Cụ thể, HoREA đã trình một loạt kiến nghị bổ sung vào danh mục 12 Luật được Chính phủ và Bộ KHĐT chủ trì sửa đổi.
Theo HoREA, các điều chỉnh này nhằm đảm bảo minh bạch cho thị trường bất động sản. Cụ thể, HoREA nhận xét hiện tiền sử dụng đất tuy không phải là một sắc thuế, cũng không phải là phí (không bị điều chỉnh bởi Luật Thuế, Luật Phí và lệ phí), nhưng lại là một khoản thu ngân sách của địa phương rất lớn được thực hiện theo quy định của Luật Đất đai và Luật Ngân sách Nhà nước.
Theo cách thu hiện nay thì tiền sử dụng đất là gánh nặng của doanh nghiệp và người tiêu dùng phải gánh chịu khi mua nhà. Đây cũng là ẩn số, không minh bạch mà nhà đầu tư không thể tiên lượng trước khi quyết định đầu tư.
Do vậy, Chính phủ nên bỏ quy định ban hành khung giá đất định kỳ 5 năm một lần tại điều 113 Luật Đất đai. Đồng thời, nên sửa đổi điều 114 của luật này theo hướng giao toàn quyền cho cấp tỉnh ban hành Bảng giá đất và giá đất cụ thể để phù hợp với thực tế tình hình của địa phương.
Chính phủ chỉ giữ vai trò hậu kiểm để đảm bảo tạo môi trường đầu tư kinh doanh cân bằng giữa các tỉnh thành với nhau.
Trước đó, ngày 14/11/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định 104 quy định về khung giá đất, với mức tăng bình quân khoảng 2 lần so với khung giá trước, đã có tác động đến việc xây dựng bảng giá đất của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Nghị định này được áp dụng ổn định trong 5 năm kể từ ngày 1/1/2015.
HoREA cho biết, khung giá đất do Chính phủ ban hành áp dụng cho tất cả 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nên không sát với thực tế từng địa phương, nhất là các đô thị đặc biệt như Hà Nội, TPHCM, các thành phố Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, và các tỉnh công nghiệp hóa cao, làm hạn chế tính chủ động và khả năng điều chỉnh của các địa phương này.
Riêng tại TPHCM, UBND thành phố đã có quyết định số 51/2014/QĐ-UBND ngày 31/12/2014 ban hành bảng giá đất có mức tăng bình quân khoảng 1,9 lần. Điểm bất hợp lý là sau khi đã vận dụng hết khung chính phủ quy định thì giá đất cao nhất được quy định tại bảng giá đất của TPHCM cũng chỉ có giá trị bằng khoảng 30% giá đất thực tế trên thị trường.
Bên cạnh đó, theo quy định thì giá đất thấp nhất trong bảng giá đất do Thành phố ban hành lại không được thấp hơn giá đất tối thiểu của khung giá đất do Chính phủ ban hành nên không phù hợp với tình hình thực tế của thành phố.
Nhìn tổng thể, HoREA cho rằng, theo quy định này thì mức nộp tiền sử dụng đất cao hơn trước, nên có thể nhiều hộ gia đình, cá nhân không có đủ khả năng tài chính để hợp pháp hóa nhà ở; từ đó, có thể dẫn đến các giao dịch bằng giấy tay, phát sinh thị trường ngầm, làm giảm tính minh bạch của thị trường bất động sản, có thể phát sinh những tranh chấp trong xã hội và làm giảm nguồn thu ngân sách.
