Đề xuất táo bạo, đi trước thời cuộc
VietTimes ban đầu chỉ là một trang thông tin điện tử tổng hợp, với nhiệm vụ chính là biên tập và chọn lọc tin tức từ các nguồn báo chí chính thống. Nhưng chỉ hơn một năm sau, khi Bộ Thông tin và Truyền thông chính thức cấp giấy phép hoạt động báo chí, VietTimes đã lập tức xác định cho mình một hướng đi riêng: không chỉ đưa tin, mà phải dấn thân, phản biện, và góp phần vào tiến trình cải cách của đất nước.
Từ đó, VietTimes kiên định xây dựng bản sắc, “tư duy phản biện trong khuôn khổ chính thống”, vừa giữ vững định hướng chính trị, vừa dám mở rộng biên độ tư duy, tìm kiếm giải pháp mới cho những vấn đề cũ.
Ngay từ giai đoạn 2016, VietTimes đã gây tiếng vang với hàng loạt bài viết mang tính khai phá về mô hình tổ chức hệ thống chính trị, hiệu quả quản trị nhà nước và sử dụng ngân sách công, những chủ đề mà trước đó, ít tờ báo nào dám chạm tới.
Tháng 1/2016, VietTimes đăng bài “Đảng và phương thức lãnh đạo “5 cầm”. Một góc nhìn thẳng thắn và khoa học về phương thức cầm quyền của Đảng trong thời kỳ đổi mới. Ngay sau đó, bài “Nhận diện và đột phá cấp bách nguy cơ trong Đảng hiện nay” và nhiều bài viết gợi mở mạch tư duy cải cách.
Điểm đặc biệt của loạt bài không nằm ở sự phê phán, mà ở tư duy kiến tạo: tờ báo đã đề xuất mô hình sắp xếp lại hệ thống chính trị theo phương châm 14 chữ: “Gọn nhẹ, liên thông, tinh hoa, chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả, vững chắc”.
Từ đó, VietTimes nêu sáu nhóm giải pháp cụ thể để tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy Đảng và Nhà nước, tránh trùng lặp chức năng, đồng thời đề xuất liên thông các cơ quan trong khối MTTQ - Dân vận, gộp văn phòng dùng chung, tối ưu nguồn nhân lực.
Những luận điểm ấy, thời điểm 2016, được xem là táo bạo. Nhưng gần 10 năm sau, chúng đã và đang thành hiện thực trong chủ trương sắp xếp lại hệ thống chính trị, bộ máy hành chính, hội đoàn thể, do Đảng và Nhà nước, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, triển khai quyết liệt trong hai năm gần đây. Điều đó chứng minh, VietTimes đã đi trước thời cuộc, nêu vấn đề đúng lúc và đúng hướng.
Tháng 6/2016, VietTimes tiếp tục khẳng định phong cách làm báo dữ liệu với hai bài viết làm “rúng động” dư luận: “Cần ‘Khoán 10’ để giảm gánh nặng 11 triệu người ăn lương nhà nước”, “Cắt giảm gánh nặng 11 triệu người bám ‘bầu sữa’ ngân sách được không?”
Dựa trên số liệu của Bộ Tài chính, các bài báo chỉ rõ: chi thường xuyên của Việt Nam chiếm tới 68- 72% tổng chi ngân sách, trong khi chi đầu tư phát triển chỉ còn khoảng 17%. Một thực tế khiến ngân sách bị “co rút”, không còn dư địa cho đầu tư phát triển. Đặc biệt, VietTimes đã công khai số liệu chi ngân sách cho các tổ chức chính trị- xã hội trung ương, với tổng chi lên tới 1.503 tỷ đồng, và nếu tính thêm các liên minh, hội đoàn khác, con số lên đến 1.615 tỷ đồng.
Theo nghiên cứu của Viện VEPR mà VietTimes dẫn lại, tổng chi toàn hệ thống hội đoàn có thể lên tới 14.000 tỷ đồng/năm. Nhưng điều đáng lưu ý là, thay vì chỉ dừng ở phê phán, loạt bài đã đề xuất một lộ trình cải cách cụ thể:
“Chuyển các hội đoàn sang mô hình tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính, hoạt động bằng hội phí và tài trợ xã hội; Nhà nước chỉ hỗ trợ có mục tiêu, theo tiêu chí minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả”. Đó là tiếng nói tiên phong cho tư duy “xã hội hóa tổ chức hội”, “tinh giản biên chế hưởng lương ngân sách”, những chủ trương đang được triển khai sâu rộng hiện nay.
Tiên phong trong truyền thông số, khoa học công nghệ, dự báo rủi ro kinh tế
Không chỉ nổi bật trong chính luận, thể chế, VietTimes còn chứng minh bản lĩnh trong mảng điều tra, phân tích dữ liệu kinh tế. Năm 2019, loạt bài “Ông chủ thực sự của Alpha King là ai?”, “Bóng dáng khu phức hợp ven sông Sài Gòn nhìn từ một bức hình minh họa”, “Thêm những thương vụ trái phiếu khủng của gia tộc Chu- Trương?”… Từ đây hé lộ những mối liên hệ phức tạp trong hệ sinh thái tài chính- bất động sản Vạn Thịnh Phát.
Khi đó, VietTimes là một trong số rất ít cơ quan báo chí dám đặt câu hỏi: “Ai thực sự đứng sau?”, “Hệ thống tài chính này vận hành thế nào?”, “Rủi ro nằm ở đâu?”. Những cảnh báo của VietTimes, dù từng gặp không ít “sóng gió”, sau này được chứng minh là có cơ sở: hệ sinh thái ấy đã thực sự sụp đổ, kéo theo hàng loạt hệ lụy tài chính nghiêm trọng.
Đằng sau những bài viết dữ dội ấy là tinh thần nghề nghiệp hiếm có. Ban Kinh tế, do nhà báo Trần Hữu Vinh (khi đó là Trưởng ban, sau là Phó Tổng Biên tập) cùng Nguyễn Bá Ngọc (Trưởng ban Kinh doanh), phóng viên Phạm Duy và cộng sự đảm nhiệm, đã làm việc suốt đêm, hi sinh cả ngày nghỉ, để kiểm chứng từng dòng dữ liệu. Chính họ là “những người đào sâu dữ kiện để tìm ra sự thật”, đặt nền móng cho phong cách VietTimes: chính xác- tỉnh táo- dấn thân.
Năm 2024, nhà báo Nguyễn Bá Kiên (nguyên Tổng Biên tập Báo Giao thông) về nhận nhiệm vụ Tổng biên tập Tạp chí VietTimes đã thổi một luồng gió mới giúp VietTimes tiếp tục phát huy thế mạnh dữ liệu, phản biện, xây dựng chính sách, đồng thời ghi dấu ấn với những hội thảo chuyên đề sau mỗi loạt bài.
Nổi bật trong đó là loạt bài “Từ lộ diện giới chủ đến giải pháp chống lũng đoạn ngân hàng”. Các phóng viên Hải Thu, Quỳnh An, Trần Lệ, Tổng thư ký tòa soạn Bá Chiêm, Phó Tổng thư ký Mạnh Lực đã cùng nhau phối hợp điều tra, thu thập, nghiên cứu, phân tích dữ liệu từ đó dựng lên được “bức tranh phác họa” được những ông chủ ngân hàng và người thân đang quản lý vận hành cả trăm doanh nghiệp “sân sau”. Các doanh nghiệp “sân sau” này đều có những quan hệ tín dụng với ngân hàng, nhiều khoản vay từ quan hệ thân hữu này tiềm ẩn rủi ro lớn.
Từ các dữ liệu trên, loạt bài đã gợi mở nhiều giải pháp quản lý riêng đối với các giao dịch giữa ngân hàng với hệ sinh thái “sân sau” có cùng ông chủ. Kết thúc loạt bài, tháng 12/2024, VietTimes đã tổ chức “Hội thảo Xây dựng Tập đoàn tài chính phát triển bền vững tại Việt Nam” thu hút nhiều chuyên gia, đại diện cơ quan quản lý, cơ quan báo chí hiến kế các giải pháp để quản lý với các quan hệ tín dụng giữa doanh nghiệp “sân sau” và ngân hàng có cùng chủ sở hữu.
Loạt bài và Hội thảo đã gây được tiếng vang trong giới tài chính, ngân hàng. Đặc biệt, tháng 2/2025, Thủ tướng đã có chỉ đạo, yêu cầu Bộ Tài chính đẩy mạnh hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần có "sân sau" là các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản.
Song song với chính luận, VietTimes còn khẳng định vai trò tiên phong trong truyền thông số, khoa học công nghệ và phát triển nhân tài.
Các tuyến bài như “Nghị quyết 57- Đột phá Khoa học và Công nghệ” hay “Mời gọi và phát triển nhân tài” đã đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể về xây dựng hạ tầng số quốc gia, đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn, và chiến lược thu hút Việt kiều trí thức.
Những đề xuất này đi cùng với tinh thần kiến quốc mà Tổng Bí thư Tô Lâm kêu gọi đã mở ra một cuộc cách mạng hiền tài mới, kết nối trí thức trong và ngoài nước cho khát vọng hưng quốc. Ở đó, VietTimes không chỉ là người đưa tin, mà là người đồng hành cùng tư tưởng phát triển của thời đại.
Nhìn lại mười năm, VietTimes không chỉ là một tạp chí điện tử hiện đại về hình thức, mà còn là một cơ quan báo chí dám nghĩ, dám nói, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích quốc gia. Trong bối cảnh báo chí bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, khi tốc độ có thể thay thế sự sâu sắc, VietTimes vẫn kiên định với lựa chọn khác: lấy dữ liệu làm nền tảng, lấy phân tích làm giá trị, lấy tri thức làm sức mạnh. Đó chính là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt mọi tuyến bài, từ chính trị, kinh tế đến công nghệ và nhân tài.
Mười năm VietTimes là mười năm của một tờ tạp chí sống bằng niềm tin vào tri thức và khát vọng cải cách. Dù quy mô không lớn, nhưng VietTimes đã chứng minh rằng một tờ báo có thể tạo ảnh hưởng lớn lao nếu dám đi đến tận cùng sự thật, dám nói điều cần nói, và dám bảo vệ cái đúng.
Đó chính là di sản quý giá nhất mà hành trình 10 năm VietTimes đã để lại, và cũng là lời hứa cho chặng đường kế tiếp: “Tiếp tục soi sáng bằng tri thức, dẫn đường bằng bản lĩnh, và đồng hành cùng đất nước trên con đường kiến tạo Việt Nam hưng thịnh, số hóa và nhân văn".
