Ưu tiên nguồn lực cho khoa học, công nghệ
- Thưa ông, sau gần 1 năm qua Đà Nẵng đã làm được những gì trong việc thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW?
Ngay sau khi Nghị quyết 57-NQ/TW được ban hành, Đà Nẵng xác định đây không chỉ là một văn bản định hướng mà phải trở thành "kim chỉ nam" cho mọi hoạt động phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) của thành phố. Chúng tôi triển khai đồng bộ từ thể chế, bộ máy đến nguồn lực.
Từ một thành phố nghèo của miền Trung, hơn thập kỷ trước Đà Nẵng đã bứt phá phát triển thành nơi đáng sống nhất nhì Việt Nam. Bước vào kỷ nguyên mới, Đà Nẵng đang có những bước đi mạnh mẽ để viết tiếp kỳ tích sông Hàn, trở thành trung tâm phát triển khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS). Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng đã có trả lời phỏng vấn VietTimes sau gần một năm Đà Nẵng quyết liệt thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.
Trước hết, thành phố thành lập Ban Chỉ đạo 57 do Bí thư Thành ủy làm Trưởng ban, ban hành chương trình hành động và quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành...
Về nguồn lực, HĐND TP đã ban hành Nghị quyết 20, phê duyệt danh mục 66 dự án KHCN, ĐMST và CĐS vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và năm 2025 với tổng vốn dự kiến 2.348 tỷ đồng. Riêng năm 2025, chúng tôi triển khai 5 dự án hạ tầng KHCN với tổng mức đầu tư 845 tỷ đồng, dđồng thời chuẩn bị đầu tư 61 dự án cho giai đoạn 2026-2030 với tổng mức đầu tư 1.503 tỷ đồng.
Đặc biệt, tỷ lệ chi cho KHCN, ĐMST và CĐS năm 2025 đạt khoảng 2% tổng chi ngân sách địa phương (tương đương 349,35 tỷ đồng trên 20.639,26 tỷ đồng).
- Một đô thị thông minh không thể thiếu hạ tầng số và không gian cho đổi mới sáng tạo. Đà Nẵng đang triển khai những dự án nào để tạo "đất sống" cho công nghệ và doanh nghiệp, thưa ông?
Chúng tôi tập trung vào hai nhóm hạ tầng gồm: hạ tầng vật lý số và hạ tầng dữ liệu.
Về không gian công nghệ, thành phố đã phê duyệt phương án khai thác Khu Công viên phần mếm số 2, điều chỉnh dự án giai đoạn 1 đế mở rộng sức chứa doanh nghiệp. Đây sẽ là nơi hội tụ các công ty công nghệ, trung tâm nghiên cứu và các start-up đổi mới sáng tạo.
Về hạ tầng dữ liệu, Đà Nẵng huy động nhà đầu tư cho loạt dự án trọng diểm: khởi công Trung tâm dữ liệu quốc tế IDC tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng; Tòa nhà phần mềm công nghệ cao Viettel; trạm cáp quang biển cập bờ của Tập đoàn Viettel và Trung tâm dữ liệu tại Khu công nghiệp Hòa Khánh. Các dự án nay sẽ hình thành trung tâm dữ liệu cấp vùng va quy mô khu vực, phục vụ cho các ứng dụng Al, Big Data, IoT (Internet vạn vật) và các dịch vụ số.
Song song, thành phố triển khai Trung tâm IOC - Trung tâm điều hành thông minh kết nối hơn 300 thiết bị loT (trạm đo mưa, quan trắc, tháp báo ngập, báo lũ, đo mực nước...), gần 1.000 camera từ các cơ quan, hơn 400 camera giao thông và hơn 2.000 camera an ninh trật tự.
IOC cung cấp 16 nhóm dịch vụ đô thị thông minh với 159 loại số liệu, biểu đồ và 52 loại cảnh báo sớm. Đây là "bàn thực nghiệm" cho các nhà nghiên cứu và kỹ sư thử nghiệm thuật toán AI, cảnh báo thiên tai, quản trị giao thông, năng lượng...
- Hệ sinh thái khởi nghiệp được xem là "thước đo" sức sống đổi mới sáng tạo. Vậy Đà Nẵng đang ở vị trí nào trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu, thưa ông?
- Đà Nẵng hiện có 3 trung tâm hỗ trợ KNĐMST, 12 vườn ươm, 3 không gian sáng chế, 8 không gian làm việc chung và các không gian đối mới sáng tạo kết nối quốc tế: Đà Nẵng - Singapore, Đà Nẵng - Seoul, Đà Nẵng - Vùng vịnh lớn Trung Quốc, Đà Nẵng - Australia. Cùng với 6 quỹ đầu tư khởi nghiệp và nhiều câu lạc bộ, hệ sinh thái đã ươm tạo 189 dự án và thành lập 83 doanh nghiệp KNĐMST.
Năm 2024, Đà Nẵng lần đầu vào top 1.000 thành phố tiêu biểu toàn cấu về hệ sinh thái khởi nghiệp theo StartupBlink; năm 2025 tăng 130 bậc lên vị trí 766... Đây là minh chứng cho sức hút của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Đà Nẵng.
Về kinh tế số, năm 2024, đóng góp 22% GRDP (cao hơn trung bình cả nước 18,3%), nhân lực công nghệ số chiếm 7,7% lực lượng lao động (so với 2,7% trung bình cả nước), có 2,35 doanh nghiệp công nghệ số trên 1.000 dàn (so với 0,8 trung bình cả nước).
Thu hút nhân tài, xây dựng một hệ sinh thái bền vững về nhân lực
- Nhân lực chất lượng cao là yếu tố không thể thiếu. Đà Nẵng đang làm gì để chuẩn bị nguồn lực cho kỷ nguyên số?
- Phải khẳng định, nguồn nhân lực là yếu tố then chốt cho phát triển KHCN, ĐMST và CĐS. Hiện nay, Đà Nẵng có 19 trường đại học và cơ sở giáo dục, trong đó có 2 đại học lớn với tổng quy mô đào tạo khoảng 100.000 sinh viên. Thành phố cũng sở hữu đội ngũ 253 Giáo sư, Phó Giáo sư - lực lượng nòng cốt tham gia nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương và khu vực.
Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục phối hợp với các trường đại học và viện nghiên cứu để xây dựng chương trình đào tạo đa ngành, đẩy mạnh giáo dục STEM, đào tạo chuyên sâu về vi mạch và AI.
Đà Nẵng cũng tăng cường liên kết "ba nhà": Trường - Viện - Doanh nghiệp trong đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ; thí điểm các mô hình thể chế mới như cơ chế sandbox, thị thực dài hạn cho chuyên gia quốc tế; ưu tiên đầu tư cho hoạt động R&D, khuyến khích doanh nghiệp tham gia bằng chính sách tài chính và thuế. Đà Nẵng cũng đặt mục tiêu triển khai cơ chế thu hút nhân tài, chuyên gia trong nước và quốc tế, phát triển mạng lưới trí thức trong và ngoài nước...
Tháo gỡ điểm nghẽn để bứt phá
- Nhiều chuyên gia cho rằng thể chế và chính sách là "đòn bẩy" để tạo đột phá. Trong bối cảnh Đà Nẵng đang đặt ra những mục tiêu rất tham vọng cho giai đoạn 2025-2030, ông có thể chia sẻ các điểm nghẽn lớn nhất và những kiến nghị, giải pháp để thành phố hiện thực hóa mục tiêu đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số?
- Đà Nẵng xác định giai đoạn 2025-2030 là thời điểm bứt phá để khẳng định vị thế trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của khu vực. Thành phố đặt mục tiêu kinh tế số chiếm từ 35 - 40% GRDP, cao hơn mức 30% mà Nghị quyết 57-NQ/TW đề ra. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến toàn trình của người dân và doanh nghiệp phải đạt tối thiểu 85%, và giao dịch không dùng tiền mặt hướng tới mức 90%.
Đây là những chỉ tiêu thể hiện quyết tâm đi nhanh hơn, mạnh hơn so với chuẩn chung.
Song song với đó, Đà Nẵng sẽ hoàn thiện đô thị thông minh kết nối đồng bộ với mạng lưới trong nước và khu vực ASEAN, phủ sóng 5G toàn thành phố, triển khai thêm hai khu công nghệ thông tin tập trung, một trạm trung chuyển dữ liệu quốc tế và một trung tâm dữ liệu quốc tế.
Nhân dịp 10 năm thành lập, xin chúc VietTimes tiếp tục là cầu nối lan tỏa Nghị quyết 57-NQ/TW và các chính sách phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số - góp phần thúc đẩy Đà Nẵng và cả nước phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, hướng tới xây dựng thành phố thông minh, trung tâm công nghệ và tài chính của khu vực.
Để đạt được những mục tiêu này, chúng tôi đã kiến nghị nhiều chính sách đột phá. Trước hết là mở rộng phạm vi sandbox - cơ chế thử nghiệm có kiểm soát - ra ngoài Khu Công nghệ cao, Khu CNTT tập trung và Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đối mới sáng tạo, để thử nghiệm công nghệ mới trong các khu vực rộng hơn như Trung tâm tài chính, Khu thương mại tự do. Đồng thời, cho phép người dùng thử nghiệm nằm ngoài các khu, trung tâm để có độ phủ và số liệu thực tế.
Chúng tôi cũng để xuất hoàn thiện hành lang pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật cho đô thị thông minh, bao gồm kiến trúc ICT, bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và định mức chuyên ngành phù hợp, cơ chế hợp tác công - tư, và chính sách thúc đẩy chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành và địa phương.
Ngoài ra, Đà Nẵng kiến nghị mở rộng chính sách visa cho chuyên gia, nhà đầu tư và cộng đồng du mục số (digital nomads), thí điểm miễn visa một năm để thu hút chất xám quốc tế.
Đây sẽ là cú hích quan trọng để hình thành cộng đồng đổi mới sáng tạo quốc tế tại chỗ.
Một thách thức khác mà Đà Nẵng phải đối diện là hạ tầng công nghệ thông tin ở các khu vực miền núi vẫn còn hạn chế, gây khó khăn cho việc phổ cập dịch vụ số và triển khai các ứng dụng thông minh. Kỹ năng số của người dân chưa đồng đều, đặc biệt ở khu vực nông thôn, khiến tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến chưa đạt kỳ vọng.
Ngoài ra, một số công nghệ và mô hình mới chưa có hướng dẫn, ấp định mức, đơn giá cho ứng dụng công nghệ mới, công nghệ chiến lược từ Trung ương, dẫn đến việc triển khai các giải pháp tiên phong gặp nhiều vướng mắc.
Dữ liệu quốc gia và dữ liệu của các bộ ngành còn phân mảnh, chưa được chia sẻ hiệu quả cho địa phương khai thác, làm giảm tính đồng bộ trong quản trị số.
Để tháo gỡ những "điểm nghẽn" này, Đà Năng sẽ tập trung đầu tư mạnh vào hạ tầng số, đặc biệt ở vùng khó khăn, triển khai Internet vệ tinh tầm thấp và phủ sóng 5G toàn thành phố để đảm bảo kết nối thông suốt. Thành phố sẽ đào tạo lại đội ngũ cán bộ, nâng cao kỹ năng tham mưu về chuyển đổi số, đồng thời phổ cập kỹ năng số cho người dân để hướng tới mục tiêu mỗi người dân là một công dân số.
Chúng tôi cũng sẽ chuẩn hóa quy trình dữ liệu và thúc đẩy liên thông, phối hợp với các bộ ngành để hoàn thiện hành lang pháp lý cho đô thị thông minh. Một giải pháp quan trọng khác là huy động nguồn lực xã hội và tăng cường hợp tác công - tư, thu hút doanh nghiệp công nghệ lớn, quỹ đầu tư quốc tế, đồng thời mở rộng chính sách visa cho chuyên gia và cộng đồng du mục số để tạo sức hút nhân tài.
Với cách tiếp cận đồng bộ từ thể chế, hạ tầng đến nhân lực, chúng tôi tin rằng Đà Nẵng sẽ đạt được các mục tiêu bứt phá và khẳng định vai trò đen phong trong đối mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
- Xin cảm ơn ông!
