Tóm tắt bài viết
Tiêm kích thế hệ thứ 5 Su-57 của Nga lần đầu tiên thực hiện chuyến bay khi tích hợp một loại động cơ mới, tạm gọi là “Product 177”, đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn phát triển mới đối với chương trình này.
Tập đoàn công nghiệp quốc phòng nhà nước Rostec thông báo các chuyên gia đã “bắt đầu các thử nghiệm bay của động cơ ‘Product 177’ trong khuôn khổ tổ hợp hàng không Su-57 thế hệ thứ 5”, đồng thời cho biết động cơ vận hành trong các tham số bình thường và thể hiện độ tin cậy cao.
Tuy nhiên, mức công suất của động cơ này thấp hơn đáng kể so với những kỳ vọng ban đầu dành cho động cơ thế hệ mới của Su-57, với lực đẩy chỉ 157 kN, gần tương đương 156 kN của động cơ F119 trên tiêm kích F-22 của Mỹ — loại động cơ đã bước vào sản xuất hàng loạt từ cuối những năm 1990, tức gần 30 năm trước.
Bản chất và hướng phát triển của động cơ Product 177 hiện vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng. Một khả năng đáng chú ý là đây chỉ là tên gọi của một nguyên mẫu hoặc biến thể cụ thể của động cơ AL-51F, vốn được thiết kế dành cho Su-57. Một khả năng khác là chương trình AL-51F đã bị hủy bỏ, và Product 177 được phát triển như một phương án thay thế.
Không thể loại trừ khả năng Nga đang song song phát triển hai loại động cơ riêng biệt cho Su-57, trong đó một loại có thể nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng xuất khẩu. Dù Su-57 cuối cùng sẽ tích hợp loại động cơ nào, đây vẫn sẽ là động cơ tiêm kích hoàn toàn mới đầu tiên được đưa vào trang bị của Nga trong hơn 40 năm qua.
Theo những thông tin hiện có về cả AL-51F lẫn Product 177, dù sử dụng phương án nào, Su-57 cũng sẽ được cải thiện đáng kể trên mọi phương diện về tính năng bay, khả năng tàng hình, đồng thời giảm chi phí vận hành và nhu cầu bảo dưỡng. Giới phân tích cho rằng triết lý thiết kế tổng thể của Su-57 — tập trung vào việc giảm yêu cầu bảo trì và chi phí duy trì hoạt động — đã có ảnh hưởng lớn đến cả hai thiết kế động cơ, và đây cũng chính là lợi thế cốt lõi của chúng so với động cơ AL-41F mạnh hơn nhưng thuộc thế hệ Liên Xô trước đây.
Rostec nhấn mạnh rằng động cơ Product 177 có mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn trên toàn bộ các chế độ hoạt động, cùng tuổi thọ sử dụng cao hơn so với các động cơ thế hệ trước, đồng thời mô tả quá trình phát triển này như một cột mốc trong nỗ lực hiện đại hóa toàn diện Su-57.
Ông Mikhail Strelets, Giám đốc Cục thiết kế Sukhoi, gọi đây là “sự phát triển mang tính tiến hóa” của Su-57. Làm rõ hơn về các năng lực mới mà động cơ mang lại, ông Evgeny Marchukov — Tổng công trình sư của Cục thiết kế A. Lyulka, đơn vị phụ trách phát triển động cơ — cho biết việc sử dụng các vật liệu mới và “những giải pháp thiết kế mang tính đổi mới” đã giúp đạt được “những đặc tính kỹ thuật được cải thiện đáng kể so với các động cơ trước đây”.
Ông nhấn mạnh chuyến bay đầu tiên đánh dấu sự khởi đầu của quá trình hợp tác giữa Tập đoàn Động cơ Thống nhất (UEC), trong đó có A. Lyulka, và Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC), nhằm tiến hành thử nghiệm bay Su-57 với động cơ mới.
Dù vậy, vẫn còn nhiều dấu hỏi xoay quanh tương lai của động cơ Su-57, bao gồm việc liệu tiêm kích này có thể đạt khả năng bay hành trình siêu âm (supercruise) với động cơ tạm thời hiện tại hay không, cũng như liệu động cơ Product 177 có đủ mạnh để đạt tốc độ hành trình vượt Mach 2 hay không — một ngưỡng mà trước đây chỉ có các tiêm kích đánh chặn MiG-25 và MiG-31 thời Liên Xô được ghi nhận đạt được.
Ngay cả khi sử dụng các động cơ tạm thời yếu hơn, dựa trên AL-41F-1S của tiêm kích Su-35 thế hệ 4, hiệu năng bay của Su-57 vẫn được đánh giá là thuộc hàng dẫn đầu thế giới, với tầm bay vượt trội so với mọi tiêm kích phương Tây và khả năng cơ động đặc biệt cao.
Điều này gần đây đã được minh chứng tại Triển lãm Hàng không Dubai, khi một nguyên mẫu Su-57 được triển khai với đầy đủ tải trọng gồm tên lửa chống radar và tên lửa phòng không, nhưng vẫn có thể trình diễn mức độ cơ động mà nhiều chuyên gia coi là cao nhất thế giới đối với bất kỳ loại tiêm kích nào, bất chấp trọng lượng mang theo.
Một động cơ mới không chỉ được kỳ vọng cải thiện tốc độ và khả năng cơ động của Su-57, mà còn giúp giảm nhu cầu bảo dưỡng, cắt giảm chi phí duy trì hoạt động, đồng thời tăng công suất cung cấp cho các hệ thống trên máy bay như radar và các thiết bị điện tử khác.
Theo MW
