Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, mới đây, các chuyên gia y tế ở Anh đã bắt đầu nghiên cứu về tác dụng của vitamin D đối với bệnh nhân mắc COVID-19 và cho rằng loại vitamin này đóng vai trò quan trọng đói với chức năng miễn dịch và trao đổi chất. Ngoài ra, loại vitamin này cũng được cho là làm giảm nguy cơ mắc một số chứng bệnh đường hô hấp lây lan trong cộng đồng.
Tuy nhiên, kết luận này đang gây tranh cãi vì chưa có hướng dẫn chính thức nào về việc sử dụng vitamin D trong phòng chống COVID-19.
- Trên mạng xã hội và cộng đồng y khoa đang lan truyền những thông tin đa chiều về tác dụng điều trị của vitamin D đối với bệnh nhân mắc COVID-19. Quan điểm của ông như thế nào về loại viatmin này?
TS. Trần Bá Thoại: Trước tiên phải nói vitamin D là một trong 4 nhóm vitamin tan trong dầu gồm: A, D, E, K. Và từ lâu vitamin D được công nhận có vai trò quan trọng trong chuyển hóa calci và phospho đã được lưu ý và nghiên cứu cặn kẽ.
Bên cạnh đó, vitamin D còn có nhiều tác dụng khác không liên quan với chuyển hóa calci, được ghi nhận như tác dụng làm giảm huyết áp, chống xơ cứng lan tỏa, chống cúm.
 |
TS. Trần Bá Thoại – Uỷ viên Ban Chấp hành Hội Nội tiết Việt Nam |
Các nghiên cứu cho thấy, vitamin D có tác dụng đối với một số căn bệnh như ung thư và được xem là một trong những chất ức chế mạnh nhất sự tăng trưởng của tế bào ung thư. Và gần đây nhất, khi dịch COVID-19 bùng phát, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, vitamin D có vai trò quan trọng thúc đẩy phản ứng miễn dịch bằng cách tăng cường chức năng của các tế bào lympho B, T và đại thực bào, giúp cơ thể chống viêm, điều hòa miễn dịch và chức năng kích hoạt sự phòng thủ của hệ miễn dịch.
Thiếu vitamin D làm suy giảm chức năng của hệ thống miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Ngược lại thì việc bổ sung vitamin D có thể tăng cường đáp ứng miễn dịch và bảo vệ chống lại nhiễm trùng đường hô hấp nói chung.
Không những vậy, vừa qua, các nhà khoa học Israel đã chỉ ra rằng, nồng độ vitamin D trong cơ thể có sự liên hệ nhất định đến việc nhiễm virus SARS-CoV-2 và khảo sát cho thấy, những người thiếu vitamin D dễ bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hơn, cũng như dễ bị chuyển sang tình trạng nặng hơn.
Như vậy, có thể khẳng định vitamin D có tác dụng trong trong điều trị COVID-19.
- Vậy, ông cho biết thêm về vai trò của vitamin D trong phác đồ điều trị đối với bệnh nhân COVID-19, thưa ông?
TS. Trần Bá Thoại: Trước tiên chúng ta phải nói đến vai trò của vitamin D đối với sức khoẻ con người rồi hãy nói đến tác dụng của nó đối với điều trị bệnh COVID -19.
Ngày nay, vitamin D không còn như định nghĩa cổ điển của vitamin mà là vai trò của một hormone đúng nghĩa. Bởi sau khi chuyển hóa ở gan và thận để trở thành dạng hormone của vitamin D3, 1α, 25-dihydroxyvitamin D3, thông qua thụ thể để thực hiện nhiều chức năng như: hấp thụ calci, phosphate ở ruột, huy động calci trong xương và tái hấp thu calci ở thận,…
Không những vậy, các hormone vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc biệt hóa promyelocytes thành monocytes. Đây là tiền thân của các hủy cốt bào khổng lồ.
Nói như vậy để thấy, thiếu hụt vitamin D ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, đặc biệt là khả năng miễn dịch trung gian tế bào. Vitamin D giúp giảm phát triển bệnh tim mạch, giảm khả năng mắc bệnh cúm, giảm nguy cơ hen,…
Quay trở lại đối với bệnh nhân mắc COVID-19, tôi khẳng định rằng, vitamin D có tác dụng hỗ trợ điều trị đối với bệnh nhân mắc COVID-19. Thậm chí trong cả đơn thuốc của Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng được kê vitamin D cùng với các loại thuốc khác trong việc điều trị COVID-19 cho thấy vai trò của vitamin này đối với việc điều trị COVID-19 và cả tăng cường khả năng đề kháng của người bệnh.
Tuy vậy, việc dùng liều lượng như thế nào, ra sao thì cần phải có chỉ định và khuyến cáo của bác sĩ, bởi dùng quá liều sẽ có tác dụng phụ.
- Vậy theo ông, cần dùng vitamin D như thế nào cho đúng và chúng ta có thể bổ sung cho cơ thể ra sao?
TS. Trần Bá Thoại: Trước hết, vitamin D được tìm thấy trong thực phẩm. Đây chủ yếu là vitamin D2 (ergocalciferol) có trong một số loài nấm, thực vật.
Vitamin D còn có thể tổng hợp dưới tác dụng tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời dưới dạng vitamin D3 và đây là nguồn cung cấp chính với đa số con người. Chúng ta cũng có thể tìm thấy vitamin D3 (cholecalciferol) từ nguồn động vật, các dầu gan cá và nhiều nguồn khác.
Đặc biệt, vitamin D3 thường được sản xuất công nghiệp bằng cách chiếu tia tử ngoại (UVB) vào 7-dehydrocholesterol, sau đó người ta tinh lọc và làm giàu vào các thực phẩm như sữa, bánh.
Đối với nhu cầu hàng ngày, tuỳ theo lứa tuổi mà có nhu cầu khác nhau. Và từ các nguồn tự nhiên, chúng ta có thể cung cấp cho cơ thể qua đường ăn uống và hấp thu trực tiếp qua ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, việc dùng vitamin D dưới dạng thuốc, liều lượng ra sao cần có chỉ định của bác sĩ và không thể tuỳ tiện.
- Tiến sĩ có khuyến cáo gì đối với người dân trong việc sử dụng vitamin D?
TS. Trần Bá Thoại: Trước hết, nếu cơ thể thiếu vitamin D sẽ gây ra khá nhiều vấn đề sức khoẻ như: còi xương, mềm xương, loãng xướng, đau nhức cơ thể, gây ra những bệnh lý về gan mật.
Và nếu dùng vitamin D quá liều có thể gây ra ngộ độc, triệu chứng thường gặp là tăng calci máu. Nên việc dùng vitamin D cần được thăm khám và có chỉ định, khuyến cáo của bác sĩ.
- Xin cảm ơn ông!
Vitamin D có tác dụng chống COVID-19: Bác sĩ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân mắc COVID-19 nói gì?
Vitamin D có tác dụng chống COVID-19 hay không?
