Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 16/12 đã ra lệnh thực thi một “cuộc phong tỏa” đối với tất cả các tàu chở dầu bị trừng phạt ra vào Venezuela, động thái mới nhất của Washington nhằm gia tăng sức ép lên chính quyền của ông Nicolas Maduro, trực diện vào nguồn thu chủ chốt của quốc gia Nam Mỹ này.
Hiện chưa rõ ông Trump sẽ thực thi biện pháp này như thế nào đối với các tàu bị trừng phạt, cũng như liệu ông có tiếp tục sử dụng Lực lượng Tuần duyên Mỹ để chặn bắt tàu, giống như hành động tuần trước hay không. Chính quyền Mỹ đã điều động hàng nghìn binh sĩ cùng gần một chục tàu chiến – trong đó có một tàu sân bay – tới khu vực.
“Vì hành vi đánh cắp tài sản của chúng ta, cùng nhiều lý do khác bao gồm khủng bố, buôn lậu ma túy và buôn người, chế độ Venezuela đã bị chỉ định là một tổ chức khủng bố nước ngoài”, ông Trump viết trên Truth Social. “Vì vậy, hôm nay tôi ra lệnh phong tỏa hoàn toàn và triệt để tất cả các tàu chở dầu bị trừng phạt đi vào và rời khỏi Venezuela”.
Sau tuyên bố của ông Trump, giá dầu thô Mỹ tăng hơn 1%, lên mức 55,96 USD/thùng trong phiên giao dịch châu Á. Trước đó, giá dầu chốt phiên thứ Ba ở mức 55,27 USD/thùng – mức đóng cửa thấp nhất kể từ tháng 2/2021.
Giới tham gia thị trường dầu mỏ cho rằng giá đang tăng do lo ngại xuất khẩu dầu của Venezuela có thể bị cắt giảm, dù họ vẫn chờ xem cách Mỹ thực thi lệnh phong tỏa ra sao và liệu biện pháp này có mở rộng sang các tàu không bị trừng phạt hay không.
Trong một tuyên bố chính thức, chính phủ Venezuela cho biết họ bác bỏ “mối đe dọa quái dị” của ông Trump.
Hạ nghị sĩ Mỹ ông Joaquin Castro, đảng Dân chủ bang Texas, gọi lệnh phong tỏa này là “một hành động chiến tranh không thể chối cãi”.
“Đó là một cuộc chiến mà Quốc hội chưa từng cho phép và người dân Mỹ không hề mong muốn”, ông Castro viết trên X.
Lệnh phong tỏa có hiệu lực tức thì
Trên thực tế, một lệnh cấm vận đã gần như được áp đặt sau khi Mỹ thu giữ một tàu chở dầu bị trừng phạt ngoài khơi Venezuela hồi tuần trước. Kể từ đó, nhiều tàu chở hàng triệu thùng dầu đã phải neo lại trong lãnh hải Venezuela để tránh nguy cơ bị bắt giữ.
Sau vụ thu giữ, xuất khẩu dầu thô của Venezuela đã sụt giảm mạnh, tình hình càng trầm trọng hơn khi một cuộc tấn công mạng trong tuần này làm tê liệt hệ thống hành chính của tập đoàn dầu khí nhà nước PDVSA.
Dù nhiều tàu vận chuyển dầu từ Venezuela đang nằm trong diện trừng phạt, một số tàu khác chở dầu Venezuela cũng như dầu thô từ Iran và Nga lại không bị trừng phạt. Một số công ty, đặc biệt là Chevron của Mỹ, vẫn vận chuyển dầu Venezuela bằng các tàu được cấp phép riêng.
Hiện tại, thị trường dầu toàn cầu vẫn tương đối dồi dào nguồn cung, với hàng triệu thùng dầu đang nằm trên các tàu ngoài khơi Trung Quốc chờ dỡ hàng. Tuy nhiên, nếu lệnh cấm vận kéo dài, việc mất gần 1 triệu thùng dầu mỗi ngày từ Venezuela nhiều khả năng sẽ đẩy giá dầu tăng cao.
Lầu Năm Góc và Lực lượng Tuần duyên Mỹ đã chuyển các câu hỏi liên quan sang Nhà Trắng.
Kể từ khi Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt năng lượng đối với Venezuela vào năm 2019, các thương nhân và nhà máy lọc dầu mua dầu Venezuela đã phải dựa vào “đội tàu bóng tối” – các tàu che giấu vị trí – cũng như những tàu từng bị trừng phạt vì vận chuyển dầu Iran hoặc Nga.
Theo dữ liệu của TankerTrackers.com, tính đến tuần trước, hơn 30 trong số 80 con tàu đang ở trong hoặc tiến vào vùng biển Venezuela nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ.
Căng thẳng gia tăng
Chiến dịch gây sức ép của ông Trump đối với ông Maduro còn bao gồm việc tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực và tiến hành hơn hai chục cuộc tấn công quân sự nhằm vào các tàu thuyền ở Thái Bình Dương và biển Caribe gần Venezuela, khiến ít nhất 90 người thiệt mạng.
Ông Trump cũng tuyên bố rằng các cuộc tấn công trên bộ của Mỹ nhằm vào quốc gia Nam Mỹ này sẽ sớm bắt đầu.
Trong các cuộc phỏng vấn với Vanity Fair, bà Susie Wiles, Chánh văn phòng Nhà Trắng của ông Trump, cho biết các cuộc tấn công vào tàu thuyền nhằm mục đích gây áp lực trực tiếp lên ông Maduro.
“Ông ấy muốn tiếp tục cho nổ tung các con tàu cho đến khi ông Maduro phải đầu hàng”, Vanity Fair dẫn lời bà Wiles trong bài viết đăng hôm thứ Ba.
Về phía mình, ông Maduro cáo buộc việc Mỹ tăng cường hiện diện quân sự là nhằm lật đổ ông và giành quyền kiểm soát tài nguyên dầu mỏ của Venezuela – quốc gia sở hữu trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới.
Chính quyền ông Trump cũng đã chính thức chỉ định tổ chức Cartel de los Soles của Venezuela là một tổ chức khủng bố nước ngoài, cho rằng nhóm này bao gồm ông Maduro cùng nhiều quan chức cấp cao khác.
Phát biểu tại một sự kiện vào tối thứ Ba, trước khi bài đăng của ông Trump được công bố, ông Maduro tuyên bố: “Chủ nghĩa đế quốc và phe cực hữu phát xít muốn thực dân hóa Venezuela để chiếm đoạt nguồn dầu mỏ, khí đốt, vàng và nhiều khoáng sản khác của chúng tôi. Chúng tôi đã thề sẽ bảo vệ Tổ quốc đến cùng, và tại Venezuela, hòa bình nhất định sẽ chiến thắng”.
Theo Reuters
