Ngày 15/12, Cục Thống kê Quốc gia công bố dữ liệu kinh tế Trung Quốc tháng 11: Tổng mức bán lẻ hàng hóa tiêu dùng xã hội đạt 4.389,8 tỷ NDT, tăng 1,3% so với cùng kỳ năm trước, tốc độ tăng chậm lại liên tiếp 6 tháng; so với tháng trước giảm 0,42%.
Trước đó, chuyên trang tài chính Caixin khảo sát 13 tổ chức trong và ngoài nước cho thấy, giá trị dự báo trung bình của các nhà kinh tế học về tăng trưởng bán lẻ tháng 11 là 3,2%, với biên độ dự báo từ 2,0% đến 5,6%.
Tính ra, tăng trưởng bán lẻ của Trung Quốc trong tháng 11 đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần ba năm. Tốc độ tăng của các mặt hàng đổi cũ lấy mới như điện gia dụng, điện thoại di động nhìn chung đều chậm lại; tiêu dùng vàng bạc–trang sức hạ nhiệt từ mức cao; giá nhà ở mới tiếp tục xu hướng giảm. Trong khi đó, hoạt động sản xuất của các nhà máy trong tháng cũng không tăng tốc, dù xuất khẩu vượt kỳ vọng.
Số liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố hôm 15/12 cho thấy, với tư cách là chỉ báo then chốt đo lường tiêu dùng, tổng mức bán lẻ hàng tiêu dùng xã hội tháng 11 chỉ tăng 1,3% so với cùng kỳ, giảm mạnh so với mức tăng 2,9% của tháng 10, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng thị trường, và là mức tăng thấp nhất kể từ khi Trung Quốc chấm dứt các biện pháp “Zero COVID” nghiêm ngặt vào tháng 12/2022.
Doanh số ô tô là lực kéo giảm chính của ngành bán lẻ, giảm 8,3% so với tháng 11cùng kỳ, thấp hơn mức giảm 6,6% của tháng 10, chạm đáy kể từ tháng 4/2022.
Tăng trưởng của các mặt hàng điện gia dụng, điện thoại nhờ chương trình đổi cũ lấy mới cũng đồng loạt chậm lại; tiêu dùng vàng bạc–trang sức giảm mạnh từ mức cao, tụt 29,1 điểm phần trăm xuống còn 8,5%. Doanh thu ăn uống trong tháng cũng chậm lại chỉ tăng 3,2%, thấp hơn mức 3,8% của tháng 10.
Phát biểu tại họp báo, ông Phó Lăng Huy, người phát ngôn Cục Thống kê Quốc gia, cho biết tốc độ tăng bán lẻ gần đây có xu hướng giảm, chủ yếu do nền so sánh cùng kỳ năm 2024 cao; đồng thời ông thừa nhận “năng lực và niềm tin tiêu dùng của người dân cần tiếp tục được nâng cao, động lực nội sinh của tăng trưởng tiêu dùng vẫn phải tăng cường”.
Nhà nghiên cứu cao cấp Trần Ba (Chen Bo) thuộc Viện Nghiên cứu Đông Á, Đại học Quốc gia Singapore nhận định, hiện tượng thiếu hụt tổng cầu của kinh tế Trung Quốc vẫn rất nghiêm trọng. Ông cho rằng tình trạng dư thừa công suất trong giai đoạn trước đã dẫn tới thiếu cầu nói chung, vì vậy "nguồn cung cũng giảm theo do không có đủ nhu cầu".
Mặc dù chi tiêu tiêu dùng tháng 11 sụt giảm mạnh, xuất khẩu tăng mạnh đã nâng đỡ nền kinh tế Trung Quốc: xuất khẩu tháng 11 tăng 5,9% so với cùng kỳ, vượt kỳ vọng, kéo thặng dư thương mại 11 tháng đầu năm vượt 1.000 tỷ USD, mức cao kỷ lục.
Tuy nhiên, số liệu công bố hôm 15/12 cho thấy hoạt động nhà máy trong tháng 11 không gia tăng sản xuất theo đà xuất khẩu; tăng trưởng sản xuất công nghiệp cùng kỳ giảm xuống 4,8%, thấp nhất trong hơn một năm.
Từ Thiên Thần (Xu Tianchen), chuyên gia phân tích cao cấp của Economist Intelligence Unit, cho rằng sự lệch pha giữa sản xuất công nghiệp và nhu cầu trong–ngoài nước trong một tháng đơn lẻ không hiếm gặp. Ông nhận định, tốc độ sản xuất chậm lại có thể do “doanh nghiệp ưu tiên dùng hàng tồn kho để đáp ứng đơn hàng thay vì mở rộng sản xuất”.
Số liệu của Cục Thống kê Quốc gia cũng cho thấy đầu tư bất động sản tháng 11 giảm 30,1% so với cùng kỳ, thấp hơn mức giảm 23,1% của tháng 10; giá nhà ở mới tại 70 thành phố giảm 0,4% so với tháng trước, thu hẹp 0,1 điểm phần trăm so với tháng trước đó nhưng vẫn giảm khá mạnh.
Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương họp tuần trước lần đầu tiên cam kết rõ ràng đảo ngược đà suy giảm đầu tư, đồng thời tái khẳng định mục tiêu ổn định thị trường bất động sản.
Dù dữ liệu vĩ mô tháng 11 kém xa kỳ vọng, các chuyên gia và học giả được phỏng vấn đều cho rằng Trung Quốc có thể đạt mục tiêu tăng trưởng 5% cho cả năm, và nền kinh tế sẽ tiếp tục phục hồi trong năm tới.
Ông Từ Thiên Thần nói: “Vài tháng gần đây, dù nhu cầu nội địa suy yếu, nhu cầu bên ngoài vượt kỳ vọng, nên đạt 5% không phải vấn đề lớn. Đây cũng là lý do dù kinh tế có chậm lại, chính phủ chưa vội tung thêm kích thích”.
Ông Trần Ba cho biết năm 2026 là năm đầu tiên của Kế hoạch 5 năm lần thứ 15, và “đầu tư tổng thể hoặc các biện pháp kích thích tài khóa… có thể mang lại sự phục hồi kinh tế mạnh hơn”.
Nomura Securities trong báo cáo ngày 15/12 dự báo, nửa đầu năm 2026, tăng trưởng GDP Trung Quốc sẽ tiếp tục chậm lại còn 4,1% do gió ngược nhu cầu kéo dài; nhưng nhờ nền so sánh thấp và các biện pháp kích thích dự kiến triển khai vào mùa xuân 2026, nên nửa cuối năm có thể phục hồi.
Giới phân tích cho rằng các đợt khuyến mại lớn như “11/11” tập trung vào cuối tháng 10 đã kéo tiêu dùng về sớm, chuyển một phần doanh số sang tháng 10, khiến nền so sánh với tháng 11 cao, từ đó kéo giảm tốc độ tăng. Một số tổ chức khác nhận định điều này phản ánh kỳ vọng và niềm tin kinh tế còn yếu; người tiêu dùng thận trọng chi tiêu do triển vọng thu nhập và môi trường việc làm. Tiêu dùng các mặt hàng bền giá trị lớn như ô tô suy yếu; doanh thu ăn uống tăng 3,2%, cao hơn bán lẻ hàng hóa nhưng đóng góp kéo tăng tổng thể còn hạn chế; tiêu dùng dịch vụ đang phục hồi nhưng chưa bùng nổ.
Đáng chú ý, doanh số ô tô trong nước giảm tháng thứ hai liên tiếp trong tháng 11. Cuối năm thường xuất hiện hiệu ứng “đẩy đuôi” của thị trường xe, nhưng tháng 11 năm nay doanh số xe du lịch lại giảm. Dữ liệu mới nhất do Hiệp hội Xe du lịch công bố ngày 8/12 cho thấy bán lẻ xe du lịch toàn quốc tháng 11 khoảng 2,225 triệu chiếc, giảm 8,1% so với cùng kỳ, giảm 1,1% so với tháng trước, qua đó ảnh hưởng đến dữ liệu tiêu dùng. Tuy nhiên, lũy kế từ đầu năm, bán lẻ đạt 21,483 triệu chiếc, tăng 6,1%, cho thấy nhu cầu tổng thể vẫn có độ bền.
Tại họp báo của Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện, ông Phó Lăng Huy nhấn mạnh: tốc độ tăng bán lẻ gần đây chậm lại chủ yếu do nền so sánh năm 2024 cao. Ông nhấn mạnh năng lực và niềm tin tiêu dùng của người dân còn cần cải thiện, động lực nội sinh của tăng trưởng tiêu dùng vẫn phải được củng cố. Thời gian tới, cần tiếp tục triển khai sâu các hành động kích cầu, ổn định việc làm – tăng thu nhập, mở rộng nguồn cung chất lượng cao, tối ưu môi trường tiêu dùng, qua đó giải phóng thêm tiềm năng tiêu dùng.
Theo Caijing, Worldjournal
