Sau hơn 3 tháng tiến hành chiến tranh, 4 chiến thắng đáng quan tâm nhất của của lực lượng vũ trang Syria là: Phá vòng vây phong tỏa sân bay quân sự Kweires, giải phóng thị trấn Mahin, giành lại sân bay trực thăng quân sự Maji al Sultan và gần đây nhất là giải phóng thành phố nhỏ Salma trên dãy núi Kurdish miền Bắc Latakia.
Những chiến thắng này thật sự rất đáng kể với quân đội, các lực lượng vũ trang Syria và các lực lượng tình nguyện nước ngoài. Nhưng thực tế những chiến thắng này không mang tính chất của một chiến dịch tấn công bao vây tiêu diệt, không có đủ sức mạnh đập tan ý chí chiến đấu của các phần tử cực đoan và quan trọng là: sinh lực địch tổn thất không nhiều.
Máy bay MiG 29 không quân Syria bay yểm trợ máy bay ném bom Su-25 không quân Nga, một động thái có thể hiểu như một phương pháp nâng cao trình độ của không quân Syria
Các nhà phân tích nghi ngờ hiệu quả không kích của không quân Nga trên chiến trường Syria, số lượng máy bay không kích quá ít dù kết quả vượt gấp nhiều lần hiệu quả không kích của Liên minh chống khủng bố do Mỹ đứng đầu, nhưng rõ ràng còn thiếu rất nhiều máy bay chiến đấu để giải quyết chiến trường Syria.
Tổng thống Nga Putin khẳng định: “không thể đánh thắng IS nếu không có các hoạt động tác chiến trên bộ” nhưng ông cũng nói rõ: “lực lượng tác chiến trên bộ phải là các lực lượng vũ trang Syria”. Bộ quốc phòng Nga cho biết: “Nga không đưa lực lượng bộ binh vào chiến trường Syria”. Điều đó cho thấy, hy vọng về lực lượng bộ binh mạnh giải quyết chiến trường nhanh chóng sẽ không có từ phía Nga.
Hiện nay, quân đội Syria đang tấn công mạnh mẽ trên các hướng: Đông Aleppo, Latakia, Đông Hama, Đông Homs (Palmyra và Quaryatayn - Mahin đã giải phóng), Sheikh Miskeen – phía bắc tỉnh Daraa, Nam Daraa (thành phố biên giới với Jordan), Đông Ghuota - khu phố Sultan Marj, Đông Nam Aleppo, miền Bắc Homs và ranh giới với tỉnh Hama. Tỉnh Deir ezZor với sự tham gia của lực lượng vũ trang bộ lạc địa phương.
Ngoài ra còn có Lực lương Syria dân chủ và lực lượng dân quân người Kurd (YPG) thực hiện chiến dịch tấn công ở phía đông đập thủy điện Tishrin thuộc tỉnh Aleppo, tỉnh Raqqa và Afrin.
Tình hình có nhiều thay đổi ở Zabadani, các lực lượng Hồi giáo cực đoan muốn đàm phán, nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.
Trên tất cả các hướng tấn công chính, Quân đội Syria và Lực lượng dân chủ Syria do người Kurd là lực lượng chủ công không có những kết quả mang tầm chiến dịch, chiến lược hoặc có khả năng tiêu diệt các tay súng cực đoan với số lượng lớn.
Quân đội Syria tiến hành các trận đánh không mang tính chiến lược, không có khả năng tập trung một cụm binh lực đủ mạnh. Ngay cả những trận đánh lớn, quân đội Syria có quân số không hơn một lữ đoàn và thậm chí thấp hơn.
Các lực lượng vũ trang tiến khá chậm và dễ để mất khu vực phòng thủ, trước hết là do binh lực mỏng – cỡ Lữ đoàn và lực lượng vũ trang địa phương kết hợp với quân tình nguyện. Tốc độ tiến công rất chậm, không có khả năng vây hãm và tiêu diệt địch.
Những chiến thắng địa phương nhỏ lẻ tạo ra một bức tranh chiến lược toàn cảnh khó thay đổi. Các nhiệm vụ chiến đấu thường liên quan đến đường giao thông, các ngã rẽ chiến lược và tuyến biên giới.
Nhiệm vụ tấn công tiêu diệt sinh lực địch hiện đang được không quân Nga gánh vác, Nga có thể có mặt ở Syria vô thời hạn, nhưng đó rõ ràng không phải là mục đích của quân đội Nga.
Những hoạt động tác chiến gần đây cho thấy sự hiện diện của các cố vấn Nga trong các hoạt động chỉ huy và tham mưu tác chiến. Quân đội Syria có một số lượng nhỏ các loại binh khí kỹ thuật hiện đại và có những thay đổi trong phương thức tác chiến như: đánh đêm, hiệp đồng quân binh chủng, liên tục thay đổi hướng tấn công chính, các cuộc chiến đấu có sự tham gia chặt chẽ của lực lượng dân quân tự vệ địa phương.
Do lực lượng yếu và thiếu, quân đội Syria đã bắt đầu tăng cường lực lượng vũ trang địa phương, tổ chức huấn luyện và thực hành chiến đấu cùng quân đội Syria, các lực lượng thiện chiến dần hóa thân thành lực lượng đặc biệt phản ứng nhanh – Lực lượng Tigers hoặc Diều hâu sa mạc.
Cách đây không lâu hàng loạt sĩ quan tốt nghiệp các trường quân sự và tốt nghiệp học viện quân sự, lực lượng Lính thủy đánh bộ đang được phục hồi, sự gia tăng cả lượng và chất của các lực lượng tình nguyện như lực lượng Shiite Iraq, lực lượng Hezbollah.
Dựa trên các dấu hiệu đã nêu, có thể thấy. Quân đội Nga không tham chiến hoàn toàn trên chiến trường Syria, các lực lượng quân đội viễn chinh Nga đang đóng vai trò thúc đẩy quá trình trưởng thành cả về lượng và chất của quân đội Syria.
Có nghĩa là trên thực tế, quân đội Nga không đóng vai trò quyết định giải quyết chiến trường bằng lực lượng vũ trang Nga, mà bằng lực lượng vũ trang Syria. Trải qua các trận đánh, từ nhỏ đến lớn, từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp, lấy mục tiêu là các tổ chức khủng bố, bạo loạn và lật đổ, các quân nhân Nga đang hỗ trợ quân đội Syria vừa đánh vừa học tập kinh nghiệm chiến tranh hiện đại, phát triển lực lượng.
Lực lượng vũ trang địa phương (Phòng vệ quốc gia NDF) Syria tham gia chiến đấu cùng quân đội
Để có thể đánh thắng và giữ vững được chủ quyền lãnh thổ, dựa trên cơ sở dự đoán chung, có thể có từ 50 – 200 nghìn tay súng của các tổ chức Hồi giáo cực đoan. Lực lượng quân đội chính quy phải có ít nhất từ 200 nghìn đến 500 nghìn quân nhân. Đây là một con số rất lớn, đòi hỏi nhiều năm xây dựng.
Xét từ góc độ lực lượng vũ trang 3 thứ quân “lực lượng chủ lực, địa phương, lực lượng dân quân bán vũ trang và tình nguyện” để bảo vệ các khu vực giải phóng, chống chiến tranh du kích, các lực lượng vũ trang Syria cần có một tổ chức quốc phòng có số lượng lớn hơn rất nhiều, từ 2 đến 4 lần quân chính quy.
Chỉ khi quân đội Syria có một lực lượng đủ lớn để tập trung binh lực thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, các lực lượng vũ trang Syria mới có thể tiến hành các chiến dịch tiêu diệt địch với số lượng lớn, giải phóng và bảo vệ được các vùng lãnh thổ.
Huấn luyện lực lượng dân quân địa phương ở Syria
Đây chính là mục tiêu đặt ra trong chiến cuộc đấu tranh chống khủng bố của quân đội Nga ở Syria. Dùng lực lượng khủng bố bạo loạn làm mục tiêu để phát triển lực lượng quân đội Syria trở thành quân đội mạnh trong khu vực.
Phương án giải quyết vấn đề quân sự chính trị Syria nằm ở sức mạnh thật sự của quân đội Syria, có thể giải quyết các nhiệm vụ chiến lược làm thay đổi cán cân lực lượng địa chính trị và tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa khủng bố và bạo loạn ở đất nước này.
Giải pháp này có thành công hay không, phụ thuộc chủ yếu vào con người Syria, nhưng cần một thời gian tương đối dài và sức mạnh đoàn kết dân tộc của nhân dân Syria. Nhưng đó là giải pháp trọn vẹn duy nhất giải quyết chiến trường và vấn đề Syria.
Trịnh Thái Bằng