Theo SCMP, Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện tại những vùng biển có tranh chấp với động thái liên tiếp điều các tàu tuần tra đến gần vùng quần đảo có tranh chấp ở biển Hoa Đông trong những ngày gần đây. Đồng thời, không quân nước này cũng khoe khoang về các đợt "tuần tra chiến đấu" ở Biển Đông. Theo giới phân tích, cả hai chiến dịch trên chỉ nhằm chứng tỏ là Bắc Kinh cùng lúc có khả năng hiện diện mạnh mẽ tại hai vùng biển tranh chấp.
Giới chức Nhật Bản cho biết, có tới 20 tàu hải cảnh hộ tống 230 chiếc tàu cá Trung Quốc, đang hoạt động ngay trong vùng tiếp giáp với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Một số tàu hải cảnh Trung Quốc đôi khi còn đi hẳn vào trong vùng 12 hải lý của các đảo nhỏ do Nhật Bản quản lý.
Nhật Bản đã phản đối mạnh mẽ động thái gây hấn của các tàu Trung Quốc và đã triệu đại sứ Trung Quốc Trình Vĩnh Hoa lên để phản đối. Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản, ông Yoshihide Suga, tuyên bố: «Lực lượng tuần duyên và nhiều đơn vị khác có liên quan sẽ phối hợp chặt chẽ để đối phó với tình huống này».
Tân Bộ trưởng Quốc phòng Tomomi Inada cho biết, Nhật Bản sẽ hết sức «cảnh giác, giám sát và thu nhập thông tin, đồng thời bình tĩnh hành động, nhằm kiên quyết bảo vệ lãnh thổ, vùng biển và vùng trời của Nhật Bản, bao gồm cả quần đảo Senkaku».
Động thái khiêu khích của Trung Quốc ở biển Hoa Đông diễn ra ngay sau khi quân đội nước này hôm 6/8 thông báo đã điều máy bay ném bom H-6K, chiến đấu cơ Su-30 và nhiều máy bay quân sự khác bay qua vùng quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough ở Biển Đông.
Những khu vực này nằm trong cái gọi là «đường chín đoạn» mà Trung Quốc tuyên bố thuộc lãnh thổ của mình. Vào tháng trước, Tòa Trọng tài quốc tế đã ra phán quyết rằng đòi hỏi lãnh thổ của Trung Quốc dựa theo bản đồ này là vô giá trị, nhưng Bắc Kinh kiên quyết bác bỏ phán quyết và gia tăng các hoạt động quân sự để tăng cường kiểm soát khu vực.
Đại tá Trung Quốc hồi hưu Nhạc Cương cho biết, phần đông lực lượng hải quân Trung Quốc được tập trung ở biển Hoa Đông. Nhạc Cương tuyên bô: «Chúng tôi cần duy trì sức mạnh không quân ở một mức độ nào đó tại Biển Đông để có thể tung ra một cú đấm bất kỳ lúc nào».
Còn nhà bình luận quân sự Nghê Nhạc Hùng tại Thượng Hải cho rằng các chiến dịch không quân và hải quân gần đây có mục đích chứng tỏ rằng Trung Quốc có khả năng can thiệp đồng thời ở cả hai vùng xung đột. Ông Nghê còn nói: «Đó còn là một thông điệp gửi đến Nhật Bản rằng Trung Quốc chủ động chọn chiến trường theo ý muốn».
Theo ông Kim Xán Vinh, giáo sư ngành quan hệ quốc tế, trường đại học Nhân dân Bắc Kinh, thì Trung Quốc gửi đi một tín hiệu rằng Bắc Kinh rất bất bình về việc Nhật Bản bổ nhiệm bà Inada làm Bộ trưởng Quốc phòng, vì bà được cho là người có thái độ chỉ trích mạnh mẽ Trung Quốc.
Ông Kim còn cho rằng đây cũng là một thông điệp gửi đến Nhật Bản về việc Tokyo kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng luật pháp quốc tế sau phán quyết của tòa trọng tài. Kim Xán Vinh nhận xét: «Động thái mới gần vùng quần đảo Điếu Ngư/Senkaku là nhằm phản đối những phát ngôn và hành động vừa qua của Nhật Bản».
