Mỹ lần đầu tiên thử nghiệm thành công thu hồi máy bay không người lái trên không trung

Cánh tay máy đang "gắp" chiếc UAV X-61 Gremlins vào trong khoang sau khi kết thúc chuyến bay thử (Ảnh: DARPA).

Cơ quan Dự án Nghiên cứu Nâng cao Quốc phòng thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ (Defense Advanced Research Projects Agency, DARPA) tuyên bố, máy bay không người lái X-61, biệt danh "Gremlins", đã được một máy bay vận tải thu hồi thành công trên không trung lần đầu tiên trong một cuộc thử nghiệm vào tháng trước. Tuy nhiên, chỉ một trong chiếc Gremlins tham gia thử nghiệm được thu hồi thành công, chiếc còn lại bị hư hỏng.

Trang web Defense World ngày 6/11 đưa tin, Cục Kế hoạch và Nghiên cứu Nâng cao (DARPA) của Bộ Quốc phòng Mỹ gần đây đã sử dụng thành công máy bay vận tải C-130 Hercules để lần đầu tiên “bắt lại” được một chiếc máy bay không người lái X-61 Gremlins.

DARPA cho biết trong một thông cáo báo chí rằng trong cuộc thử nghiệm được tiến hành tại bãi thử nghiệm Dugway (Dugway Proving Ground) ở bang Utah, lần đầu tiên máy bay không người lái X-61 Gremlins đã được thu hồi thành công trong không trung. Cơ quan này cũng cho biết trong chuyến bay thử nghiệm này, hai chiếc máy bay không người lái X-61 Gremlins cũng đã hoàn thành xuất sắc tất cả các bài kiểm tra bay đội hình và kiểm nghiệm chức năng an toàn.

Chiếc X-61 Gremlins bay thực hiện nhiệm vụ sau khi được thả từ máy bay "mẹ" (Ảnh: DARPA).

Theo hình ảnh hiện trường, chiếc máy bay không người lái X-61 Gremlins đã kết nối với cánh tay máy thu hồi nhô ra từ khoang hàng của chiếc máy bay vận tải C-130, sau đó cánh tay thu hồi vận chuyển nó vào bên trong khoang hàng của máy bay mẹ.

DARPA cũng tuyên bố rằng mặc dù một máy bay không người lái X-61 Gremlins đã được thu hồi thành công, nhưng một máy bay không người lái khác cùng loại đã bị hư hại trong quá trình thử nghiệm. Nhóm nghiên cứu và phát triển sau đó đã bảo dưỡng chiếc UAV X-61 Gremlins đã được thu hồi thành công và tái sử dụng nó cho chuyến bay thử nghiệm một lần nữa chỉ trong vòng 24 giờ.

Theo báo cáo, DARPA hy vọng rằng một ngày nào đó, dự án này sẽ cho phép quân đội Mỹ sử dụng các máy bay ném bom, máy bay vận tải hoặc máy bay chiến đấu thành nền tảng (tàu mẹ) cho các máy bay không người lái. Theo ý tưởng thiết kế, các máy bay “mẹ” này sẽ bay tới bên ngoài khu vực phòng thủ của đối phương, sau đó thả một nhóm máy bay không người lái đến khu vực nguy hiểm để thực hiện các nhiệm vụ thu thập tình báo, giám sát, trinh sát hoặc tác chiến điện tử. Sau khi các máy bay không người lái được thu hồi trên không và đưa trở lại căn cứ, nó có thể sẵn sàng cho chuyến bay tiếp theo trong vòng 24 giờ.

Dây cáp được móc vào chiếc X-61 Gremlins rồi nó được cánh tay máy kéo lên đưa vào trong khoang chiếc C-130 (Ảnh: DARPA).

DARPA hy vọng rằng mỗi chiếc UAV kiểu như X-61 Gremlins có thể được sử dụng tới 20 lần, điều này ít tốn kém hơn và ít phải bảo trì hơn so với các UAV "bay một lần". Ông Paul Calhoun, Giám đốc dự án UAV X-61 "Gremlins" của Văn phòng Chiến thuật và Công nghệ (Tactical Technology Office) trực thuộc DARPA cho biết: “Việc thu hồi thành công này là kết quả của nhiều năm nỗ lực và chứng minh tính khả thi của việc thu hồi máy bay không người lái trên không an toàn và đáng tin cậy”; “Khả năng này có thể sẽ rất quan trọng cho các hoạt động tác chiến trên không kiểu phân tán trong tương lai. "

Báo cáo tiết lộ, các nỗ lực trước đây của quân đội Mỹ nhằm thu hồi máy bay không người lái UAV X-61 Gremlins đã bị thất bại. Bắt đầu từ tháng 10/2020, DARPA đã thực hiện hàng loạt chuyến bay thử nghiệm, 9 lần định thu hồi 3 chiếc máy bay không người lái UAV X-61 Gremlins nhưng đều kết thúc bằng thất bại. DARPA cho biết vào những thời điểm đó, những nỗ lực này chỉ còn cách thành công "vài inch".

Dự án UAV X-61 Gremlins hay “Tàu sân bay trên không” do Cơ quan Dự án Nghiên cứu Nâng cao Quốc phòng của Bộ Quốc phòng Mỹ (DARPA) đảm nhiệm. Theo ý tưởng của cơ quan này thì máy bay C-130 Hercules sẽ phóng ra một tốp UAV X-61 Gremlins để thực hiện hoạt động trinh sát và tham gia các loại hình tác chiến, sau đó thu hồi nó để tái sử dụng.

Tàu sân bay trên không thực chất là một “căn cứ trên không”, để các máy bay không người lái ẩn náu, nạp điện và được bảo trì sau khi có thể đã bị hư hại sau khi tham gia tác chiến.

Sải cánh của X-61 Gremlins là 3,5m, tốc độ bay đạt Mach 0,8 (tốc độ Mach 1 là 1.235 km/h), có thể hoạt động độc lập trong khoảng thời gian 3 giờ, ở cự ly cách máy bay “mẹ” 926 km, khi được thu hồi, UAV được đưa vào trong khoang máy bay “mẹ” bằng thiết bị chuyên dụng. Chi tiết hơn về dự án không được phía Mỹ tiết lộ.

Được biết, máy bay không người lái X-61 Gremlins đã bay chuyến đầu tiên vào tháng 11/2019. Trong quá trình thử nghiệm, một chiếc X-61 Gremlins đã được phóng lên không trung bằng một máy bay vận tải C-130A, sau đó tự bay trong 1 giờ 41 phút. Trong quá trình thử nghiệm, chiếc UAV đã bay theo kế hoạch không có gì bất thường, các chỉ tiêu thử nghiệm đã hoàn thành. Tuy nhiên, trong khâu thu hồi sau khi kết thúc nhiệm vụ, khi động cơ tắt chiếc dù thu hồi không mở được, chiếc máy bay không người lái cuối cùng đã bị rơi tự do và bị phá hủy.

Chuyến bay thử nghiệm này là giai đoạn đầu tiên trong 3 giai đoạn thử nghiệm, bước tiếp theo là tiến hành các cuộc thử nghiệm phóng và thu hồi máy bay không người lái để xác minh khả năng thu hồi 4 máy bay không người lái từ trên không trong vòng 30 phút. Theo kỳ vọng của quân đội Mỹ, tuổi thọ phục vụ của UAV X-61 Gremlins cao gấp khoảng 20 lần các loại khác, so với các loại UAV tiên tiến truyền thống có giá thành cao, ưu thế của nó nằm ở chỗ giá thành rẻ, thích hợp để sản xuất hàng loạt.

Thành công của vụ thử nghiệm này là một mốc dấu quan trọng về khả năng thành công của Dự án phát triển Tàu sân bay trên không, có thể giúp mở ra cục diện mới trong tác chiến đường không trong tương lai.