IS trong một thời gian rất ngắn buộc phải rút lui trên một vùng rộng lớn phía đông nam tỉnh Homs, nguyên nhân then chốt là sau những trận tấn công quyết liệt của quân đội Syria trên vùng nông thôn phía đông tỉnh Aleppo, cuộc chiến ở Deir Ezzor và Palmyra cùng chiến dịch tấn công của Lực lượng Dân chủ Syria đã khiến binh lực suy giảm nhanh chóng, đồng thời tinh thần chiến đấu của các chiến binh cũng suy sụp, không còn nguồn tài chính để mua chuộc, tuyển mộ tân chiến binh.
Ngày 25.05.2017, một số thủ lĩnh, chỉ huy chiến trường cùng các chiến binh khủng bố IS đã gia nhập lực lượng FSA được Mỹ và phương Tây hậu thuẫn đang hoạt động trong khu vực Al-Tanf trên biên giới Syria-Iraq.
Theo thông tin nhận được từ tình báo Syria, được xác định chính thức từ phía Iraq, hai cựu chỉ huy chiến trường IS, có biệt danh "Ghassan al-Sanki" và "Mahmoud Faraj" đã đến đầu quân vào các nhóm Hồi giáo thánh chiến FSA, đang hoạt động trong khu vực ngoại ô thị trấn Al-Tanf trong liên minh quân sự với các lực lượng đặc nhiệm Mỹ, Anh, Na Uy, kiểm soát vùng sa mạc rộng lớn từ ranh giới địa phận tỉnh Homs đến tỉnh Deir - Ezzour.
Thủ lĩnh, chỉ huy chiến trường "Ghassan al-Sanki" là một trong những chỉ huy nổi tiếng nhất của IS trong thị trấn Al-Bukamal, gần biên giới Syria-Iraqi. Nhiều tay súng IS ở Deir Ezzor cũng từng là những chiến binh cũ của FSA, chạy sang hàng ngũ của IS khi lực lượng này đánh chiếm được khu tài nguyên dầu mỏ khổng lồ của Syria trên vùng sa mạc tỉnh Homs. Trước nguy cơ bị tiêu diệt và không còn nguồn tài chính hoạt động, các tay súng khủng bố lại lột xác trở thành các chiến binh “đối lập ôn hòa” FSA được Mỹ và liên minh quân sự phương Tây, vùng Vịnh hậu thuẫn, tiếp tục chiến đấu chống lại chính quyền Syria.
Lực lương Quân đội Syria tự do (FSA) hoạt động trong tỉnh Deir Ezzor không tiến hành bất cứ một hoạt động nào chống khủng bố. Ngược lại, nhóm chiến binh FSA này có mối quan hệ mật thiết với các nhóm thánh chiến khác ở khắp Syria, đặc biệt chặt chẽ với IS ở Syria và Iraq do đảm nhiệm sự mệnh vận tải dầu mỏ ăn cướp ở Syria sang Thổ Nhĩ Kỳ và vận chuyển vũ khí, chiến binh mới thâm nhập vào lãnh thổ Syria cho IS và Al-Qaeda Syria.
Năm 2013, FSA và IS cùng tổ chức cuộc tấn công chung vào chiến tuyến của quân đội Iraq tại cửa khẩu biên giới Al-Yarobiah. Điều đó cho thấy, tuyên bố về lực lượng đối lập “ôn hòa” FSA được Mỹ hậu thuẫn chiến đấu chống IS trên vùng biên giới Syria-Iraqi chỉ là sự dối trá nhằm che đậy cuộc chiến chống lại quân đội và chính quyền Syria.
Tiến trình chuyển hóa từ IS sang “đối lập ôn hòa” cũng đang diễn biến mạnh trên địa phận tình Hama và Idlib. Nhóm Jaish Al-Izza một trong những nhóm chiến binh mạnh nhất của Quân đội Syria tự do (FSA), được các cố vấn liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu huấn luyện và cung cấp vũ khí trang bị, đặc biệt là tên lửa chống tăng hạng nặng TOW và các đạn tên lửa BM-21 Grad sản xuất từ Đông Âu cùng các loại vũ khí khác. Trực tiếp tham chiến cùng lực lượng liên minh Hay’at Tahrir al- Sham (Al-Qaeda Syria) chống quân đội Syria trong cuộc tấn công quy mô lớn gần đây trên vùng nông thôn tỉnh Hama vào tháng 04.2017.
Ngày 26.05.2017, khoảng 50 tay súng IS trên vùng nông thôn miền bắc Homs tuyên bố gia nhập liên quân FSA này mà không gặp bất cứ trở ngại nào. Jaish Al-Izza đăng tải các bức ảnh lễ gia nhập tổ chức FSA lên mạng xã hội, tuyên bố đây là đợt tiếp nhận đầu tiên các chiến binh thánh chiến.
Mặc dù vậy, tiến trình hòa bình, hòa giải dân tộc vẫn tiếp tục có kết quả dù rất khó khăn, cùng ngày 25.05, khoảng 155 tay súng thánh chiến phía bắc tỉnh Homs đã nộp súng đầu hàng quân đội Syria để được hưởng khoan hồng theo một nghị đinh ân xá và hòa giải dân tộc, được chính tổng thống Syria Bashar Al-Assad phê chuẩn.
Lực lượng Hồi giáo cực đoan, bất ngờ bị bao vây trong vùng sa mạc tỉnh Homs đã không còn hy vọng tiến đến với các nhóm chiến binh thánh chiến FSA được Mỹ hậu thuẫn trên vùng biên giới Iraq – Jordan – Syria. Nhóm này cũng không có khả năng tiến hành bất cứ cuộc tấn công nào mà không bị tiêu diệt, vấn đề tan rã chỉ còn là thời gian. Ngày 26.05. 2017, không quân Syria thả tờ rơi vào thị trấn Homsa trong khu vực Houla kêu gọi các tay súng thánh chiến đầu hàng: "Tiến trình tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố là không thể đảo ngược ... Sự phán xét cuối cùng đang đến gần ".
Ngày 25.05.2017, Al- Masdar News dẫn nguồn tin quân sự ở Damascus cho biết, lực lượng vũ trang địa phương NDF thu giữ được một số vũ khí trang bị của IS trên vùng nông thôn phía đông nam Homs.
Theo thông tin từ lực lượng vũ trang địa phương NDF, báo cáo về Bộ tổng tư lệnh quân đội Syria ở Damascus, số vũ khí này được chuyển đến cho các phần tử khủng bố IS từ các thành viên tổ chức này ở Iraq. Số vũ khí nay được quân đội Syria thu giữ trong khu vực Mahsaa phía đông nam tỉnh Homs.
Ngày 26.05.2017Al-Masdar News dẫn nguồn tin quân sự từ Damascus cho biết, một lực lượng lớn quân đội Syria cơ động từ Damascus đến vùng nông thôn phía đông tỉnh Hama, chuẩn bị tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn đánh vào lực lượng IS trong khu vực.
Theo nguồn tin này, sư đoàn Cơ giới số 4, các đơn vị quân đoàn tình nguyện số 5 với sự giúp đỡ kỹ chiến thuật của một đơn vị hải quân đánh bộ Nga đang chuẩn bị cho chiến dịch quân sự giải phóng vùng nông thôn phía đông quận Al-Salamiyah bị IS chiếm đóng trong hai năm qua.
Trong số nhiều mục tiêu cho các lực lượng vũ trang Syria phía đông tỉnh Hama, địa bàn then chốt nhất là Aqayrbat, thị trấn vùng nông thôn này được coi là căn cứ địa của IS trong tỉnh và nằm ở vị trí trung tâm dọc theo tuyến đường tiếp vận của IS từ vùng nông thôn tỉnh Homs đến tỉnh Al-Raqqa.
NT