Một cuộc không kích của Arab Saudi nhằm vào lô hàng vũ khí mà Riyadh cho là có liên quan tới UAE tại Yemen hôm 30/12 đã đánh dấu bước leo thang nghiêm trọng nhất từ trước tới nay trong căng thẳng giữa hai quốc gia vùng Vịnh.
Theo Hãng tin Reuters, sáng 30/12 (giờ địa phương), liên quân do Arab Saudi dẫn đầu tại Yemen đã tiến hành một cuộc không kích hạn chế nhằm vào cảng Mukalla, nhắm vào các lô vũ khí và phương tiện chiến đấu mà họ cáo buộc là “hỗ trợ quân sự từ nước ngoài”.
Cụ thể, người phát ngôn của liên quân cho biết hai con tàu xuất phát từ cảng Fujairah (UAE) đã cập cảng Mukalla trong hai ngày cuối tuần qua mà không có sự cho phép, tắt hệ thống theo dõi và dỡ xuống lượng lớn vũ khí cùng phương tiện chiến đấu để hỗ trợ Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam (STC) – lực lượng ly khai được UAE hậu thuẫn.
Theo truyền thông nhà nước Saudi Arabia, liên quân khẳng định cuộc không kích tại cảng Mukalla không gây thương vong hay thiệt hại ngoài mục tiêu.
Từng được xem là hai trụ cột song hành của an ninh khu vực, Arab Saudi và UAE ngày càng chứng kiến lợi ích chiến lược phân kỳ, từ hạn ngạch dầu mỏ cho tới ảnh hưởng địa chính trị.
Dưới đây là dòng thời gian cho thấy mối quan hệ giữa hai bên đã biến đổi như thế nào.
2011: Khi Mùa xuân Arab lan rộng, Arab Saudi và UAE hình thành mặt trận thống nhất chống lại các phong trào Hồi giáo chính trị. Hai nước triển khai lực lượng chung tới Bahrain để dập tắt một cuộc nổi dậy, đồng thời phối hợp ủng hộ cuộc đảo chính quân sự năm 2013 tại Ai Cập nhằm lật đổ chính phủ của tổ chức Anh em Hồi giáo.
Tháng 3/2015: Riyadh và Abu Dhabi phát động can thiệp quân sự tại Yemen nhằm khôi phục chính phủ bị lực lượng Houthi thân Iran lật đổ. Quân đội UAE dẫn đầu các chiến dịch trên bộ, trong khi không quân Saudi Arabia kiểm soát bầu trời.
Tháng 6/2017: Hai đồng minh dẫn đầu chiến dịch tẩy chay Qatar, cáo buộc Doha ủng hộ khủng bố – điều Qatar bác bỏ. Động thái này củng cố sự liên kết giữa Thái tử Arab Saudi Mohammed bin Salman (MBS) và lãnh đạo UAE Sheikh Mohammed bin Zayed (MBZ).
2019: UAE rút bớt binh sĩ khỏi Yemen, điều chỉnh chiến lược nhưng vẫn duy trì ảnh hưởng thông qua Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam (STC) theo đường lối ly khai, để lại Arab Saudi gánh phần lớn cuộc chiến chống Houthi.
Tháng 9/2020: UAE bình thường hóa quan hệ với Israel theo các Thỏa thuận Abraham do Mỹ làm trung gian. Arab Saudi, với vai trò là nước bảo hộ hai thánh địa linh thiêng nhất của Hồi giáo, từ chối đi theo bước này và khẳng định chỉ chấp nhận bình thường hóa sau khi có một nhà nước Palestine, qua đó giúp Abu Dhabi có kênh ngoại giao đặc biệt với Washington.
Tháng 1/2021: Arab Saudi chủ trì hội nghị thượng đỉnh Al-Ula nhằm chấm dứt tranh chấp với Qatar. UAE ký kết một cách miễn cưỡng và duy trì thái độ lạnh nhạt hơn đối với Doha.
Tháng 2/2021: Riyadh thách thức vị thế trung tâm thương mại của Dubai, yêu cầu các tập đoàn nước ngoài chuyển trụ sở khu vực sang Arab Saudi trước năm 2024 nếu không muốn mất các hợp đồng nhà nước.
Tháng 7/2021: Cạnh tranh kinh tế gia tăng. Arab Saudi loại bỏ ưu đãi thuế quan đối với hàng hóa từ các khu thương mại tự do, làm suy yếu mô hình thương mại của UAE. Cùng thời điểm, một tranh chấp hiếm hoi bùng nổ trong OPEC khi UAE chặn thỏa thuận do Arab Saudi dẫn dắt, yêu cầu nâng mức cơ sở sản lượng dầu thô của mình.
Tháng 4/2023: Trong cuộc chiến tại Sudan, Arab Saudi đăng cai các cuộc đàm phán ngừng bắn nhằm ủng hộ quân đội chính phủ, trong khi các chuyên gia Liên Hợp Quốc cáo buộc UAE cung cấp vũ khí cho Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) đối địch – cáo buộc mà Abu Dhabi phủ nhận.
Ngày 8/12/2025: Căng thẳng lên tới đỉnh điểm tại Yemen khi lực lượng STC được UAE hậu thuẫn chiếm giữ các mỏ dầu ở Hadramout, vượt qua “lằn ranh đỏ” mà Arab Saudi đặt ra.
Ngày 30/12/2025: Máy bay chiến đấu Arab Saudi không kích một tàu thuyền tại cảng Mukalla. Liên minh do Riyadh dẫn đầu cho biết con tàu này đang vận chuyển vũ khí hạng nặng cho lực lượng ly khai, đánh dấu lần đầu tiên lợi ích của hai đối tác cũ đối đầu trực tiếp bằng hành động quân sự.
Theo Reuters
