Cơ cấu tổ chức tình báo quân đội của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa:
- Bộ 2 - điệp báo, chỉ đạo các cứ điểm tình báo;
- Bộ 3 - tình báo vô tuyến điện tử.
Cơ cấu tổ chức Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc (trực thuộc Trung ương ĐCS Trung Quốc):
- Cục 1 - điệp báo trong lãnh thổ Trung Quốc;
- Cục 2 - các chiến dịch hải ngoại;
- Cục 3 - các chiến dịch ở Hồng Công, Macao, Đài Loan;
- Cục 4 - bảo đảm kỹ thuật nghiệp vụ;
- Cục 5 - quản lý các sở khu vực của Bộ An ninh Quốc gia;
- Cục 6 - phản gián;
- Cục 7 - xử lý và phân tích tin tức tình báo;
- Cục 8 - Viện Quan hệ quốc tế;
- Cục 9 - an ninh nội bộ, quản lý các phòng đặc biệt trong quân đội;
- Cục 10 - thu thập thông tin KHKTrung Quốc;
- Cục 11 - tình báo vô tuyến điện tử và an ninh máy tính (tương tự như NSA của Mỹ);
- Cục Đối ngoại - các quan hệ chính thức với các cơ quan đặc vụ nước ngoài;
- Tân Hoa Xã - hãng thông tấn.
Tình báo vô tuyến điện tử
Các cơ quan tình báo Trung Quốc rất lạc quan nhìn về tương lai vì các cơ cấu sức mạnh của nước này đang trải qua một cuộc cách mạng thật sự, lần này là về kỹ thuật.
Lãnh đạo quân đội Trung Quốc chính thức thừa nhận rằng, về các chủng loại vũ khí thông thường, quân đội Trung Quốc không thể đạt được sự cân bằng với Mỹ và đầu năm 2000, Bộ tổng tham mưu quân đội Trung Quốc đã xây dựng chương trình hiện đại hoá các phương tiện chiến tranh thông tin.
Vật thí nghiệm đầu tiên cho các phương pháp tác chiến thông tin là Đài Loan. Đài Loan đã lên tiếng báo động từ tháng 12 và thừa nhận rằng, từ tháng 8/1999, các hacker Trung Quốc đã đột nhập các mạng máy tính của các cơ quan chính quyền Đài Loan 165 lần. Mục tiêu của tin tặc là các site của quân đội, các bộ tư pháp, kinh tế và quốc hội. Các mạng máy tính của Nhật cũng bị tin tặc Trung Quốc tấn công.
Việc chuyển sang chiến tranh không thể thiếu các cơ quan tình báo Trung Quốc và điểm tựa được chọn là tình báo vô tuyến điện tử. Tháng 5/1999, các bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc và Cuba đã ký thoả thuận xây dựng ở Cuba một trung tâm chặn thu vô tuyến điện và theo dõi vệ tinh Mỹ.
Trước đó ở Cuba chỉ có 1 trung tâm chặn thu ở Loudres do các cơ quan đặc vụ Nga sử dụng. Năm 1999, Trung Quốc đã phóng 4 vệ tinh chụp ảnh và 2 vệ tinh chặn thu vô tuyến trên bầu trời châu Á, còn tháng 3 năm nay, Giang Trạch Dân trong cuộc họp của Quân uỷ TW cũng đã hạ lệnh tiến hành chương trình 1-26 nhằm chế tạo các loại vũ khí công nghệ cao, trong đó có các vệ tinh do thám.
Trước đó, năm 1994, Trung Quốc đã thuê của Myanmar 3 hòn đảo để triển khai các trung tâm do thám vô tuyến (bao quát Ấn Độ Dương, vịnh Bengal và eo biển Malacca). Năm 1995, theo thông tin của Mỹ, tất cả các trung tâm chặn thu vô tuyến của Trung Quốc ở châu Á: trên một hòn đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và trên đảo Hải Nam ở biển Đông. Ngoài ra, trung tâm chặn thu vô tuyến Sop-Khau gần Lào từng hoạt động mạnh trong những năm 1960-1970 thời chiến tranh ở Việt Nam cũng được khôi phục.
Công tác kế hoạch
Cựu chỉ huy phản gián của CIA là Paul Redmond đã tuyên bố về việc bắt giữ gián điệp mới của Trung Quốc ở Mỹ:
"Ở cấp độ văn hoá, họ (người Trung Quốc) sống ở một môi trường và những khuôn khổ thời gian hoàn toàn khác. Người Trung Quốc tư duy không phải bằng giờ, ngày hay tuần mà bằng hàng chục năm. Họ là một nền văn minh cổ đại, và biết hoạch định cho nhiều năm dài".
Một trong những kết quả của lối suy nghĩ đó ví dụ là từng là một trong những nước châu Á lạc hậu nhất đã Trung Quốc khéo léo có được vũ khí hạt nhân của Liên Xô mà không phải nhận bất kỳ cam kết nào.
Trong những năm tháng hợp tác tốt đẹp nhất với chế độ Mao Trạch Đông, các chuyên gia Liên Xô không được phép nhúng mũi vào các mục tiêu đóng kín, và khác với các đồng nghiệp Đông Âu của mình, tình báo Trung Quốc chưa bao giờ gửi người sang Liên Xô thụ giáo KGB.
Các cơ quan tình báo Trung Quốc thậm chí còn hăm doạ được nước Mỹ, quốc gia nhiều năm thực tế đang phải chịu cái nạn đánh cắp công nghệ quân sự bí mật để không xảy ra cắt đứt quan hệ. Điều không phải là bí mật là người Trung Quốc đã phóng được tên lửa vũ trụ sau khi bắt buộc người Mỹ giao cho họ nhà khoa học tên lửa gốc Hoa (thực ra để đổi lấy sự lãnh nhạt của Trung Quốc trong quan hệ với Liên Xô).
Một thành tựu không kém phần chấn dộng của các cơ quan tình báo Trung Quốc là việc áp đặt được sự kiểm soát đối với nhiều ngân hàng lớn nhất của các nước thuộc "những con hổ châu Á". Người ta thậm chí khẳng định rằng, các nhóm tội phạm có tổ chức tầm cỡ nhất ở Đông Nam Á - các hội Tam Hoàng - nằm dưới "sự bảo trợ" của Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc.
Phản gián
Bên cạnh đó, khả năng của các cơ quan tình báo Trung Quốc được minh hoạ tốt nhất bởi các ấn tượng cá nhân của các vị khách tiếp chuyện của phóng viên tờ Segodnya.
Thật khó có một nước nào khác có thể có tình thế mà một cán bộ tình báo GRU về hưu vào giữa thập niên 1990 miêu tả: "Sau khi về hưu, tôi đã từng đến Trung Quốc với tư cách phiên dịch. Nhưng việc trao đổi tự do bằng tiếng Trung lập tức thu hút sự chú ý của các nhân viên Cảnh sát Nhân dân vũ trang đối với tôi. Tại một thị trấn hẻo lánh, tôi định ghé vào quán bar.
Đón tôi ở cửa là 2 người lạ, họ rất lịch sự hỏi tôi định làm gì. Tôi trả lời trung thực là tôi muốn uống. Chúng tôi cùng lên quán bar, người ta nhường cho chúng tôi một cái bàn nhỏ, và tôi đã buộc phải uống cùng với 2 người đồng hành.
Nửa giờ sau, có thêm một người Trung Quốc nữa nhập bọn với chúng tôi, người này nói tiếng Nga rất giỏi. Họ không hề giấu giếm chuyện họ đang phục vụ trong Cảnh sát Nhân dân vũ trang. Câu hỏi đầu tiên là: "Thế anh học tiếng [Trung] ở đâu?" Dĩ nhiên là tôi trả lời: "Ở Đại học các nước châu Á và châu Phi". Họ cười xoà thân thiện: "Tất cả các anh đều nói vậy. Thôi được, chúng tôi sẽ không hỏi họ tên thầy giáo của anh". Nhìn chung, chúng tôi hiểu nhau".
Còn đây là lời kể của một cán bộ tình báo đối ngoại Nga từng nhiều năm công tác tại tổ tình báo ở Trung Quốc: "Thời cách mạng văn hoá, các cơ quan tình báo Trung Quốc đã khôi phục hệ thống chỉ điểm cổ xưa được nghĩ ra từ thời các hoàng đế. Nó gọi là "Ngũ Thập Bách" (5, 10, 100).
Đó là khi ngũ trưởng giám sát các thành viên của gia đình mình, thập trưởng đối với các nhân viên hay láng giềng của mình... Kết quả là chúng tôi đụng phải tình thế hoàn toàn không thể làm điệp báo ở nội địa Trung Quốc, bởi vì có rất đông người tình nguyện bám sát từng bước chân bạn.
Hơn nữa là có cả trẻ em, bởi vì các đội theo dõi ngoại tuyến có cả thiếu niên. Tuyển điệp viên ở đâu đó ngoài lãnh thổ Trung Quốc như chẳng hạn như các sinh viên ở Liên Xô thì dễ hơn nhiều".
Tham gia vào kinh tế
Giữa thập niên 1980, khi Đặng Tiểu Bình lựa chọn chiến lược cải cách Trung Quốc, Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc đã vạch ra một chương trình toàn cầu nhằm tìm kiếm các nguồn lực tài chính và công nghệ tiên tiến.
Đặng Tiểu Bình rất tán thưởng chương trình này nên đã đưa ra quyết định chiến lược về việc ưu tiên đầu tư tài chính và củng cố Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc như một công cụ bảo đảm cho các cải cách triệt để ở Trung Quốc. Những hệ quả của quyết định này đến nay vẫn có thể cảm thấy được.
Chẳng hạn, ngày nay, nhiều người cho rằng, người được bầu đứng đầu Đặc khu hành chính Hongkong vào cuối năm 1996, chủ hãng tàu thuỷ "Orient Overseas International" Đổng Kiến Hoa là một cán bộ Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc.
Theo một số nguồn tin, dưới bình phong công ty khổng lồ này (tài sản cá nhân của Đổng Kiến Hoa được đánh giá là hơn 1 tỷ USD), tình báo Trung Quốc đã hoạt động thành công từ cuối thập niên 1970. Chính tình báo Trung Quốc đã "cứu" ông Đồng vốn quê Thượng Hải khỏi bị phá sản bằng cách giúp nhận được khoản tín dụng 120 triệu USD. Kết quả là Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc đã tránh được những rối loạn khi tái thống nhất Hongkong với Hoa lục.
Hoặc là nhân vật thú vị như doanh nhân Hongkong Li Ka-shing. Đến nay, đã có nhiều báo cáo của CIA về hoạt động của ông ta. Lần đầu tiên, Li Ka-shingkhiến người Mỹ kinh hãi vào năm 1998, khi biết ông ta định giành quyền kiểm soát đối với kênh đào Panama.
Năm 1996, công ty Hutchison Whampoa của ông ta, nay gọi là Panama Ports Co., thuê được của chính phủ Panama trong vòng 50 năm các cảng chủ chốt của kênh đào kể cả ở đầu Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Bộ Ngoại giao Mỹ lập tức tuyên bố thoả thuận này là "bất hợp pháp" và "sặc mùi tham nhũng".
Sau đó, đã xuất hiện một báo cáo của Lầu Năm góc buộc tội Li Ka-shing định dùng kênh đào Panama "để buôn lậu công nghệ từ phương Tây về Trung Quốc hoặc để tạo điều kiện dễ dàng đưa vũ khí vào lãnh thổ Mỹ". Người ta không thể biết chắc chắn vì sao Li Ka-shing làm việc cho tình báo Trung Quốc - do các quan hệ cá nhân của doanh nhân này với các nhà lãnh đạo Trung Quốc như một số báo nói hay đây là sự hợp tác hai bên cùng có lợi.
Tuy vậy, còn có một sự kiện thú vị nữa. Tháng 3/2000, con trai Li Ka-shing là Richard Li đã tiến hành thương vụ mua hãng điện thoại Hongkong Cable&Wireless HKT với giá 38 tỷ USD.
Nếu không có sự cho phép của chính quyền Trung Quốc thì thương vụ này không thể thành được. Theo đánh giá của Mỹ, hiện nay, Li Ka-shing và con trai ông ta đang kiểm soát khoảng 1/3 toàn bộ cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường chứng khoán Hongkong.
Tuy vậy, hoàn toàn có thể là sự hợp tác mật thiết của Li Ka-shing với chính quyền Trung Quốc có thể giải thích là ông ta cũng giống như Đổng Kiến Hoa đã chịu ơn các cơ quan tình báo Trung Quốc. Vấn đề là ở chỗ, trong những năm 1996-97, băng Big Spender đã bắt cóc 2 đại doanh nhân ở Hongkong, trong đó có Victor Li, con trai thứ hai của Li Ka Shin. Món tiền chuộc yêu cầu là 205 triệu USD đã được thanh toán, nhưng sau đó là cuộc săn đuổi toàn quốc đối với băng Big Spender ẩn náu ở Trung Quốc đã khai diễn.
Cuối cùng, tháng 1/1998, tại thành phố Quảng Châu, miền Nam Trung Quốc, toàn bộ băng tội phạm này gồm 35 tên do chính trùm Big Spender, người Hongkong 43 tuổi Cheung Chi Keung, cầm đầu đã bị bắt. Thật khó để Li Ka-shing quên đi ơn nghĩa này của các cơ quan tình báo Trung Quốc.
Điệp báo
Trong 20 năm gần đây, các cơ quan tình báo hàng đầu thế giới ngày càng chú ý đến các công nghệ cao. Bởi lẽ, moi tiền từ ngân sách cho loạt vệ tinh do thám mới, xây dựng các trạm chặn thu vô tuyến dễ hơn nhiều là tiến hành hoạt động điệp báo tỉ mẩn và không mấy an toàn. Ít ra là nguy cơ nổ ra các vụ xì căng đan quốc tế khi điệp viên bị bắt giữ giảm mạnh.
Tuy vậy, ở đây Trung Quốc cũng có con đường riêng: họ tiếp tục dựa vào hoạt động điệp báo. Dưới đây là lời kể của một cán bộ cơ quan tình báo điện tử của Nga FAPSI, vào đầu thập niên 1990, đã làm việc mấy năm tại một trạm chặn thu vô tuyến trên biên giới với Trung Quốc, gần Blagoveshchensk: "Các bản điện mật mã của Trung Quốc chúng tôi thường "phá thủ công", trình độ của họ không cao.
Trong khi kể cả Ấn Độ cũng đã sử dụng các bộ máy mã điện tử , người Trung Quốc vẫn bằng lòng với các mã đơn giản nhất. Dĩ nhiên, cũng có những mục tiêu "không đọc được" như căn cứ bên hồ Lopnor, nơi Trung Quốc tiến hành các vụ thử hạt nhân. Nhưng những mục tiêu như thế chỉ cần 1-2 lần là đọc được". Và người Trung Quốc vẫn hài lòng với chuyện đó. Tất cả phương tiện được đầu tư vào điệp báo, nhưng đây không phải là sự bướng bỉnh thuần tuý.
Nước Trung Quốc quá đông dân là nguồn cung cấp người di cư chủ yếu. Đến nay, cộng đồng Hoa kiều ở Mỹ đã vượt quá 1,3 triệu người, ở Nga, tại vùng Viễn Đông và Siberia, trong 5 năm gần đây, số người Hoa đã vượt quá 1 triệu người, người Hoa cũng xâm nhập mạnh vào châu Âu - các cộng đồng Hoa kiều mạnh nhất được hình thành ở Rumani và Hungary. Chính chiến lược này - sử dụng điệp viên bên trong cộng đồng Hoa kiều trên toàn thế giới - đã mang lại cho tình báo Trung Quốc vinh dự là lực lượng tình báo mạnh thứ ba thế giới.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc hiện quyết tâm đuổi kịp tình báo các nước khác về trình độ kỹ thuật không thể không làm cho Mỹ và Nga dè chừng.
Theo VND
