Phương tiện trên không không người lái (UAV) Bayrakta TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ chế tạo có thể mang theo các loại bom hạng nhẹ dẫn đường bằng laser, được cho là có ưu thế vượt trội trong các cuộc xung đột công nghệ thấp. Và Thổ Nhĩ Kỳ đã bán chúng cho hơn một chục quốc gia, trong đó có Azerbaijan, Libya, Morocco và Ethiopia.
Mẫu drone này đã thực hiện các đòn tấn công hiệu quả đến bất ngờ trong những giai đoạn đầu của cuộc xung đột Nga-Ukraine, trước khi người Nga có thể thiết lập các hàng phòng thủ của họ trên chiến trường; Jack Watling, đến từ Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh, nhận định.
“Không ai nghĩ rằng những chiếc TB2 lại có thể hoạt động hiệu quả bởi chúng bay ở tầm trung, bay chậm và có tín hiệu điện từ lớn, hiện rất rõ trên màn hình radar. Và người Nga có những hệ thống phòng thủ rất mạnh, bởi vậy chúng dễ bị bắn hạ. Địa hình rất thoáng nên radar có độ bao phủ tốt” – ông Watling cho hay.
Ông nói rằng các lực lượng của Ukraine “chắc chắn phải điều khiển drone ở tầm thấp và sau đó mới lấy độ cao để tấn công. Bởi vậy họ tấn công mục tiêu tùy theo cơ hội.”
Theo thời gian, lực lượng Nga được tổ chức tốt hơn và thiết lập được các hệ thống phòng không, ông Watling nói, “bởi vậy nên phía Ukraine không còn có thể tự do triển khai những drone này nữa. Như hiện tại chúng ta thấy, phía Ukraine phải rất thận trọng mỗi khi sử dụng chúng.”
Trong bản thông báo gửi Quốc hội ngày 9/3, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace đã ngợi khen khả năng của drone Bayrakta TB2, cùng một số loại vũ khí mà phương Tây cung cấp cho Ukraine.
“Một trong những cách mà họ hỗ trợ trên không và thực hiện tấn công là bằng UAV TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ. Chúng đang cung cấp đạn dược cho các đơn vị pháo kích và làm công tác hậu cần, điều này cực kỳ quan trọng trong việc làm chậm đà tiến hoặc ngăn chặn bước tiến của Nga” – ông Wallace nói.
 |
TB2 có thể mang theo bom hạng nhẹ, dẫn đường bằng laser (Ảnh: AP) |
Mẫu drone này còn tạo được tiếng vang trên mạng xã hội. Một đoạn băng ghi lại cảnh nó tiêu diệt các phương tiện thiết giáp của Nga đã trở thành một công cụ của Ukraine trong cuộc chiến thông tin.
Vasyl Bodnar, Đại sứ Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ, đã chia sẻ một số đoạn video có cảnh các cuộc tấn công do TB2 thực hiện trên Twitter, trong đó có một đoạn video dường như có cảnh một đoàn xe quân sự của Nga đã bị tiêu diệt.
“Một khi nó vẫn còn bay, một khi vẫn còn được lắp vũ khí, chúng vẫn hữu dụng. Chúng sẽ được sử dụng với mục đích chủ yếu là tuyên truyền” – Aaron Stein, Giám đốc nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, trụ sở tại Mỹ, nói – “Các đoạn video đó khiến người xem vô cùng hứng khởi, bởi họ có thể nhìn thấy một đòn không kích với độ sắc nét cao.”
Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu bán drone TB2 cho Ukraine vào năm 2019, và Kiev sử dụng chúng trong cuộc chiến với lực lượng ly khai được Nga hậu thuẫn ở Donbass – một hành động mà Moscow gọi là “gây bất ổn”.
Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ đã từ chối tiết lộ thông tin về thương vụ bán drone cho Ukraine, trong đó bao gồm chi tiết về số lượng và liệu Ukraine có được tái cung cấp hay không. Nhưng các con số ước tính cho rằng số lượng TB2 ở Ukraine chỉ khoảng 20-50 chiếc.
“Tôi nghĩ Thổ Nhĩ Kỳ thực tế là đã tham gia vào cuộc chiến này, mặc dù không công khai” – ông Soner Cagaptay, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ, và là chuyên gia làm việc tại Viện Chính sách Cận Đông Washington, nhận định – “Chính sách chính thức của họ liên quan tới cuộc chiến này là thứ mà tôi gọi là “trung lập kiểu ủng hộ Ukraine”. Họ hành động trung lập. Họ muốn chiến tranh kết thúc, nhưng lại hỗ trợ Ukraine về mặt quân sự…Họ bán những chiếc drone sát thủ này cho Ukraine.”
Drone TB2, có giá khoảng dưới 2 triệu USD/chiếc theo như ước tính, được sản xuất bởi công ty quốc phòng Baykar, thuộc sở hữu của gia đình ông Selcuk Bayraktar, con rể của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ông Bayrakta hiện là Giám đốc kỹ thuật của công ty Baykar.
Trước sức mạnh của Không quân Nga, Ukraine đang dần cạn kiệt máy bay chiến đấu
Drone TB2 vốn đã nổi tiếng nhờ xuất hiện trên chiến trường Libya, và giúp đỡ đồng minh của Thổ Nhĩ Kỳ, Azerbaijan, trong cuộc chiến với lực lượng mà Armenia hậu thuẫn trong tranh chấp Nagorno-Karabakh năm 2020.
Chính quyền Ankara cũng sử dụng loại drone này để chống lại phiến quân người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ và miền Bắc Iraq, cũng như các chiến binh người Kurd ở Syria.
Những chiếc drone có giá phải chăng này chắc chắn sẽ tạo ra tác động kéo dài đối với một cuộc xung đột, bởi đóng vai trò như một công cụ gây hao mòn hữu dụng, và cũng giúp đánh lạc hướng sự chú ý của các chiến đấu cơ đắt tiền của địch; ông Stein cho hay.
“Chiếc drone này giống như một chiếc Toyota Corolla vậy…Nó không làm mọi thứ mà những chiếc xe thể thao đắt tiền có thể làm, nhưng được khoảng 80%” – ông Stein nói – “Bởi vậy, dù là đối với một quân đội hùng mạnh, như Mỹ, khái niệm cơ bản về việc sử dụng một nền tảng giá rẻ để tấn công lực lượng ưu việt hơn vẫn có giá trị nhất định.”
Một số lượng drone chưa xác định do Mỹ chế tạo sẽ nằm trong gói hỗ trợ quân sự trị giá 800 triệu USD dành cho Ukraine, được Tổng thống Joe Biden công bố trong hôm thứ Tư vừa qua. Gói này cũng bao gồm 800 tên lửa chống không Stinger, 100 ống phóng lựu, 20 triệu đạn dược, đạn pháo cối.
Nhà Trắng trước đó cân nhắc về việc cung cấp cho Ukraine mẫu drone Swiftblade có thể bay và tấn công các mục tiêu Nga. Hiện chưa rõ những chiếc drone mà ông Biden nói sẽ cung cấp cho Ukraine là loại drone nói trên hay loại khác.
Tên lửa "thiên thạch" có thể giúp Châu Âu bắt kịp Nga, Mỹ và Trung Quốc?
Mỹ có thể sử dụng...chim trời làm vũ khí chống Nga
