Đây là ý kiến của PGS.TS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá – đưa ra tại hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và định hướng kế hoạch hoạt động về tổ chức cai nghiện thuốc lá giai đoạn 2021-2022 do Bộ Y tế, Quỹ Phòng Chống tác hại thuốc lá tổ chức vào sáng nay, ngày 23/3 tại Hà Nội.
Nhiều rào cản
Tại hội thảo, PGS.TS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá – nhấn mạnh: Giá thuốc lá còn rẻ, dễ mua, chế tài xử phạt nhẹ, lực lượng thanh tra, xử phạt mỏng đang là những thách thức đối với công cuộc cai nghiện thuốc lá ở Việt Nam trong khi thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra bệnh không lây nhiễm - nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nước ta.
Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy: Có tới 90% bệnh nhân mắc bệnh ung thư phổi, 75% bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là do sử dụng thuốc lá. Tại Việt Nam, hơn 75% các ca tử vong ở Việt nam hằng năm là do các bệnh không lây nhiễm mà việc hút thuốc lá là nguyên nhân chính.
 |
Hút thuốc lá (Ảnh minh hoạ) |
Theo PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, hiện có nhiều phương pháp và bài thuốc hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Tuy nhiên, ý chí của người hút thuốc mới là yếu tố quan trọng nhất để cai nghiện thành công. Do đó, ngoài các giải pháp về thực thi Luật phòng chống tác hại thuốc lá, tăng thuế, xử phạt,… phải có các giải pháp để thay đổi hành vi hút thuốc như liệu pháp tâm lý; lời khuyên, các giải pháp công nghệ,…
Theo điều tra của Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS), trong năm 2015, tỷ lệ hút thuốc lá ở người trưởng thành Việt Nam hiện vẫn khá cao với 45,3% ở nam giới và 1,1 % ở nữ. Trong đó, khoảng 53,6% những người hút thuốc muốn bỏ thuốc lá và 39,6% người có nỗ lực bỏ thuốc lá trong 12 tháng.
Làm thế nào để cai nghiện thuốc lá hiệu quả?
Theo TS. Nguyễn Tiến Lâm - chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, để cai thuốc lá có hiệu quả, các đơn vị phải đưa lời khuyên cai thuốc lá vào các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Cùng với đó, công nhận hỗ trợ cai thuốc lá để đưa việc này trở thành một thành phần thiết yếu trong quá trình bao phủ y tế toàn dân.
Đối với Việt Nam, WHO khuyến cáo nước ta cần đưa số tư vấn lên vỏ bao thuốc lá; tăng cường truyền thông về đường dây tư vấn; tăng nhu cầu qua các biện pháp như thay đổi hình ảnh cảnh báo, tăng thuế thuốc lá, tăng cường thực thi không khói thuốc. Từ đó, tăng cường nâng cao năng lực tư vấn của đường dây tư vấn chủ động và giới thiệu với tư vấn chuyên sâu, đánh giá hiệu quả.
Nhằm hướng tới mục tiêu giảm 1/3 tỉ lệ tử vong do các bệnh không lây nhiễm đến năm 2030, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ các nước, trong đó có Việt Nam.
 |
Toàn cảnh hội thảo (Ảnh - BYT) |
Qua gần 6 năm triển khai với sự đồng hành của các Bệnh viện, các đơn vị và các tổ chức, công tác tổ chức cai nghiện thuốc lá đã đạt được kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, hành lang pháp lý và văn bản hướng dẫn thành lập và tổ chức hoạt động cai nghiện, tư vấn cai nghiện thuốc lá, các hướng dẫn chuyên môn về tư vấn, điều trị cai nghiện thuốc lá; triển khai các mô hình tư vấn cai nghiện thuốc lá tại các cơ sở y tế và tại cộng đồng như: Tổng đài tư vấn cai nghiện thuốc lá miễn phí, phòng tư vấn trực tiếp ở 10 Bệnh viện trên cả nước gồm: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, Bệnh viện Phổi Trung ươnhg, Bệnh viện E, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam Cu Ba- Đồng Hới, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, triển khai mô hình tư vấn cai nghiện thuốc lá tại trạm y tế xã/phường, áp dụng mô hình mHealth trong tư vấn cai nghiện thuốc lá.
Báo cáo của Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá cho biết, từ năm 2017-2020 đã có trên 100.244 lượt bệnh nhân được tư vấn cai nghiện thuốc lá trực tiếp tại các bệnh viện, trong đó có gần 7.000 lượt bệnh nhân tư vấn chuyên sâu; trên 5.200 số bệnh nhân có hồ sơ theo dõi, có 727 bệnh nhân cai nghiện thành công.
Kết quả tư vấn qua tổng đài từ năm 2015-2020 có trên 81.000 cuộc gọi trong đó có trên ½ số cuộc gọi được tư vấn và có hồ sơ theo dõi cai nghiện. Trong số này có 1.111 bệnh nhân cai nghiện thành công trong hơn 1 năm.
Bên cạnh những nỗ lực và thành tựu đã đạt được, công tác tổ chức cai nghiện thuốc lá tại Việt Nam vẫn gặp phải nhiều thách thức như nhận thức của người dân về lợi ích của cai nghiện thuốc lá còn hạn chế, các cơ sở y tế tại các tuyến tỉnh, huyện, xã chưa thực sự quan tâm và chủ động triển khai tư vấn cai nghiện, thiếu các thuốc thiết yếu trong điều trị cai nghiện thuốc lá, một số mô hình mới triển khai ở giai đoạn thí điểm.
Ngoài ra, sự xuất hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử) được ngành công nghiệp thuốc lá quảng cáo với thông tin sai sự thật và gây nhầm lẫn cho người sử dụng rằng các sản phẩm thuốc lá mới giúp cai nghiện thuốc lá điếu truyền thống đã gây không ít khó khăn cho công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá.
Len lỏi vào trường học, thuốc lá điện tử tấn công học sinh bằng chiêu trò gì?
Cảnh giác: Người hay hút thuốc lá, béo phì lọt vào nhóm dễ bị đột quỵ cao nhất khi trời rét đậm
