Hạm đội máy bay ném bom B-52 lão làng của Mỹ sắp được trang bị một hệ thống radar hoàn toàn mới lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ. Đây là loại radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), hiện được xem là tiêu chuẩn vàng của công nghệ radar hiện đại.
Hệ thống radar mới mang tên AN/APQ-188, được phát triển dựa trên dòng radar tiêm kích vốn đã được sử dụng trên các máy bay F/A-18 và F-15. Việc nâng cấp này được coi là điều kiện sống còn nếu B-52 muốn tiếp tục giữ vai trò tác chiến hiệu quả trong giai đoạn từ những năm 2030 cho tới tận 2050.
Chiếc B-52 đầu tiên được trang bị radar mới đã được đưa tới căn cứ không quân Edwards để tiến hành thử nghiệm, đánh dấu một cột mốc quan trọng sau nhiều năm chương trình bị trì hoãn. Trước đó, B-52 vẫn sử dụng radar AN/APQ-166 – một hệ thống cơ khí cũ, hoạt động bằng cách quay vật lý.
Radar đời cũ này bị đánh giá là kém tin cậy hơn so với các hệ thống hiện đại do có nhiều bộ phận chuyển động dễ hỏng hóc. Nó cũng dễ bị gây nhiễu hơn và không phù hợp cho việc tạo ảnh mục tiêu mặt đất có độ phân giải cao. Trong môi trường tác chiến hiện đại, mang tính kết nối cao, hệ thống này ngày càng bộc lộ nhiều hạn chế. Dù từng đáp ứng tốt yêu cầu trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, radar AN/APQ-166 hiện bị coi là lỗi thời.
Ngược lại, radar AESA hầu như không có bộ phận chuyển động. Thay vào đó, nó sử dụng hàng trăm hoặc hàng nghìn mô-đun thu phát siêu nhỏ, cho phép điều khiển chùm sóng radar hoàn toàn bằng điện tử.
Công nghệ này có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc, cho tầm phát hiện xa hơn, hình ảnh sắc nét hơn – tương tự như “ảnh chụp” bằng radar – và đặc biệt rất khó bị gây nhiễu. Radar AESA cũng cung cấp khả năng cập nhật mục tiêu nhanh hơn, đồng thời hỗ trợ tốt cho tác chiến điện tử và liên lạc.
Theo các báo cáo, độ tin cậy của hệ thống này vượt trội, lý giải vì sao mọi máy bay tiêm kích và ném bom hiện đại đều đang chuyển sang AESA. Việc lựa chọn loại radar này được đánh giá là hợp lý, bởi các hệ thống tương tự đã được kiểm chứng và đạt độ hoàn thiện cao.
Vậy vì sao B-52 phải chờ đợi quá lâu mới có radar mới? Nguyên nhân đầu tiên nằm ở cấu trúc mũi máy bay. Chóp mũi (radome) của B-52 có kích thước rất lớn, trong khi radar hiện tại lại được lắp thấp và không nằm chính giữa, phía trên còn có một vách kết cấu lớn.
Do đó, radar mới buộc phải được lắp với góc chúc xuống để vừa với không gian, khiến khả năng “nhìn lên” bị hạn chế. Cấu hình hiện tại rất phù hợp cho nhiệm vụ ném bom, nhưng lại làm phức tạp quá trình tích hợp radar hiện đại.
Một thách thức khác là radome phải cho sóng radar xuyên qua mà không làm méo tín hiệu, đồng thời vẫn chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiệt độ cao, giá lạnh và cả va chạm với chim.
Radar mới được kỳ vọng sẽ mang lại cho B-52 khả năng ngắm bắn chính xác hơn nhiều, hình ảnh mặt đất rõ nét hơn, cũng như cải thiện đáng kể khả năng dẫn đường vũ khí tầm xa và theo dõi mục tiêu trên mặt đất.
Hệ thống này cũng sẽ tăng cường năng lực tự vệ và khả năng chống tác chiến điện tử của B-52. Theo trang The War Zone (TWZ), radar chỉ là một phần trong gói nâng cấp toàn diện dành cho dòng máy bay đã cao tuổi này.
Các cải tiến khác bao gồm động cơ Rolls-Royce F-130 mới, máy tính nhiệm vụ thế hệ mới, màn hình hiển thị và giao diện cảm ứng hiện đại. Các khung thân hiện có cũng sẽ được nâng cấp hệ thống tác chiến điện tử, thông tin liên lạc và kết nối mạng.
Những nâng cấp này được xem là cần thiết để toàn bộ hơn 75 khung thân B-52 đang phục vụ có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả ít nhất tới năm 2050, đồng thời phối hợp tốt hơn với máy bay ném bom tàng hình thế hệ mới B-21 Raider.
“Giai đoạn này của chương trình tập trung vào việc làm đúng ngay từ đầu, để chúng tôi có thể triển khai toàn bộ chương trình hiện đại hóa radar một cách hiệu quả”, ông Troy Dawson, Phó chủ tịch phụ trách mảng máy bay ném bom của Boeing, cho biết trong một tuyên bố.
Theo IE
