Những lá phiếu “trắng” hiếm hoi của các sếp BIDV

Hơn 2 năm trước, VietTimes đã đề cấp đến những dấu hiệu bất thường tại dự án chăn nuôi bò giống, bò thịt tại huyện Cẩm Xuyên, huyện Kỳ Anh của Công ty cổ phần Chăn nuôi Bình Hà (Bình Hà), kèm theo đó là cả những dấu hiệu về sợi dây liên hệ giữa công ty này với gia đình ông Trần Bắc Hà - cựu Chủ tịch Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), cũng chính là nhà băng đã tham gia xúc tiến thủ tục, rồi tài trợ vốn cho dự án có quy mô hơn 4.000 tỷ đồng này.

Kết luận điều tra vụ án hình sự “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), CTCP Chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Trung Dũng” vừa được Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an hoàn tất đã cho thấy tính xác đáng trong những phân tích của VietTimes.

Cơ quan điều tra đã xác định Bình Hà chính là công ty “sân sau” của gia đình ông Trần Bắc Hà.

Những lá phiếu “trắng” hiếm hoi

Nhiều tình tiết về diễn tiến thu xếp vốn mà BIDV đã thực hiện cho công ty “sân sau” của vị Chủ tịch quyền uy một thời cũng được hé lộ trong kết luận điều tra. Kết luận đã làm rõ hành vi và phân tích trách nhiệm của từng cán bộ BIDV có liên quan.

Tài liệu cho thấy, dù BIDV – Chi nhánh Hà Tĩnh là đầu mối giải ngân, nhưng các lãnh đạo ở Hội sở BIDV mới là người quyết định và phê duyệt chủ trương. Theo đó, Bình Hà là khách hàng nhóm 2, tổng giới hạn tín dụng được cấp lên tới 3.162 tỷ đồng, nên thẩm quyền phê duyệt thuộc Hội đồng quản trị.

  Theo đó, ngày 09/7/2015, ông Trần Bắc Hà ký Báo cáo tổng hợp ký kiến các thành viên Phân ban rủi ro tín dụng số 405/BC-PBTDĐT, nội dung: tài trợ vốn cho Công ty Bình Hà thực hiện Dự án; Kết quả tổng hợp lấy ý kiến 7 thành viên: có 6/7 thành viên đồng ý.

Thành viên duy nhất không bỏ phiếu đồng ý trong Phân ban trên là Giám đốc Ban QLTD. Ngày 13/7/2015, HĐQT BIDV cho ý kiến về việc tài trợ vốn cho Công ty Bình Hà để thực hiện dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại tỉnh Hà Tĩnh, theo đó có tới 10/14 thành viên HĐQT có ý kiến tán thành.

Trong 4 thành viên HĐQT còn lại của BIDV, 1 người không có ý kiến, và 3 người không gửi ý kiến tham gia.

Căn cứ biên bản tổng hợp ý kiến số 88/BB-HĐQT nêu trên, HĐQT BIDV đã phê duyệt tài trợ vốn cho Công ty Bình Hà tại dự án.

Trách nhiệm

Theo Kết luận điều tra, việc BIDV Hội sở và BIDV – CN Hà Tĩnh thẩm định, phê duyệt cho vay, giải ngân và kiểm tra việc sử dụng vốn cho vay cho Công ty Bình Hà có nhiều sai phạm.

Trong đó, việc BIDV Hội sở và BIDV – Chi nhánh Hà Tĩnh phê duyệt cấp tín dụng, giải ngân cho Công ty Bình Hà với các sai phạm trên đã gây thiệt hại cho BIDV 890 tỷ đồng; đã phạm khoản 4 Điều 206 BLHS năm 2015 quy định “Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, do có hành vi vi phạm các điểm b “Cấp tín dụng không có bảo đảm”, điểm đ “Cấp tín dụng vượt giới hạn so với vốn tự có đối với một khách hàng” và điểm e “Vi phạm quy định của pháp luật về điều kiện cấp tín dụng”, tại khoản 1 Điều 206 BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2018.

Cơ quan điều tra xác định 4 bị can – nguyên là cán bộ BIDV - đã đồng phạm với ông Trần Bắc Hà về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, trong việc thẩm định, đề xuất, phê duyệt, cấp tín dụng và giải ngân cho Công ty Bình Hà, gây thiệt hại cho BIDV hơn 683 tỷ đồng, là các ông/bà: Trần Lục Lang (PTGĐ phụ trách Quản lý rủi ro), Đoàn Ánh Sáng (P.TGĐ phụ trách Khách hàng doanh nghiệp), Kiều Đình Hòa (Giám đốc BIDV – CN Hà Tĩnh), Lê Thị Vân Anh (Trưởng phòng KHDN BIDV – Chi nhánh Hà Tĩnh).

Ngoài họ, còn có 18 cá nhân khác tham gia vào việc thẩm định, đề xuất, phê duyệt cho vay và giải ngân, liên quan đến hành vi phạm tội của ông Trần Bắc Hà.

Trong đó, 9 cá nhân thuộc HĐQT và Phân Ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư của BIDV, có hành vi tham gia phê duyệt cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà. 7 cá nhân thuộc Tổ thẩm định chung và Ban Khách hàng Doanh nghiệp và Ban Quản lý rủi ro tín dụng Hội sở, đã tham gia thẩm định và đề xuất cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà.

Bên cạnh đó, còn có 2 cá nhân thuộc BIDV – Chi nhánh Hà Tĩnh trực tiếp tham gia đề xuất sửa đổi điều kiện cấp tín dụng và trực tiếp quản lý việc giải ngân và kiểm tra việc sử dụng vốn vay của công ty Bình Hà, để công ty Bình Hà sử dụng không đúng mục đích vay, chiếm đoạt để quay lại chứng minh vốn tự có với BIDV, để BIDV tiếp cục giải ngân.

Lý do không xem xét xử lý hình sự

Cơ quan điều tra đánh giá trách nhiệm chính, cao nhất và xuyên suốt dẫn đến sai phạm trên của BIDV Hội sở và Chi nhánh Hà Tĩnh thuộc về cá nhân ông Trần Bắc Hà.

Đối với 18 cá nhân liên quan, tuy mỗi người có trách nhiệm ở mỗi khâu thẩm định, đề xuất, phê duyệt cho vay và giải ngân, nhưng mức độ thứ yếu, cơ bản không trực tiếp thẩm định và tiếp xúc với khách hàng; không bàn bạc và không biết mục đích và bản chất việc phê duyệt cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà của ông Trần Bắc Hà; bị ông Hà gây áp lực và áp đặt về thời gian, nên chỉ làm theo chức trách nhiệm vụ được giao, thẩm định trên bề mặt hồ sơ do các cấp trình lên; khi ký phê duyệt cũng đã đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế thấp nhất rủi ro, đồng thời đã giao Chi nhánh quản lý chặt chẽ dòng tiền giải ngân và vốn tự có của Công ty Bình Hà; mong muốn Dự án đạt hiệu quả và không hưởng lợi bất chính.

Ngay từ khi khởi tố vụ án và đến nay, NHNN cũng đã 2 lần có văn bản đề nghị Cơ quan CSĐT Bộ Công an và Viện KSND tối cao xác định BIDV là một trong 4 ngân hàng thương mại Nhà nước có tầm ảnh hưởng quan trọng đối với hệ thống các tổ chức tín dụng, đang thực hiện Phương án tái cơ cấu lại đã được NHNN phê duyệt; nên đề nghị cân nhắc trong vấn đề xử lý các sai phạm liên quan đến BIDV” – Kết luận viết.

BIDV đã tìm được đối tác là Công ty TNHH Thương mại Đầu tư Phát triển Do Holdings, Hoàng Anh Gia Lai và các đối tác tham gia hợp tác với Công ty Bình Hà, để khai thác, chuyển đổi Dự án, trên cơ sở đó đảm nhận toàn bộ nghĩa vụ trả nợ cho BIDV.

“Có thể xem đây là nỗ lực của BIDV để khắc phục tối đa hậu quả của vụ án, khi toàn bộ số nợ mất khả năng thanh toán còn lại của Công ty Bình Hà được các đối tác cam kết nhận nợ và chịu trách nhiệm trả nợ thay” – cơ quan điều tra đánh giá.

Vì vậy, áp dụng chính sách hình sự vận dụng điểm a và điểm c khoản 2 Điều 29 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, quy định về miễn trách nhiệm hình sự: “Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa” và “Người phạm tội… khai rõ sự việc, góp phần hiệu quả và việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm”; không xem xét xử lý đối với 18 cá nhân trên, chuyển NHNN kiến nghị xem xét và quyết định xử lý phù hợp./.