Nhiều “điểm nghẽn” về làm chủ công nghệ lõi
Chiều 29/12, Tổng bí thư Tô Lâm đã tới thăm và làm việc tại Trung tâm dữ liệu quốc gia tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, xã Hòa Lạc, Hà Nội.
Báo cáo tại buổi làm việc, thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia cho biết Trung tâm được thành lập và chính thức ra mắt vào ngày 25/02/2025. Đây là bước đột phá quan trọng, đưa Việt Nam lần đầu tiên có một đơn vị chuyên trách trực thuộc Bộ Công an thực hiện chức năng quản lý, điều phối nhà nước về dữ liệu. Trung tâm được xác định vị trí trung tâm, then chốt, đóng vai trò là “bộ não” và “trái tim” của quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Đến nay, Trung tâm đã hoàn thành đồng bộ lượng lớn dữ liệu về Kho dữ liệu tổng hợp, bao gồm: 157 triệu dữ liệu từ 16 CSDL quốc gia/Chuyên ngành. Đây là nguồn nguyên liệu quý giá phục vụ quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.
Trung tâm cũng đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tái cấu trúc quy trình cho 82 nhóm thủ tục hành chính. Cổng Dịch vụ công quốc gia đang được dịch chuyển và vận hành tập trung tại Trung tâm theo hướng trở thành “điểm một cửa số tập trung duy nhất”, giúp đơn giản hóa thủ tục dựa trên dữ liệu sẵn có, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.
Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu và nghiên cứu các nền tảng chiến lược và sẵn sàng triển khai trong năm 2026 như: Sàn Dữ liệu, Công nghệ chuỗi khối, Trợ lý ảo quốc gia…
Bên cạnh những kết quả đạt được, Trung tâm Dữ liệu quốc gia vẫn đang đối mặt với một số khó khăn, thách thức như vẫn còn “điểm nghẽn” về làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt là công nghệ có quyền đối với đám mây (Cloud), Công nghệ chuỗi khối (Blockchain), trí tuệ nhân tạo (AI), Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM);
“Điểm nghẽn” về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khai thác dữ liệu với cơ chế đột phá trong việc xây dựng Trung tâm trở thành nơi ươm tạo quốc gia về KHCN, ĐMST đặc biệt là trong lĩnh vực dữ liệu, trí tuệ nhân tạo. Hình thành nền kinh tế dữ liệu trong đó tập trung là Sàn Dữ liệu;
Chưa có bài toán tổng thể về quản lý định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc hàng hóa ở quy mô quốc gia. Công tác này vẫn đang được các bộ, ngành, địa phương triển khai phân tán, cát cứ, thiếu nền tảng tập trung, thống nhất dựa trên dữ liệu quốc gia, dẫn đến hiệu quả quản lý, giám sát và khai thác dữ liệu chưa cao.
Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia cũng cho biết một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay trong công tác quản lý nhà nước về dữ liệu, phòng, chống tội phạm và bảo đảm an ninh, chủ quyền dữ liệu là chưa hình thành được một hệ lực lượng xuyên suốt, thống nhất, chính quy và tinh nhuệ để tổ chức thực thi hiệu quả trên phạm vi toàn quốc.
Về pháp lý và định mức đơn giá, hiện tại, Việt Nam chưa có hệ thống định mức, đơn giá xây dựng chuyên biệt cho các hạng mục đặc thù của Trung tâm dữ liệu hiện đại. Việc buộc phải áp dụng định mức xây dựng dân dụng thông thường gây nhiều khó khăn và rủi ro pháp lý trong việc lập, thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư.
Dự án đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ kỹ sư, công nhân lành nghề, am hiểu về thi công Trung tâm dữ liệu (hệ thống M&E tiêu chuẩn cao)...
Chuyển đổi từ giai đoạn xây dựng sang khai thác tạo ra giá trị
Tổng bí thư yêu cầu xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia thực sự trở thành “trái tim” của nền kinh tế dữ liệu. Ảnh: Dangcongsan.vn
Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Tổng bí thư Tô Lâm khẳng định việc hoàn thành xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 đã đặt nền móng quan trọng cho hạ tầng dữ liệu của quốc gia, sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia trong thời gian tới.
Tổng bí thư nhấn mạnh chúng ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để hiện thực hoá 2 mục tiêu 100 năm đã đề ra, không còn con đường nào khác là phải tăng tốc, bứt phá mạnh mẽ và phát triển bền vững dựa trên động lực chủ yếu là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Theo Tổng bí thư, trong phương thức phát triển mới này, dữ liệu trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và chất lượng đời sống của nhân dân.
Trung tâm Dữ liệu quốc gia vừa là nơi lưu trữ dữ liệu, vừa là công cụ để phân tích, khai thác biến dữ liệu thành sản phẩm, dịch vụ phục vụ nhu cầu xã hội. Việc xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia không chỉ là xây dựng một công trình kỹ thuật, mà là xây dựng nền tảng hạ tầng dữ liệu tin cậy của quốc gia, là nơi hội tụ, kết nối và lan toả giá trị của dữ liệu, phục vụ hoạch định chính sách, quản lý điều hành, phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.
Tổng bí thư nêu rõ với yêu cầu như vậy, kết quả xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 vừa qua mới chỉ là bước đầu. Để tiếp tục phát huy giá trị của Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Tổng bí thư yêu cầu cần đẩy mạnh chuyển đổi từ giai đoạn xây dựng sang giai đoạn khai thác tạo ra giá trị, đóng góp thiết thực vào các mục tiêu phát triển đất nước.
Tổng bí thư yêu cầu xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia thực sự trở thành “trái tim” của nền kinh tế dữ liệu; của xã hội dữ liệu, là “bộ não” phục vụ trực tiếp, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước và hoạt động của toàn xã hội.
Trên cơ sở kết quả xây dựng, hoàn thiện Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, tiếp tục triển khai các Trung tâm Dữ liệu quốc gia tiếp theo theo kế hoạch, góp phần hoàn thiện mạng lưới hạ tầng dữ liệu tin cậy của quốc gia.
“Đây là công việc “quốc gia”, là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, chứ không phải riêng của một cơ quan hay một lực lượng nào. Bộ Công an được giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về dữ liệu và giúp Chính phủ quản lý, vận hành Trung tâm”, Tổng bí thư nhấn mạnh.
Tổng bí thư yêu cầu đẩy nhanh công tác tạo lập, kết nối dữ liệu, chuẩn hoá, làm sạch, quản trị dữ liệu và khai thác, phát huy giá trị của dữ liệu. Phải hình thành Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia trong quý I/2026 từ các kho dữ liệu liên quan. Đảm bảo tất cả dữ liệu tích hợp tuân thủ nguyên tắc “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, kết nối và dùng chung”, khắc phục triệt để tình trạng phân tán, cát cứ dữ liệu.
Cùng với tạo lập dữ liệu, cần đẩy nhanh việc khai thác dữ liệu, sáng tạo giá trị từ dữ liệu. Ứng dụng ngay dữ liệu để triển khai Cổng Dịch vụ công quốc gia trở thành “điểm một cửa số duy nhất” trên nền tảng Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Đảm bảo làm sao 100% các dịch vụ công toàn trình đủ điều kiện trong tổng số các dịch vụ công trực tuyến, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp.
Khẩn trương triển khai đưa vào hoạt động Sàn dữ liệu quốc gia trong quý II/2026. Hình thành và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dữ liệu, gắn Trung tâm Dữ liệu quốc gia với nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp sáng tạo, đầu tư, phát triển kinh tế dữ liệu, để dữ liệu thực sự trở thành động lực phát triển mới.
Tập trung nghiên cứu làm chủ các công nghệ lõi
Tổng bí thư cũng yêu cầu tập trung nghiên cứu làm chủ các công nghệ lõi, công nghệ chiến lược, nhất là công nghệ điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối và các nền tảng dữ liệu dùng chung; từng bước nâng cao năng lực tự chủ, giảm phụ thuộc vào nước ngoài, bảo đảm chủ quyền số quốc gia.
Lưu ý phải đặt yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu ở mức cao nhất, Tổng bí thư nhấn mạnh, dữ liệu quốc gia là tài sản chiến lược, gắn liền với chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia và quyền lợi của Nhân dân. Vì vậy, an ninh mạng, an ninh thông tin, an ninh dữ liệu phải là yêu cầu xuyên suốt, nghiêm ngặt, mang tính kỷ luật thép của lực lượng vũ trang; không được phép có sơ hở, không được phép chủ quan; không đánh đổi an ninh, an toàn lấy tiện lợi hay tốc độ để hoàn thành các công việc.
Tổng bí thư cũng lưu ý phải đặc biệt coi trọng yếu tố con người. Xây dựng đội ngũ cán bộ Trung tâm Dữ liệu quốc gia vừa giỏi về chuyên môn, vừa vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp, có tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Có cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân sự vận hành tại các vị trí trọng yếu, cốt lõi như Tổng công trình sư, Kiến trúc sư trưởng. Tăng cường hợp tác quốc tế và với các tập đoàn lớn để chuyển giao công nghệ cốt lõi và xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ.
