Xa rời những phòng khám hiện đại và trung tâm chăm sóc sức khỏe rực rỡ ánh đèn tại Kuala Lumpur, một nền kinh tế chữa bệnh tâm linh cũng đang phát triển mạnh mẽ. Vận hành từ các cửa hàng ngoại ô, nhà liền kề hoặc nhà riêng được lập thành đền thờ, một thế hệ thầy lang tự phong mới đang cung cấp dịch vụ trên các buổi livestream TikTok, tuyên bố có thể "thanh tẩy" các thế lực vô hình ngay qua màn hình điện thoại.
Malaysia, một quốc gia đa sắc tộc với 35 triệu dân, có lịch sử lâu đời về những hoạt động chữa bệnh tâm linh, vượt qua các rào cản về chủng tộc, tôn giáo và thu nhập. Ngành công nghiệp này không cạnh tranh trực tiếp với lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe của đất nước, vốn đã thu hút khoảng 1,5 triệu khách hàng quốc tế vào năm ngoái và được các nhà phân tích Grand View Research dự đoán đạt 22,1 tỷ USD vào năm 2030 (tăng từ 7 tỷ USD năm 2022).
Các thầy lang tâm linh tuyên bố họ lấp đầy những khoảng trống về cảm xúc và văn hóa mà bệnh viện không phải lúc nào cũng giải quyết được trong một xã hội ngày càng căng thẳng. Nhiều người Malaysia vẫn tìm đến họ khi các triệu chứng bệnh lý kéo dài mà không có lời giải thích.
Các trung tâm chữa bệnh ruqyah (Hồi giáo) hoạt động dưới sự giám sát của tôn giáo nhà nước, trong khi các thầy cúng, linh mục đền thờ và thầy lang hoạt động lặng lẽ thông qua những lời lăng xê về bản thân.
Sức lan tỏa khổng lồ của TikTok
Dù quy mô khó định lượng, sự hiện diện của các thầy lang tâm linh đang tăng lên rõ rệt, chủ yếu nhờ TikTok, một trong những nền tảng mạng xã hội được sử dụng rộng rãi nhất tại quốc gia này. Trên TikTok, một số thầy lang thu hút hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người theo dõi, livestream các buổi "thanh tẩy tâm linh" cho khán giả đại chúng.
Muhammad Fitri Abill Aqbal, 26 tuổi, người sáng lập một trung tâm điều trị tâm linh nhỏ ở Penang tên là Pusat Rawatan At-Taubah, có hơn 263.000 người theo dõi trên TikTok và các bài đăng của anh đã nhận được tổng cộng 4,7 triệu lượt thích. Fitri cho biết nhu cầu chữa bệnh tâm linh, cả trực tiếp và trực tuyến, đã tăng mạnh: "Năm năm trước, tôi chỉ điều trị 2 hoặc 3 người một ngày. Nhưng trong ba năm qua, con số đó đã tăng lên hơn 10 người mỗi ngày".
Cáo buộc "nội dung giải trí" và sự thách thức về y đức
Sự phổ biến trên TikTok cũng kéo theo những chỉ trích từ các thầy lang truyền thống. Họ cáo buộc các buổi livestream nạn nhân được thanh tẩy là dàn dựng và việc "thanh tẩy" từ xa qua màn hình điện thoại là không thể.
Các hình thức chữa bệnh tâm linh Hồi giáo (ruqyah) được quy định dưới khuôn khổ Y học Cổ truyền và Bổ sung của Malaysia. Các thầy lang có thể có được bằng cấp chính thức, chẳng hạn như Chứng chỉ kỹ năng tại Malaysia về điều trị ruqyah.
Bộ trưởng Bộ Tôn giáo Mohd Naim Mokhtar cho biết chính phủ nghiêm túc xem xét việc lạm dụng ruqyah. Ông khẳng định các thầy lang bị ràng buộc bởi quy tắc ứng xử quốc gia, và trình độ chuyên môn chính thức đảm bảo "các tiêu chuẩn tối thiểu về an toàn và đạo đức", bao gồm cả việc cấp giấy phép hàng năm.
Tuy nhiên, các trung tâm lâu đời như Darussalam cảnh báo về sự gia tăng rủi ro từ các thầy lang kỹ thuật số không được kiểm soát. Chủ tịch Abdul Manaf Jusoh của Darussalam chia sẻ: "Chúng tôi thấy video người ta tát bệnh nhân, la hét, đốt đồ vật, nhảy múa. Đây không phải là chữa bệnh. Đây là giải trí, và nó làm hại người xem".
Các chuyên gia từ Darussalam, trung tâm chữa bệnh Hồi giáo có ảnh hưởng nhất Malaysia, nhấn mạnh rằng mục đích của ruqyah là tách biệt sự khó chịu về tâm linh khỏi các điều kiện tâm lý hoặc y tế và không nhằm mục đích thay thế bệnh viện.
Theo Nikkei Asia
