Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập Tạp chí VietTimes, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với ông Đặng Vương Hạnh – Phó Tổng Biên tập Tạp chí Thương gia, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí điện tử VietTimes, một trong những người đặt nền móng cho sự ra đời và định hình bản sắc của VietTimes.
- Ông có thể chia sẻ cụ thể về hoàn cảnh ra đời của VietTimes và lý do chọn tên tạp chí là “VietTimes”?
- VietTimes ra đời từ một cái “duyên”. Những người sáng lập không cùng cơ quan, làm việc trong các môi trường khác nhau, nhưng lại gặp nhau ở một điểm chung – cùng ngồi trên một “con thuyền” với khát vọng làm báo tử tế, trí tuệ, có chiều sâu và trách nhiệm với xã hội. Nhóm anh em chúng tôi có thể đứng chung dưới một ngọn cờ, đó quả thực là một mối “duyên” lớn. Tuy nhiên, để biến ý tưởng thành hiện thực, chúng tôi cần một điểm tựa – và điểm tựa ấy chính là Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA).
Thời điểm đó, Hội Truyền thông số Việt Nam do anh Lê Doãn Hợp (nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông) làm Chủ tịch. Anh Hợp là người có trí tuệ, sắc sảo, không ngại va chạm, có thói quen đúc kết kinh nghiệm thành những bài học và tầm nhìn xa. Chính anh là người đã gợi ý và thúc đẩy việc thành lập một tạp chí điện tử trực thuộc Hội, với định hướng rõ ràng: làm báo chuyên sâu, có trách nhiệm với xã hội.
Trên thực tế, chúng tôi không phải là nhóm đầu tiên trao đổi với anh Lê Doãn Hợp về ý tưởng thành lập tạp chí, nhưng quả “hữu duyên thiên lý năng tương ngộ”. Khi gặp chúng tôi để bàn về việc thành lập cơ quan báo chí, nghe chúng tôi chia sẻ về xu thế báo chí, thời cuộc, quan điểm tiếp cận thông tin cũng như triết lý hoạt động và cách thức vận hành tờ báo, anh Hợp rất ủng hộ. Có thể nói là “tâm đầu ý hợp”. Anh không chỉ góp ý về định hướng mà còn hỗ trợ rất nhiều trong việc kết nối và tạo điều kiện để VietTimes ra đời đúng thời điểm.
Trong quá trình chuẩn bị ra mắt, chúng tôi cùng anh Lê Doãn Hợp và anh Lê Đức Sảo (nhà báo Lê Thọ Bình – Phó Chủ tịch VDCA, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí VietTimes) và anh Đinh Văn Hải đã ngồi với nhau rất nhiều nhằm trao đổi, thống nhất kỹ lưỡng về định hướng nội dung, tên tờ báo, slogan và cả nhận diện thương hiệu.
Tên gọi “VietTimes” được lựa chọn sau nhiều cuộc thảo luận. “Times” – “Thời báo” là một định danh quen thuộc trong làng báo chí thế giới, với những tờ báo nổi tiếng như Time, The New York Times, The Washington Times, Los Angeles Times hay Asia Times… Vì vậy, chúng tôi chọn “VietTimes” như một cách khẳng định rằng tạp chí vừa mang tính thời đại, vừa có tầm vóc quốc tế, đồng thời vẫn giữ được bản sắc Việt Nam.
Về măng-sét nhận diện thương hiệu, chúng tôi cũng rất trăn trở. Anh em bàn bạc kỹ lưỡng, sau đó mời một họa sĩ đồ họa công nghiệp có tiếng, thiết kế nhiều phương án khác nhau để lựa chọn. Ý tưởng là măng-sét phải thể hiện được tinh thần tươi mới, hiện đại, khát vọng vươn lên – dấu ấn của một tờ báo “sinh sau đẻ muộn”. Cuối cùng, chúng tôi chốt phương án chữ “VietTimes” với mũi tên hướng lên phía trên chữ “Viet”, biểu trưng cho sự phát triển và vươn lên.
- Măng-sét của VietTimes hiện nay gắn liền với slogan “Truyền thông trên nền tảng số” để phù hợp với định hướng mới. Tuy nhiên, khi mới ra đời, slogan là “News and Analysis” – “Thông tin và phân tích”. Đây cũng là định hướng nội dung ban đầu của VietTimes. Ông có thể chia sẻ lý do vì sao thế hệ sáng lập lại chọn hướng đi này?
- Ngay từ đầu, chúng tôi đã xác định rõ rằng VietTimes không thể cạnh tranh với các cơ quan truyền thông lớn như Tiền Phong, Lao Động, Thanh Niên, Tuổi trẻ hay các tờ báo điện tử hàng đầu như VnExpress, VietNamNet, Dân trí… về vị thế, tốc độ đưa tin hay độ phủ sóng. Thêm vào đó, thời điểm đó, công nghệ số phát triển như vũ bão, báo điện tử bắt đầu bị tụt lại phía sau khi hàng loạt nền tảng mạng xã hội xuất hiện và phát triển mạnh mẽ.
Tôi hay đọc những tờ tạp chí uy tín như National Interest, The Diplomat, Foreign Policy, Foreign Affairs hay The Economist...và trang web của một số Think Tank nơi quy tụ những bộ óc phân tích hàng đầu về địa chính trị, kinh tế nên rất muốn học hỏi được chút gì đó từ họ, mặc dù biết là rất, rất khó.
Trong bối cảnh đó, chúng tôi trăn trở với câu hỏi: Làm thế nào để một tờ báo non trẻ có thể tồn tại và phát triển? Cuối cùng, chúng tôi thống nhất lựa chọn hướng đi vào thị trường ngách, làm báo chuyên sâu, tập trung vào phân tích và dự báo.
Chúng tôi không chạy theo thời sự, không giật gân, tuyệt đối không sốc sến, không câu view theo kiểu rẻ tiền, không dừng ở bề mặt thông tin mà tập trung đi sâu vào bản chất sự kiện, vào những vấn đề lớn của đất nước như kinh tế, công nghệ, địa chính trị, chuyển đổi số…phân tích dòng chảy thông tấn vốn lướt qua trí nhớ rất nhanh, nhằm giúp độc giả có một cái nhìn sâu sắc hơn về bản chất của các sự kiện trong sự vận động không ngừng của thế giới phức tạp ngày nay và từ đó cố gắng đưa ra một số dự báo về xu thế thời cuộc, biến động kinh tế, dòng chảy đầu tư... Tóm lại, chúng tôi mong muốn và nỗ lực đem lại chút giá trị nào đó cho người đọc, tuỳ thuộc vào nhận thức của họ.
- Việc xây dựng bộ máy nhân sự là yếu tố rất quan trọng đối với một cơ quan báo chí mới thành lập. Khi đó, Ban Biên tập đã ưu tiên những tiêu chí nào để chiêu mộ nhân sự phát triển VietTimes theo đúng định hướng?
- Tiêu chí trong tuyển dụng nhân sự của chúng tôi là giỏi nghề, tận tâm, sự tử tế và bản lĩnh nghề nghiệp. Nhân sự VietTimes giai đoạn đầu rất tinh gọn. Chúng tôi quy tụ được nhiều cây bút nổi tiếng, có kinh nghiệm trong việc sản xuất nội dung chuyên sâu về kinh tế, công nghệ, quốc tế. Có thể kể đến nhà báo Lê Thọ Bình, Trương Quốc Dũng, Trịnh Thái Bằng, chị Trần Quỳnh Hương...
Mỗi người đều có thế mạnh riêng: nhà báo Lê Thọ Bình là cây bút nổi tiếng về chính trị, xã hội, thời sự trong nước; mảng quốc tế về tiếng Nga chúng tôi có những nhà bình luận sắc sảo như đại tá Lê Thế Mẫu, nhà báo Trịnh Thái Bằng học ở Nga về.
Tiếng Trung chúng tôi có nhà báo Thuận Hóa (bút danh Thu Thuỷ) cũng là cây viết cực kỳ dày dạn, chị Trần Quỳnh Hương học gần chục năm ở Bắc Kinh rất giỏi tiếng Trung; trong lĩnh vực kinh tế có nhà báo Trương Quốc Dũng, rất giỏi phân tích kinh tế, tài chính, từng làm việc tại nhiều toà báo kinh tế nổi tiếng. Sau này, chúng tôi mời thêm các cây bút chuyên sâu về kinh tế như anh Nguyễn Bá Ngọc, anh Trần Hữu Vinh, những người rất giỏi về phân tích dữ liệu và tài chính.
Để phát triển tờ báo đúng định hướng, tôi luôn nhấn mạnh với anh em trong tòa soạn rằng VietTimes phải nỗ lực “mang lại giá trị cho bạn đọc bằng trách nhiệm và sự tử tế”. Tử tế với bạn đọc, với nhân vật, với chính mình, với xã hội. Trách nhiệm với thông tin mình đưa ra, với tác động xã hội mà bài viết có thể gây ra.
Mỗi bài viết phải là một sản phẩm được chăm chút, không chỉ đúng mà còn phải sâu, phải có giá trị. Nhưng tôi cũng luôn nhắc anh em trong thời đại ngày càng bội thực về thông tin, thật giả lẫn lộn, khó kiểm chứng như trên mạng xã hội ngày nay, trong khi bạn đọc ngày càng bận rộn và chịu đủ thứ áp lực, đời sống của một bài báo rất ngắn. Bởi thế, ngoài giá trị bài báo mang lại, cái có thể còn đọng lại, khiến người ta phải nhớ đến mình chính là trách nhiệm thông tin và sự tử tế.
- Trong suốt quá trình xây dựng và phát triển VietTimes, có kỷ niệm nào khiến ông nhớ nhất?
- Tôi nhớ nhất là thời điểm VietTimes đạt cột mốc 700.000 lượt truy cập trong một ngày và duy trì liên tục. Thời gian lưu trang trung bình khi đó lên tới gần 14 phút, một con số mà không nhiều tờ báo đạt được. Khi một người đọc ở lại trang trong mười mấy phút, điều đó có nghĩa là họ đọc kỹ, đọc sâu.
Với đề tài nhận được sự quan tâm lớn từ độc giả, anh em thư ký, phóng viên thức đến 1 giờ sáng để thảo luận, triển khai thêm bài để phục vụ bạn đọc là “chuyện thường ngày ở huyện”. Điều đó cho thấy tinh thần nhiệt huyết với nghề của đội ngũ VietTimes thời điểm ấy.
Có những bài viết sau khi đăng tải đã tạo ra hiệu ứng xã hội rất mạnh. Bạn đọc không chỉ đọc mà còn bình luận, tranh luận, phản biện một cách tâm huyết. Có bài viết nhận được hàng trăm bình luận, góp ý hết sức sôi nổi, thậm chí tranh luận gay gắt với nhau. Có bài tôi phải tự tay duyệt từng bình luận vì nội dung rất nhạy cảm. Nhưng chính những phản hồi ấy lại là động lực lớn nhất cho anh em làm nghề, bởi chúng cho thấy thông tin VietTimes truyền tải thực sự chạm được vào mạch sống của xã hội.
- Có bài viết, chuyên đề hay sự kiện nào mà ông cho rằng đã thực sự “đặt nền móng” cho bản sắc của VietTimes?
- Trong giai đoạn đầu, có rất nhiều bài viết và chuyên đề góp phần định hình bản sắc của VietTimes. Nhưng tôi nhớ nhất là các bài phân tích về Biển Đông, về cạnh tranh Mỹ – Trung. Ngoài ra, nhà báo Lê Thọ Bình cũng thực hiện nhiều bài trò chuyện với các nhân vật là quan chức, cựu quan chức uy tín, hay các chuyên gia kinh tế hàng đầu về những vấn đề kinh tế, chính trị – xã hội lớn của đất nước, tạo được tiếng vang.
Đặc biệt, VietTimes có những bài viết phân tích chuyên sâu về kinh tế. Dù mới thành lập, VietTimes là một trong những tờ báo tiên phong trong việc phân tích báo cáo tài chính, đọc cáo bạch của các doanh nghiệp mỗi kỳ công bố, phân công phóng viên mua cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn để theo dõi và tường thuật trực tiếp đại hội cổ đông khi đến mùa đại hội cổ đông.
Chúng tôi cũng đầu tư xây dựng các kênh để có thể nắm được hồ sơ đăng ký kinh doanh, báo cáo thuế, hệ sinh thái doanh nghiệp từ đó chỉ ra được những cuộc chơi ngầm, các thương vụ M&A – mua bán, sáp nhập doanh nghiệp, “sang tay” dự án…
- Trong thời gian làm Tổng Biên tập, ông từng đối diện với những thách thức lớn nào? Và bài học quý giá nhất là gì?
- Như tôi vừa kể, sau khi VietTimes đăng tải các bài viết phân tích dữ liệu doanh nghiệp, “đọc” cuộc chơi của doanh nghiệp và đôi khi “phác hoạ” những cuộc chơi âm thầm nên không ít người “nể” đội ngũ phân tích dữ liệu của VietTimes, thậm chí từng có doanh nghiệp từ miền Nam bay ra Hà Nội chỉ để gặp Ban Biên tập, nằng nặc hỏi xem có phải người nội bộ của chúng tôi tiết lộ thông tin mật cho các anh không.
Tôi chỉ cười, bảo chúng tôi làm gì có “gián điệp” nào cài cắm trong đội ngũ để moi thông tin cơ mật của các anh. Tất cả đều được khai thác từ các thông tin công khai do chính các anh và cơ quan chức năng công bố. Cũng có doanh nghiệp còn nhờ mối quan hệ để “tác động”, đề nghị “xem xét” lại thông tin trong bài viết. Với những trường hợp như vậy, chúng tôi sẵn sàng lắng nghe để đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng phải tuân thủ các quy định pháp luật, nguyên tắc và đạo đức nghề báo.
Cũng có những thời điểm tờ báo rơi vào tình thế rất khó khăn, có thể nói là sinh tử. Nhưng nhờ sự đoàn kết, kiên định và cả những mối quan hệ được gây dựng bằng sự tử tế, chúng tôi đã vượt qua.
- Nhìn lại hành trình 10 năm, điều gì khiến ông cảm thấy tự hào nhất?
- Với tư cách là một trong những người sáng lập VietTimes, tôi rất tự hào khi nhìn lại hành trình phát triển và những thành tựu, dấu ấn đáng tự hào mà VietTimes đã gây dựng được. Một thập kỷ không phải là quãng thời gian dài, nhưng trong bối cảnh công nghệ bùng nổ, cạnh tranh thông tin khốc liệt giữa các cơ quan báo chí và mạng xã hội, VietTimes vẫn khẳng định được vị thế, xây dựng được bản sắc riêng và có chỗ đứng trong làng báo.
Thành công đó không tự nhiên mà có, mà là kết quả của sự nỗ lực rất lớn từ lãnh đạo Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) như nguyên Chủ tịch VDCA Lê Doãn Hợp, Chủ tịch VDCA Nguyễn Minh Hồng, nhà báo Lê Thọ Bình, Phó Chủ tịch VDCA, cùng các thế hệ lãnh đạo VietTimes và đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên qua các thời kỳ.
Tôi cũng rất vui khi thấy VietTimes ngày càng phát triển. Sau khi anh Nguyễn Bá Kiên đảm nhận vai trò Tổng Biên tập, VietTimes không chỉ tiếp tục phát huy những thế mạnh đã được khẳng định, mà còn ghi dấu ấn với việc tổ chức thành công hàng loạt sự kiện, tọa đàm, hội thảo được dư luận và xã hội quan tâm như: Hội thảo “Xây dựng tập đoàn tài chính phát triển bền vững ở Việt Nam”, Hội thảo “Hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên số”, hay Giải golf Truyền thông số cúp VietTimes, Tổ chức lễ trao Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam …
Điều này cho thấy VietTimes không chỉ vững vàng về chuyên môn báo chí mà còn tổ chức rất tốt các sự kiện quy mô lớn. Trong bối cảnh báo chí và nhất là kinh tế báo chí gặp nhiều khó khăn, đây là một hướng đi rất đúng đắn để giúp VietTimes tiếp tục phát triển.
- Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập VietTimes, ông có muốn nhắn nhủ điều gì tới đội ngũ VietTimes?
- Tôi tin tưởng rằng với kinh nghiệm làm báo và hơn 10 năm giữ cương vị Tổng Biên tập Báo Giao thông, anh Nguyễn Bá Kiên có đủ bản lĩnh, kiến thức để chèo lái VietTimes trong giai đoạn mới.
Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập, tôi chúc VietTimes tiếp tục phát huy thế mạnh của một tờ báo chuyên sâu, đồng thời nắm bắt và cộng hưởng với xu thế phát triển của thời đại số, khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI). Chúc đội ngũ những người làm báo VietTimes, dưới sự lãnh đạo của anh Nguyễn Bá Kiên, không ngừng đổi mới, sáng tạo, cùng viết nên một chương mới cho VietTimes – phát triển mạnh mẽ, hào hùng và luôn là một địa chỉ tin cậy của bạn đọc.
- Xin cảm ơn ông!
