Theo hãng tin Anh Reuters, giáo viên và sinh viên tại các trường đại học ở các thành phố lớn nhất của Afghanistan như Kabul, Kandahar và Herat, phản ánh rằng các sinh viên nữ tuy được đến trường, nhưng "bị tách biệt, dạy riêng ở lớp, hoặc bị hạn chế ở một số khu vực nhất định trong khuôn viên nhà trường".
Anjila, một nữ sinh viên 21 tuổi của Đại học Kabul, sau khi quay trở lại trường thì thấy lớp học của mình bị chia làm hai phần theo chiều dọc, cô nói: “Cảm giác thật sự rất đáng sợ khi chúng tôi mới bước vào lớp. Chúng tôi đang quay dần trở lại tình hình 20 năm trước”. Anjila cho biết, trước khi Taliban đánh chiếm Afghanistan, mặc dù sinh viên nam và nữ ngồi riêng trong lớp nhưng không có sự "phân chia về vật lý" rõ ràng trong lớp học.
 |
Một lớp học chỉ có một sinh viên vì nữ sinh này không được học chung với các nam sinh (Ảnh: VCG). |
Ngoài ra, các bức ảnh được chụp tại Đại học Avicenna ở Kabul cho thấy trực tiếp tình trạng lớp học “nam và nữ ngồi riêng biệt, có rèm che ở giữa” khi đang lên lớp, Mặc dù các sinh viên nữ đeo khăn trùm đầu trong lớp, nhưng họ không cần phải đeo mạng che mặt.
Các quan chức cấp cao của Taliban trước đó đã nhiều lần tuyên bố rằng “các trường học có thể khôi phục hoạt động, nhưng tiền đề là nam và nữ phải tách biệt nhau”. Cũng giống như phương pháp ngăn cách nam và nữ bằng rèm là khả thi hiện nay, đồng thời, do hạn chế về nhân lực và nguồn lực giáo viên, nên đề nghị áp dụng việc một giáo viên “đồng thời dạy cho cả nam và nữ sinh viên đã được tách rời nhau”.
 |
Các phụ nữ Afghanistan biểu tình ở Mazar-i-Sharif, tỉnh Balkh hôm 6/9, yêu cầu Taliban bảo vệ các quyền con người cơ bản (Ảnh: VCG). |
Sher Azam, một nam giảng viên 37 tuổi tại một trường đại học tư thục ở Kabul, cho biết trường của ông cho phép giáo viên chọn việc giảng dạy các lớp riêng cho nam và nữ, hoặc dùng đồ vật để ngăn cách hai bên lớp học, nhưng ông lo ngại về cuộc khủng hoảng kinh tế có thể bùng phát sau khi Taliban lên nắm quyền sẽ khiến bao nhiêu học sinh sẽ có thể quay trở lại trường học. Ông nói: “Tôi không biết có bao nhiêu học sinh sẽ quay lại trường vì có thể có vấn đề về kinh tế, và một số học sinh có thể đến từ các gia đình thất nghiệp".
Một giáo sư tại Đại học Herat cũng tiết lộ rằng ông quyết định chia tiết học kéo dài 1 giờ thành hai phần, dạy các nữ sinh trước và sau đó là nam sinh. Giáo sư này tiết lộ rằng "120 sinh viên đã đăng ký khóa học của tôi, nhưng chưa đến một phần tư có mặt tại trường khi trường mở cửa lại vào ngày 6/9" vì một số sinh viên và giáo viên đã bỏ trốn khỏi đất nước. Giáo sư cũng nhấn mạnh rằng "các sinh viên hôm nay đều rất căng thẳng, tôi đã nói với các em rằng hãy tiếp tục đến lớp, trong vài ngày tới, chính phủ mới của Taliban sẽ đưa ra quy định mới".
 |
Quan chức Taliban tiết lộ với AFP: theo quy định mới, các nữ sinh đến lớp sẽ phải mặc Niqab thay vì Burqa như thời kì Taliban nắm quyền lần trước (Ảnh: AFP). |
Vào ngày 29/8, người dự kiến sẽ giữ chức "Bộ trưởng Giáo dục" của Taliban nói với AFP rằng phụ nữ vẫn được phép vào đại học, nhưng họ phải học lớp riêng với sinh viên nam. Ông nói, phụ nữ có thể tiếp tục đến trường đại học để đi học và giảng dạy, nhưng họ cần phải mặc áo choàng kiểu Niqab che kín mặt và đầu. Lần này, Taliban không yêu cầu phụ nữ mặc áo kiểu Burqa như khi họ cầm quyền lần trước. Burqa là một chiếc áo choàng kín từ đầu đến chân, chỉ có phần mắt được làm bằng băng gạc.
Hôm Chủ nhật tuần trước (ngày 5/9), bộ phận giáo dục của Taliban đã ban hành một tài liệu chỉ rõ các chi tiết khác nhau về việc giảng dạy và học tập của các trường đại học tư nhân. Trong đó có quy định rõ, học sinh nữ phải mặc áo choàng và đeo mạng che mặt; nam và nữ phải học riêng lớp, hoặc ít nhất phải ngăn cách bằng rèm che hoặc vách ngăn trong lớp; lớp học của nữ sinh phải do giáo viên nữ dạy; nếu không có nữ giáo viên đủ các điều kiện dạy học như thế thì có thể bố trí các nam giáo viên lớn tuổi (old men) và có phẩm hạnh tốt giảng dạy các nữ sinh.
Hãng tin Anh Reuters bình luận rằng trong thời gian Taliban nắm quyền cai trị Afghanistan lần trước, phụ nữ Afghanistan đã mất quyền đi học và làm việc. Hiện thế giới bên ngoài đang chú ý theo dõi những gì đang diễn ra ở các trường học trên khắp Afghanistan. Họ hy vọng rằng Taliban có thể tôn trọng quyền của phụ nữ để đổi lấy những cuộc tiếp xúc ngoại giao và viện trợ quan trọng.
Taliban đã nhiều lần tuyên bố rằng họ sẽ "bảo đảm quyền lợi của phụ nữ". Người phát ngôn của Taliban Suhail Shaheen từng nói rằng Afghanistan "sẽ không xuất hiện các vấn đề liên quan đến quyền phụ nữ" sau khi Taliban tiếp quản. Hôm 8/9, một người phát ngôn khác của Taliban là Zabihullah Mujahid đã nhắc lại trong một cuộc họp báo rằng "phụ nữ là một phần quan trọng của xã hội chúng ta". Ông nói thêm rằng “quyền của phụ nữ sẽ được tôn trọng theo luật Hồi giáo”.
 |
Phụ nữ Afghanistan biểu tình chống Taliban, đòi quyền lợi hôm 7/9 (Ảnh: AFP) |
Nhưng cũng trong ngày hôm đó, hàng chục phụ nữ Afghanistan đã xuống đường ở Mazar-i-Sharif, tỉnh Balkh, yêu cầu Taliban bảo vệ các quyền con người cơ bản của họ. Những người phụ nữ biểu tình đã giơ cao các khẩu hiệu như "Chúng tôi không muốn quay lại quá khứ" khi tuần hành, yêu cầu họ tiếp tục được hưởng quyền được học hành và được phép làm việc trong chính phủ mới thành lập của Taliban.
Theo trang tin Dwnews, ngày 7/9, mấy trăm người dân Kabul, trong đó có nhiều phụ nữ cũng xuống đường biểu tình mang theo cờ của chính phủ cũ, hô vang các khẩu hiệu chống Taliban, đòi đảm bảo quyền sống, học tập và làm việc. Lính Taliban đã phải nổ súng chỉ thiên để giải tán.
