Thái Lan và Campuchia hôm 27/12 đã nhất trí chấm dứt nhiều tuần giao tranh ác liệt dọc biên giới, đánh dấu cuộc đụng độ nghiêm trọng nhất trong nhiều năm giữa hai quốc gia Đông Nam Á. Các cuộc giao tranh vừa qua bao gồm cả việc xuất kích máy bay chiến đấu, bắn rocket qua lại và những đợt pháo kích dữ dội.
“Cả hai bên nhất trí duy trì việc triển khai lực lượng như hiện tại, không có thêm bất kỳ sự di chuyển nào”, theo một tuyên bố được Bộ Quốc phòng Campuchia công bố trên mạng xã hội. Tuyên bố nhấn mạnh rằng “bất kỳ sự tăng viện nào cũng sẽ làm gia tăng căng thẳng và gây tác động tiêu cực đến các nỗ lực dài hạn nhằm giải quyết tình hình”.
Thỏa thuận ngừng bắn được ký bởi Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Natthaphon Nakrphanit và người đồng cấp Campuchia Tea Seiha, chính thức khép lại 20 ngày giao tranh đã khiến ít nhất 101 người thiệt mạng và buộc hơn nửa triệu người dân ở cả hai phía biên giới phải rời bỏ nhà cửa.
Các cuộc đụng độ bùng phát trở lại vào đầu tháng 12, sau khi một lệnh ngừng bắn trước đó sụp đổ. Lệnh ngừng bắn này từng được Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim hỗ trợ làm trung gian, nhằm chấm dứt một vòng xung đột trước đó.
Trong hơn một thế kỷ qua, Thái Lan và Campuchia liên tục tranh chấp chủ quyền tại nhiều điểm chưa được phân định rõ ràng dọc theo đường biên giới đất liền dài 817 km. Tranh chấp này từng nhiều lần bùng phát thành các vụ đụng độ và giao tranh vũ trang.
Theo ông Natthaphon, lệnh ngừng bắn mới nhất sẽ được giám sát bởi một nhóm quan sát viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đồng thời hai nước sẽ duy trì cơ chế phối hợp trực tiếp. “Ở cấp hoạch định chính sách, sẽ có kênh liên lạc trực tiếp giữa bộ trưởng quốc phòng và tổng tư lệnh quân đội của hai bên”, ông nói với các phóng viên.
Căng thẳng âm ỉ giữa hai nước đã lên đến đỉnh điểm vào tháng 7 năm nay, khi hai bên giao tranh suốt năm ngày tại một số khu vực dọc biên giới, khiến ít nhất 48 người thiệt mạng và khoảng 300.000 người phải sơ tán, trước khi ông Donald Trump can thiệp để thúc đẩy một thỏa thuận đình chiến.
Tuy nhiên, lệnh ngừng bắn đó đã đổ vỡ vào đầu tháng 12, khi mỗi bên cáo buộc bên kia có những động thái dẫn tới xung đột mới. Kể từ khi giao tranh tái diễn, cả ông Anwar Ibrahim – hiện là Chủ tịch ASEAN – lẫn ông Donald Trump đều không thể thiết lập một lệnh ngừng bắn mới, trong bối cảnh chiến sự lan rộng từ các khu rừng gần Lào xuống các tỉnh ven Vịnh Thái Lan.
Những nỗ lực đàm phán được nối lại sau một cuộc họp đặc biệt của các Ngoại trưởng Đông Nam Á tại Kuala Lumpur trong hôm đầu tuần, tiếp đó là ba ngày đàm phán trực tiếp giữa hai bên tại một cửa khẩu biên giới, nơi hai Bộ trưởng Quốc phòng đã gặp nhau và ký kết thỏa thuận vào thứ Bảy.
Trong tuyên bố chung, hai bộ trưởng nhất trí tạo điều kiện cho người dân sơ tán được trở về các khu vực biên giới bị ảnh hưởng, đồng thời nhấn mạnh rằng không bên nào được sử dụng vũ lực nhằm vào dân thường. Theo thỏa thuận, Thái Lan cũng sẽ trao trả 18 binh sĩ Campuchia đang bị giam giữ kể từ các cuộc đụng độ hồi tháng 7, với điều kiện lệnh ngừng bắn được duy trì đầy đủ trong vòng 72 giờ.
Tuy vậy, thỏa thuận đạt được ngày thứ Bảy cũng nêu rõ rằng lệnh ngừng bắn sẽ không ảnh hưởng tới các hoạt động phân định biên giới đang được tiến hành giữa hai nước. Việc giải quyết các khu vực tranh chấp dọc biên giới sẽ tiếp tục được giao cho các cơ chế song phương hiện có.
“Chiến tranh và xung đột không mang lại hạnh phúc cho hai quốc gia hay hai dân tộc”, Tướng Không quân Thái Lan Prapas Sornjaidee nói với báo giới. “Tôi muốn nhấn mạnh rằng người dân Thái Lan và người dân Campuchia không đối đầu với nhau”.
Theo Reuters
