Biển Đông tăng nhiệt, Mỹ -Trung khẩu chiến nảy lửa

Ngày 21.05,  Mỹ tuyên bố: kiên quyết tiếp tục tiến hành các cuộc tuần thám bầu trời và vùng nước quốc tế sau khi hải quân Trung Quốc liên tục cảnh báo yêu cầu máy bay tuần thàm P-8A Poseidon Mỹ phải rời khỏi vùng trời trên những đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi đắp trong vùng nước tranh chấp Biển Đông.

Hải quân Trung Quốc đã đưa liên tiếp tám cảnh báo cho phi hành đoàn P8-A Poseidon Mỹ, máy bay tuần biển chống ngầm tiên tiến nhất của hải quân Mỹ, khi chiếc P-8A tiến hành các chuyến tuần thám hôm thứ Tư theo phóng viên CNN, có mặt trên máy bay Mỹ.

Khi các phi công Mỹ trả lời lại rằng: máy bay đang bay trong không phận quốc tế, một sĩ quan hải quân Trung Quốc nói với giọng bực tức: "Đây là hải quân Trung Quốc ... bay đi!"

Chiếc Poseidon bay thấp ở độ cao15.000 feet (4.500 mét), phóng viên CNN cho biết và video được cung cấp từ Lầu Năm Góc đã quay trực tiếp hình ảnh đang bồi đắp và xây dựng trên đảo nhân tạo.

Những sự cố, cùng với những cảnh báo đe dọa của Trung Quốc gần đây với các máy bay quân sự Philippines, yêu cầu các máy bay phải rời khỏi khu vực xung quanh quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, cho thấy Bắc Kinh đang cố gắng tổ chức xây dựng một khu vực quân sự (bước đầu tiên của ADIZ) trên những hòn đảo mới bồi đắp.

Một số các chuyên gia an ninh quốc tế lo lắng về nguy cơ đối đầu, đặc biệt là tuần trước sau khi một quan chức Mỹ cho biết Lầu Năm Góc đang cân nhắc việc sử dụng máy bay quân sự và chiến hạm để khẳng định quyền tự do hàng hải xung quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp.

Nhà ngoại giao cấp cao Mỹ, Trợ lý Ngoại trưởng đặc trách khu vực Đông Á, Thái Bình Dương Daniel Russel, phát biểu với các phóng viên trong cuộc họp báo ở Washington: “ các chuyến bay tuần thám của Mỹ phù hợp với luật pháp quốc tế, hải quân Mỹ và máy bay quân sự sẽ tiếp tục thực hiện đầy đủ quyền tự do hoạt động ở vùng biển và vùng trời quốc tế. Mỹ sẽ hành động để tất cả các nước đều có quyền tự do di chuyển trong vùng biển và không phận quốc tế. Đừng ai có ý nghĩ trong đầu là họ có thể ngăn chặn hải quân Mỹ tự do hành động - đó sẽ không phải là một lựa chọn tốt," ông nói.

"Những đe dọa từ phía Trung Quốc chưa đủ để ngăn chặn một máy bay quân sự Mỹ bay trên vùng biển quốc tế, dù đó là những hành động đe dọa, truy vấn hay khiêu kích….Mỹ tin rằng tất cả các nước và các tàu thu dân sự. Nhưng điều đó không đủ để ngăn một chiếc máy bay quân sự của Mỹ có thể bay qua vùng biển quốc tế, thậm chí nếu có khiêu khích... Chúng tôi tin rằng tất cả các nước và tất cả các phương tiện dân sự phải có quyền hoạt động không giới hạn trong vùng biển và không phận quốc tế."

Đáp trả, phía Trung Quốc lẩn tránh trách nhiệm, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói không biết sự cố này.

"Trung Quốc có quyền tham gia giám sát vùng trời và vùng nước biển Đông để bảo vệ chủ quyền đất nước và ngăn ngừa những tai nạn trên biển", phát ngôn viên Hồng Lỗi ngang nhiên nói trong cuộc họp báo thường kỳ. "Chúng tôi hy vọng các nước có liên quan nghiêm túc tôn trọng chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông."

Bồi đắp ổ ạt như ong xây tổ

Video được thực hiện từ chiếc P8-A Poseidon trên đảo nhân tạo và công bố trên CNN, cho thấy hoạt động xây dựng và nạo vét đang diễn ra ồ ạt với quy mô lớn và các tàu hải quân Trung Quốc đang neo đậu gần đó.

CNN cho biết đây là lần đầu tiên Lầu Năm Góc giải mật video những hành động hoạt động thay đổi nguyên trạng của Trung Quốc và lời tuyên bố đầy thách thức với máy bay Mỹ.

"Chúng tôi bị khiêu khích 30 phút trước, hành động đó xuất phát từ hải quân Trung Quốc," Đại tá Mike Parker, chỉ huy trưởng cụm máy bay tuần thám Mỹ ở châu Á nói với phóng viên CNN trên máy bay. "Tôi tin nó xuất phát từ đảo, vị trí này," ông nói, chỉ vào trạm radar cảnh báo sớm trên đảo Đá Chữ Thập (Fiery Cross Reef).

Căn cứ quân sự mới trên Đá Chữ Thập bao gồm cả đường băng 3.000 mét (10.000 feet), có thể sẽ hoạt động vào cuối năm nay, một sĩ quan Mỹ phát biểu với Reuters. Washington lo ngại Trung Quốc sẽ dùng căn cứ này như một công cụ để áp đặt yêu sách mở rộng lãnh thổ với các nước nhỏ yếu trong khu vực.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã “khẳng định” quyền Bắc Kinh là chiếm giữ các rạn san hô và quyết tâm Trung Quốc bảo vệ “lợi ích” là "rắn như đá." Trung Quốc cũng tự cho mình mọi quyền thiết lập khu vực Nhận dạng phòng không ADIZ trên biển Đông.

Ngoài sự cố với P8-A Poseidon, các phi công của hãng hàng không Delta Air Lines (DAL.N)  khi bay trong khu vực nói trên cũng nhận được những yêu cầu khiêu khích buộc phi hành đoàn phải cung cấp danh tính và xác định bản thân là máy bay thương mại trên cùng một tần số radia. Phía Trung Quốc trấn an phi hành đoàn, nói rằng đó là hoạt động thử nghiệp và máy bay của Delta Air Lines  lại tiếp tục hành trình. Hãng CNN cho biết. Delta Airlines không bình luận gì về vấn đề này.

Bình luận về sự cố này, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam ông Ted Osius nhận xét

"Điều đó đã thúc đẩy chúng tôi hợp tác chặt chẽ hơn trước," Osius nói từ Hà Nội. "Hợp tác mang lại lợi ích cho cả hai nước trong quan hệ đối tác mạnh mẽ. Chúng tôi nhận thấy tầm quan trọng của mỗi quan hệ đối tác chặt chẽ và từ đó các đối tác của chúng tôi có được nhiều hơn và mạnh mẽ hơn. "