tư duy và đấu tranh Chiến tranh Lạnh đã cản trở quan hệ Trung-Mỹ.

Các ông Dương Khiết Trì (phải) và Vương Nghị đến phòng họp (Ảnh: AP).

Về biện pháp trừng phạt của Mỹ ngay trước cuộc đàm phán đối với các quan chức Trung Quốc, những người làm suy yếu quyền tự trị của Hồng Kông, Vương Nghị mô tả "đây không phải là cách tiếp khách bình thường". Ông nói thêm: "Nếu Mỹ định sử dụng điều này để nâng cao ưu thế của mình trước Trung Quốc, tôi cho rằng họ đã tính toán sai. Nó chỉ có thể chứng tỏ sự yếu đuối và bất lực, không ảnh hưởng gì đến lập trường của Trung Quốc hoặc không thể làm lung lay quyết tâm của người dân Trung Quốc".

Sau khi phía Trung Quốc kết thúc phát biểu khai mạc, ông Blinken nói phía Trung Quốc đã nói quá thời gian và yêu cầu phản hồi. Ông nói, qua các chuyến thăm Nhật Bản và Hàn Quốc gần đây và trao đổi với lãnh đạo các nước, các nước rất hài lòng với sự hợp tác trở lại của Mỹ với họ, đồng thời quan tâm sâu sắc về những gì chính phủ Trung Quốc đã làm. Ông tuyên bố, Washington đang xử lý những khiếm khuyết và sai lầm của chính mình bằng cách thiết lập một liên minh hoàn hảo.

Ông Dương Khiết Trì chỉ trích Mỹ kéo dài bài phát biểu và hỏi “Đây có phải là cách Mỹ muốn tiến hành đối thoại?” Ông thẳng thừng nói Trung Quốc đã nghĩ quá tốt về Mỹ, cho rằng đối phương sẽ tuân thủ nghi thức ngoại giao cơ bản.

Trang tin Đông Phương sáng 20/3 đưa tin, cuộc Đối thoại chiến lược Mỹ - Trung đã kết thúc lúc 12h02 phút ngày 19/3 theo giờ địa phương sau 3 phiên họp mà không có tuyên bố về bất cứ sự đột phá nào. Phía Trung Quốc cho rằng “đối thoại mang tính xây dựng và hữu ích nhưng đồng thời cũng tồn tại bất đồng”; phía Mỹ cũng nói hai bên đã “trao đổi thẳng thắn”.

Ông Dương Khiết Trì nói: "Đối thoại chiến lược lần này là thẳng thắn, mang tính xây dựng và có ích. Tất nhiên, giữa chúng tôi vẫn còn một số bất đồng quan trọng. Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và lợi ích phát triển. Sự phát triển và lớn mạnh của Trung Quốc là không thể ngăn cản. Hai bên cần xử lý quan hệ Trung-Mỹ theo tinh thần không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi, để quan hệ Trung – Mỹ có thể phát triển theo quỹ đạo lành mạnh và ổn định".

Ông Vương Nghị nêu rõ: "Lần này Trung Quốc đến với thành ý, bởi vì đối thoại tốt hơn đối đầu. Tuy nhiên, đối thoại cần tuân theo tinh thần tôn trọng lẫn nhau và ‘cầu đồng tồn dị’, không thể đơn phương đưa ra mệnh lệnh và yêu cầu. Cả hai bên đều có mối quan tâm. một số nghi ngờ có thể được giảm bớt thông qua đối thoại và một số vấn đề dai dẳng có thể được quản lý và kiểm soát thông qua đối thoại".

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói, ông đã nêu lên các vấn đề Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan, các cuộc tấn công mạng và nghe các phản hồi kiểu biện hộ, nhưng đã có đối thoại thẳng thắn và trao đổi về các vấn đề cùng quan tâm bao gồm Iran, Triều Tiên, Afghanistan, biến đổi khí hậu, Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan mô tả “đây là một cuộc đối thoại trực tiếp và khó khăn”.

Theo trang tin Đa Chiều, sau khi Trung Quốc và Mỹ cùng tuyên bố hủy các bữa ăn làm việc trưa và tối, ông Dương Khiết Trì tiết lộ bữa trưa ngày 18/3 của ông là...mì gói.

Ông Dương Khiết Trì tiết lộ do hủy bỏ các bữa ăn trưa và chiều nên ông phải ăn mì gói (Ảnh: AP).

Trang tin Hồng Kông Đông Phương tập hợp một số luận điểm chính của 4 quan chức hai bên tại cuộc Đối thoại như sau:

Ngoại trưởng Antony Blinken:

● Mỹ cố gắng sử dụng phương thức ngoại giao lãnh đạo để thúc đẩy lợi ích của mình và củng cố trật tự quốc tế dựa trên các quy tắc.

● Nếu đi ngược lại trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, thế giới sẽ trở thành một cục diện “cường quyền là công lý và người chiến thắng giành được tất cả”, điều này sẽ rất bạo lực và không ổn định

● Mỹ chú ý đến các vấn đề Tân Cương, Hồng Kông và Đài Loan, các cuộc tấn công mạng của Trung Quốc nhằm vào Mỹ và hành vi cưỡng bức kinh tế các đồng minh, nhấn mạnh rằng đây không chỉ là công việc nội bộ của Trung Quốc.

● Sau khi nhậm chức, tôi đã nói chuyện với hàng trăm đồng minh và nhà ngoại giao trên khắp thế giới. Họ rất lo ngại về hành động của Trung Quốc nhưng rất vui vì Mỹ đã nối lại hợp tác với các đồng minh.

Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan:

● Mỹ không tìm cách gây xung đột với Trung Quốc, nhưng hoan nghênh sự cạnh tranh gay gắt và sẽ ủng hộ các nguyên tắc vốn có, công dân và đồng minh của Mỹ.

● Đối thoại Trung - Mỹ không phải là sự thuyết giáo, cũng không phải là tuyên bố vòng vo, mà để cho phép cả hai bên giải thích điểm xuất phát của mình.

● Bí quyết thành công của người Mỹ là một quốc gia tự tin có thể nhìn ra những thiếu sót của chính mình và liên tục tìm cách cải thiện.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng công tác Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì:

● Trung Quốc ủng hộ các giá trị chung về hòa bình, phát triển, công bằng, công lý, dân chủ và tự do của toàn nhân loại; chủ trương duy trì hệ thống quốc tế với Liên hợp quốc làm nòng cốt và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế, không phải thứ trật tự dựa trên các quy tắc được xây dựng bởi một số ít quốc gia.

● Tuyệt đại đa số các quốc gia trên thế giới không công nhận giá trị của Mỹ là giá trị quốc tế; không thừa nhận những gì Mỹ nói là dư luận quốc tế, và các quy tắc do một số ít quốc gia xây dựng là quy tắc quốc tế.

● Mỹ có nền dân chủ kiểu Mỹ và Trung Quốc có nền dân chủ kiểu Trung Quốc.

● Mỹ có nhiều vấn đề về nhân quyền và các khía cạnh khác. Điều họ nên làm là thay đổi hình ảnh và quản lý tốt công việc của chính mình, thay vì không giải quyết được vấn đề của chính mình lại chuyển mâu thuẫn ra thế giới, chuyển hướng chú ý và không được nói này nọ về nhân quyền và dân chủ của Trung Quốc.

Việc Mỹ trưnghf phạt 14 Phó Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc ngay trước khi diễn ra Đối thoại chiến lược Mỹ - Trung đã khiến bầu không khí trở nên xấu đi (Ảnh: newtalk).

● Mong Mỹ sẽ thay đổi tư duy trò chơi có tổng bằng không, từ bỏ những cách làm sai trái như "quyền tài phán nối dài", không lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia để can thiệp vào hoạt động thương mại bình thường giữa hai nước

● Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương là những phần lãnh thổ không thể chia cắt của Trung Quốc. Trung Quốc kiên quyết phản đối sự can thiệp của Mỹ vào công việc nội bộ của Trung Quốc và sẽ tiếp tục đưa ra những đáp trả cứng rắn.

● Mỹ không đủ tư cách để nói chuyện trịch thượng với Trung Quốc và người Trung Quốc không chấp nhận điều này. Kết giao với Trung Quốc phải được tiến hành trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau. Lịch sử sẽ chứng minh rằng nếu ai áp dụng cách tiếp cận bóp nghẹt Trung Quốc, cuối cùng người đó sẽ phải chịu thiệt hại.

Ủy viên Quốc vụ, Ngoại trưởng Vương Nghị:

● Các quyền và lợi ích chính đáng của Trung Quốc đã bị áp chế một cách vô lý trong mấy năm qua, quan hệ Trung - Mỹ gặp khó khăn nghiêm trọng chưa từng có, cục diện này vừa làm tổn hại đến lợi ích của nhân dân hai nước, vừa làm tổn hại đến sự ổn định và phát triển của thế giới. Điều này không nên tiếp diễn.

● Yêu cầu Mỹ triệt để từ bỏ hành động bá quyền can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, "những vấn đề cũ của Mỹ đã đến lúc cần được thay đổi".

● Đối với việc Mỹ lại trừng phạt Trung Quốc một lần nữa về vấn đề Hồng Kông, đây là "cách tiếp khách không bình thường".