Ván cược của OPEC+ trên thị trường dầu mỏ

3 năm trước, khi kinh tế toàn cầu trở nên bất ổn bởi giá dầu thô lao dốc, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tìm cách thuyết phục Arab Saudi và Nga cắt giảm sản lượng.

Nỗ lực ấy đã thành công. Nó không chỉ giúp vực dậy thị trường dầu mỏ, mà còn 'cứu sống' ngành dầu đá phiến của Mỹ.

Giờ đây, sự hợp tác như vậy không còn nữa. Châu Âu đã tẩy chay dầu mỏ của Nga sau khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra. Các nước G7 đã tìm cách thiết lập giá dầu như một trong những biện pháp trừng phạt. Ở một diễn biến khác, giá dầu thô tăng mạnh đã khoét sâu vào mối rạn nứt giữa Arab Saudi và chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Sự việc được đẩy thêm một bước khi chính quyền Riyadh và các đồng minh OPEC+ gây sốc bằng cách cắt giảm thêm nguồn cung nhằm tăng giá dầu, bất chấp lo ngại về 'sức khỏe' của kinh tế thế giới.

Động thái của OPEC+ là khoảng khắc 'bước ngoặt' và mang ý nghĩa lớn về kinh tế và chính trị, theo Greg Priddy - chuyên gia đến từ hãng tư vấn Spout Run Advisory.

Giá dầu tăng trở lại sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực của các ngân hàng trung ương trong việc giảm lạm phát, theo giới phân tích, qua đó đẩy Fed vào thế khó.

Nếu OPEC+ thành công trong việc duy trì giá dầu ở mức cao trong khoảng thời gian dài, họ có thể làm ảnh hưởng tới nỗ lực ngăn chặn nguồn thu từ xuất khẩu dầu của Nga.

Trên hết, việc cắt giảm sản lượng cho thấy nhiều vấn đề địa chính trị trong lĩnh vực năng lượng.

“Arab Saudi giờ sẵn sàng ở vào thế căng thẳng với chính quyền Washington để theo đuổi lợi ích kinh tế của riêng mình”, Helima Croft, người đứng đầu bộ phận hàng hoá của hãng RBC Capital Markets, nhận định. “OPEC đã trở lại. Họ thiết lập một thị trường có lợi cho Arab Saudi.”

Sản lượng dầu từ 3 nước sản xuất lớn (Ảnh: FT)

Tuy nhiên, cả Arab Saudi và kinh tế toàn cầu đều đối mặt với rủi ro nếu các bên đẩy sự việc đi quá xa.

“Chúng ta đang đối phó với lạm phát, nhiều nền kinh tế có nguy cơ trượt vào suy thoái, và đây là một tình thế mà bạn cần phải giảm giá dầu trong một khoảng thời gian ngắn để nền kinh tế phục hồi,” Adi Imsirovic, đến từ Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford (OIES), nhận định. “Nếu các ngân hàng trung ương không còn đủ khả năng để giảm lãi suất theo cách cũ, OPEC+ có thể chịu trách nhiệm vì kéo kinh tế toàn cầu vào suy thoái".

Động thái bất ngờ

Những đợt cắt giảm sản lượng của OPEC+ thường được đưa ra vài giờ hoặc vài ngày sau các vòng đàm phán. Nhưng tuyên bố giảm sản lượng trong tuần này lại không xuất phát từ đâu cả - đó là một quyết định đầy bất ngờ đến từ Bộ trưởng Năng lượng Arab Saudi Abdulaziz bin Salman.

Do quyết định chóng vánh này, ông Abdulaziz còn khiến những người đang đặt cược vào giá dầu giảm thêm phần bàng hoàng, ngay sau khi cuộc khủng hoảng ngân hàng làm dấy lên nhiều lo ngại về nền kinh tế toàn cầu.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Hoàng thái tử Arab Saudi Mohammed bin Salman trong cuộc gặp tại Jeddah hồi năm ngoái (Ảnh: AP)

Giá dầu đã tăng vọt sau khi Arab Saudi và các đồng minh, bao gồm UAE, Iraq và Kuwait, công bố cắt giảm 1 triệu thùng dầu/ngày, tương đương 1% nhu cầu của toàn thế giới. Giá dầu đã tăng lên trên mức 85 USD/thùng, từ mức 79 USD trước khi có tuyên bố.

Ngay từ trước khi đợt giảm sản lượng được công bố, các nhà phân tích Phố Wall và các hãng chuyên dự báo, như OPEC và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã dự báo nguồn cung không đủ đáp ứng cầu trong mùa Hè năm nay, đẩy giá dầu tăng lên trong nửa sau của năm 2023.

Nhiều nhà đầu tư băn khoăn rằng, liệu đợt cắt giảm sản lượng bất ngờ của OPEC có khiến giá tăng quá nhanh hay không, đặc biệt là khi các ngân hàng trung ương vẫn đang tiếp tục cuộc chiến chống lạm phát.

“Tình hình còn nhiều bất trắc,” Amy Myers Jaffe, giáo sư tại ĐH New York, nói. Tăng giá dầu hiện tại, trong khi nhiều nước nghèo đang chật vật với nợ công và đồng USD mạnh “sẽ làm tăng rủi ro khủng hoảng tài chính toàn cầu...khi mà giá dầu cao kết hợp cùng nhiều nhân tố bất ổn khác, chúng ta sẽ chứng kiến một sự sụp đổ của mọi thứ, kể cả giá dầu.”

Những người khác cho rằng Arab Saudi đang đánh cược nền kinh tế thế giới có thể gánh chịu được giá dầu cao hơn, đặc biệt là khi nền kinh tế Trung Quốc mở cửa trở lại.

Arab Saudi nhận thức rõ về nhu cầu suy giảm, nhưng tin rằng mức giá dầu khoảng 120 USD là có thể chấp nhận được, theo Amrita Sen, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Energy Aspects.

Các nước sản xuất dầu mỏ cũng cảm nhận được tác động của lạm phát cao và đang cố gắng tăng nguồn thu nhập của họ để phản ứng, theo Pierre Andurand, quản lý quỹ bảo hộ dầu mỏ.

Giá dầu thô đang ở mức khá rẻ (Ảnh: FT)

Theo giá đã được điều chỉnh theo lạm phát, giá dầu Brent trong hôm thứ Năm tuần này là khoảng 85,12 USD/thùng, tương đương với mức 73 USD/thùng cách đây 5 năm. Mức giá kỷ lục 147 USD/thùng trong năm 2008 sẽ sát với mức 200 USD/thùng ngày nay.

“Nếu nhìn vào các nước Opec, sẽ thấy rằng họ cũng đang hứng chịu ảnh hưởng từ lạm phát như bất cứ nước nào khác – tiền nhập khẩu bằng đồng USD của họ tăng lên rất nhiều,” Andurand nói, và dự báo rằng giá dầu có thể đạt 140 USD/thùng trong năm nay. “Rõ ràng là họ cho rằng mức giá 80 – 90 USD/thùng là quá thấp. Có khả năng họ muốn đẩy giá lên trên 100 USD, sau đó sẽ phản ứng và bắt đầu nâng sản lượng.”

Arab Saudi trước đó nói rằng cắt giảm 500.000 thùng dầu/ngày là nhằm “hỗ trợ bình ổn thị trường dầu mỏ”. Nhưng vương quốc này cũng cần có thêm tiền để chi cho dự án Vision 2030 và cái gọi là “những dự án khổng lồ”, như phát triển thành phố tương lai Neom trên Biển Đỏ. Vision 2030 từ lâu đã trở thành trái tim của kế hoạch cải cách vương quốc, nhưng lại gặp khó trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

“Nhiệm vụ của Bộ trưởng Abdulaziz là kiếm tiền – để đảm bảo rằng Arab Saudi có được lợi nhuận cao nhất từ các khoản đầu tư của họ, bao gồm sản lượng dầu trong nước,” Raad Alkadiri, đến từ hãng tư vấn Eurasia Group, nhận định./.

Ủng hộ năng lượng xanh nhưng Phố Wall vẫn rót hàng trăm tỉ USD vào doanh nghiệp dầu khí

[ĐỌC CHẬM CUỐI TUẦN] Cách Mỹ ngăn Nga kiếm bộn tiền từ dầu mỏ

Hiệu ứng Boomerang khi phương Tây "vũ khí hóa" dầu mỏ đối phó Nga

Theo Financial Times