Mỹ không tìm cách “bóp nghẹt, thống trị hay làm nhục Trung Quốc”, song đà tăng cường quân sự mang tính “lịch sử” của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang trực tiếp đe dọa an ninh của Mỹ, theo báo cáo thường niên của Lầu Năm Góc gửi Quốc hội về các diễn biến quân sự liên quan đến Trung Quốc.
“Chúng tôi không tìm cách bóp nghẹt, thống trị hay làm nhục Trung Quốc… Chúng tôi chỉ tìm cách ngăn bất kỳ quốc gia nào ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương có khả năng thống trị chúng tôi hoặc các đồng minh”, báo cáo dài 100 trang công bố hôm 23/12 nêu rõ.
Báo cáo nhấn mạnh: “Sự tăng cường quân sự mang tính lịch sử của Trung Quốc đã khiến lãnh thổ Mỹ ngày càng dễ bị tổn thương”, đồng thời viện dẫn kho năng lực hạt nhân, hải quân và các đòn tấn công tầm xa thông thường, cùng năng lực không gian mạng và vũ trụ của Bắc Kinh “có khả năng trực tiếp đe dọa an ninh của người Mỹ”.
Tài liệu, được công bố muộn trong một tuần nghỉ lễ, lập luận rằng mục tiêu của Mỹ là đủ mạnh để các đối thủ không cân nhắc hành vi gây hấn, “từ đó hòa bình được ưu tiên và duy trì”.
Lặp lại một chủ đề quen thuộc của chính quyền Tổng thống Donald Trump, báo cáo cho rằng quan hệ quân sự Mỹ – Trung hiếm khi nào tốt như dưới sự lãnh đạo hiện nay của Washington. “Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump, quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc mạnh mẽ hơn nhiều năm qua”, báo cáo viết, đồng thời cho biết Lầu Năm Góc sẽ “ủng hộ các nỗ lực” xây dựng trên đà này với PLA.
“Chúng tôi sẽ làm điều đó một phần bằng cách mở rộng các kênh liên lạc quân sự – quân sự với PLA, tập trung vào ổn định chiến lược cũng như tránh xung đột và hạ nhiệt leo thang nói chung. Chúng tôi cũng sẽ tìm những cách khác để làm rõ ý định hòa bình của mình”, báo cáo nêu.
Tuy nhiên, tài liệu cũng chỉ ra năng lực quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc là nguồn cơn của quan ngại và nguy cơ bất ổn. Báo cáo mô tả chiến lược quân sự trọng tâm của Bắc Kinh là đánh bại Mỹ thông qua “chiến tranh tổng lực quốc gia”, huy động toàn xã hội.
Mang tiêu đề “Các diễn biến quân sự và an ninh liên quan đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, báo cáo cho biết quân đội Trung Quốc tiếp tục đạt tiến triển đều đặn hướng tới ba mục tiêu năm 2027: có khả năng giành “chiến thắng quyết định về chiến lược” đối với Đài Loan; đạt “đối trọng chiến lược” với Mỹ trong lĩnh vực hạt nhân và các lĩnh vực chiến lược khác; và thiết lập “răn đe và kiểm soát chiến lược” đối với các quốc gia trong khu vực.
Báo cáo thường niên cũng ghi nhận Bắc Kinh và Moscow tiếp tục thắt chặt quan hệ, có thể “được thúc đẩy bởi lợi ích chung trong việc đối trọng với Mỹ”, song cho rằng sự hợp tác này bị hạn chế bởi sự thiếu tin cậy lẫn nhau.
Tài liệu công bố hôm thứ Ba xuất hiện chỉ vài tuần sau khi Mỹ công bố Chiến lược An ninh Quốc gia vốn tập trung nhiều hơn vào các vấn đề trong nước và cái mà chính quyền gọi là “Hệ quả Trump đối với Học thuyết Monroe”, nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của bán cầu Tây.
Các nhà phân tích nhận định báo cáo lần này dường như được soạn thảo khá gấp gáp, thiếu mục lục và có những phần tỏ ra lỗi thời. Chẳng hạn, tài liệu đề cập đến quan hệ nguội lạnh giữa Trung Quốc và Triều Tiên với “ít trao đổi cấp cao”, nhưng không nhắc tới việc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un xuất hiện nổi bật tại cuộc duyệt binh lớn của Trung Quốc hồi đầu tháng 9.
Dẫu vậy, báo cáo vẫn cho thấy cách Lầu Năm Góc và Nhà Trắng nhìn nhận quan hệ song phương, theo các chuyên gia. “Giọng điệu đáng chú ý là mang tính xây dựng đối với Trung Quốc, nhấn mạnh rằng quan hệ song phương ‘mạnh hơn’ so với nhiều năm qua”, ông Jeremy Chan, chuyên gia phân tích cao cấp của Eurasia Group, nhận xét.
“Dù nhận định này gây tranh cãi, nó cũng là tín hiệu cho thấy cách ông Donald Trump nhìn nhận chính sách với Trung Quốc và sự dè dặt của ông trong việc thúc ép các yêu sách có thể làm gián đoạn sự ‘hạ nhiệt’ đạt được tại Busan (Hàn Quốc) hồi tháng 10”, ông Chan nói thêm.
Theo ông Chan, cựu quan chức Lãnh sự quán Mỹ tại Thẩm Dương, báo cáo thừa nhận tham vọng quân sự và tiến triển ổn định của Trung Quốc nhưng không cố dự báo quá xa.
“Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi khả năng phô diễn sức mạnh của Trung Quốc mang tầm toàn cầu”, ông nói. “Sự thừa nhận này về năng lực quân sự đang mở rộng của Trung Quốc có thể kéo theo những hệ quả sâu rộng đối với các cam kết quốc phòng của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương”.
Theo SCMP
