Theo cáo trạng, đầu năm 2012, NHNN có chủ trương tái cơ cấu và sáp nhập các ngân hàng TMCP yếu kém. Do muốn thâu tóm một số ngân hàng TMCP về OceanBank, Thắm đến gặp bà Hứa Thị Phấn là cổ đông lớn, đại diện nhóm cổ đông của Ngân hàng Đại Tín (Trustbank) đặt vấn đề chuyển giao Trustbank lại cho Thắm. Hai bên đã ký hợp đồng ngay sau đó.
Tuy nhiên, sau khi cho người vào điều hành, tiếp quản Trustbank, phát hiện có một số khoản vay lớn, dư nợ xấu không có khả năng thu hồi, cũng như nhiều mối quan hệ phức tạp giữa bà Phấn và các nhóm khách hàng này nên Thắm nảy sinh ý định chuyển nhượng lại Trustbank. Thắm đã gặp Danh để đặt vấn đề và Danh đồng ý mua lại Trustbank, sau đó đổi tên thành Ngân hàng Xây dựng.
Giữa tháng 12/2012, Thắm, Danh và bà Phấn bàn bạc và thống nhất việc Thắm sẽ cho Danh vay 500 tỷ đồng từ OceanBank và thế chấp bằng tài sản của bà Phấn. Số tiền này Danh sẽ chuyển lại để tất toán 5 hợp đồng vay của nhóm bà Phấn tại Trustbank, đồng thời được ghi nhận vào việc Danh trả tiền mua cổ phần Trustbank của nhóm bà Phấn.
Pháp nhân vay vốn là Công ty TNHH Trung Dung, thực chất do Phạm Công Danh thành lập, thuê Trần Văn Bình (lái xe của Tập đoàn Thiên Thanh) giữ chức Tổng Giám đốc.
Trả lời HĐXX, bị cáo Bình cho biết, bản thân bị cáo chỉ là nhân viên lái xe cho tập đoàn Thiên Thanh, phía văn phòng “điều” đi đưa đón lãnh đạo, cán bộ nào thì thực hiện.
Được hỏi về chức vụ Tổng Giám đốc Cty Trung Dung, bị cáo Bình khai rằng, chỉ đến khi cảnh sát điều tra, xét hỏi thì bị cáo mới biết mình làm Tổng Giám đốc.
Hàng loạt các câu hỏi sau đó của HĐXX như bị cáo có ký vào các Hợp đồng vay tài sản của Cty Trung Dung với Ngân hàng Đại Dương không (?); Việc thành lập Cty Trung Dung, nhân sự công ty và việc đóng góp tài sản vào công ty này, ông Bình đều khẳng định “không nhớ” hoặc “không biết”.
Tuy nhiên, khi Chủ tọa phiên tòa hỏi rằng: “Bị cáo không nhớ thì có cần chủ tọa công bố lời khai của bị cáo tại cơ quan điều tra không?”, ông Bình im lặng.
HĐXX xét hỏi Phạm Công Danh về việc thành lập công ty Trung Dung. Bị cáo Danh chia sẻ ông thông cảm ở cho bị cáo Bình sợ trách nhiệm nên nói “không nhớ, không biết”, song ông khẳng định, việc ông Bình đứng tên là Tổng Giám đốc Công ty Trung Dung là tự nguyện, không ái ép buộc.
Bị cáo Danh khai, giai đoạn đó, Tập đoàn Thiên Thanh tái cấu trúc, thành lập rất nhiều công ty. Vì không có người đại diện nên phòng hành chính đề xuất các cán bộ trong tập đoàn, ông Bình chủ động xin đứng tên.
Trách nhiệm trong khoản vay 500 tỷ đồng
Về khoản vay 500 tỷ đồng trên danh nghĩa của Trung Dung từ OceanBank, bị cáo Phạm Công Danh cho rằng, đó là số tiền Hà Văn Thắm hỗ trợ về thanh khoản như đã hứa.
Trả lời câu hỏi của HĐXX về việc ai là người đưa ra chủ trương vay 500 tỷ đồng, bị cáo Phạm Công Danh khai, đó chính là bà Hứa Thị Phấn và bà phấn đã thuyết phục Phạm Công Danh rất nhiều lần về chuyện này. Bà Phấn còn chủ động cho mượn tài sản để vay, hứa sẽ giới thiệu và chỉ nơi cho Danh vay.
Trước chất vấn của Tòa rằng tại sao không dùng Tập đoàn Thiên Thanh để vay mà phải lập Cty Trung Dung để vay, bị cáo Danh trả lời rằng, Tập đoàn Thiên Thanh có tình hình kinh doanh rất tốt nên không muốn vướng vào khoản vay có nhiều vấn đề và không thể trả này.
Tòa hỏi tiếp, tại sao biết khoản vay không trả được mà còn vay, bị cáo Danh xin Tòa xem xét đến tình tiết, khoản vay không phải do ông và Tập đoàn của ông thế chấp và ông cũng không sử dụng đồng nào từ khoản vay này. Tất cả số tiền thu về từ khoản vay chỉ nhằm mục đích xử lý thanh khoản cho TrustBank, người sử dụng là nhóm bà Hứa Thị Phấn.
Liên quan đến trách nhiệm khoản vay 500 tỷ đồng của Trung Dung, gây thiệt hại cho OceanBank, ông Phạm Công Danh cho rằng: “Nếu người mượn tiền không có khả năng trả nợ thì ngân hàng phải xử lý tài sản thế chấp. Tôi không chịu trách nhiệm, tôi không trực tiếp làm việc đó”.
Trong khi đó, trả lời HĐXX, cựu Chủ tịch Ocean Bank Hà Văn Thắm khẳng định quan hệ giữa ông ta và Phạm Công Danh và Hứa Thị Phấn không liên quan gì tới khoản vay 500 tỷ đồng. “Bị cáo không nợ nần gì anh Danh để bị cáo phải cho vay trái quy định”, bị cáo Thắm trình bày.
Cũng theo bị cáo Thắm, khoản vay 500 tỷ đồng của Trung Dung cũng không liên quan gì đến khoản 500 tỷ đồng mà ông Danh trước đó đã chuyển cho Thắm để mua cổ phần NH Đại Tín.
Về việc ai là người sử dụng khoản vay 500 tỷ đồng mà Trung Dung đã vay, Hà văn Thắm cho biết, lúc đầu nghĩ là Công ty Trung Dung nhưng cuối cùng là nhóm bà Hứa Thị Phấn sử dụng.
Trước Tòa, bị cáo Hà Văn Thắm cũng thừa nhận, khoản vay 500 tỷ đồng của Trung Dũng đã vi phạm Luật các TCTD, cụ thể là quy định về tài sản đảm bảo. “Bị cáo thấy mình có vi phạm quy định về đảm bảo tài sản”, Thắm nói.
Tuy nhiên, ông Thắm mong Tòa xem xét đến một tình tiết không có trong cáo trạng. Cụ thể, bản thân bị cáo và cấp phó là Nguyễn Văn Hoàn có đưa một tình tiết bổ sung trong hợp đồng vay đó là trước khi khoản vay được giải ngân phải sử dụng đúng mục đích.
Tại cơ quan điều tra, bị cáo Hoàn khai biết rõ tài sản đảm bảo không đủ giá trị và tính pháp lý nhưng vẫn ký Quyết nghị của Hội đồng quản trị, đồng ý cho Trung Dung vay vốn. Theo sự chỉ đạo của Thắm, Hoàn ký hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp và giải ngân cho Trung Dung. Hoàn cũng thừa nhận biết rõ Trung Dung sử dụng vốn vay không đúng mục đích vay vốn.
Trả lời câu hỏi của HĐXX về truy tố đưa ra trong cáo trạng, bị cáo Hoàn mong muốn được HĐXX xem xét, vì bị cáo không bàn bạc với Hà Văn Thắm về việc cho vay. Bị cáo cũng đã yêu cầu phải phong tỏa khoản vay (thỏa thuận 3 bên giữa OceanBank - Trung Dung - VNCB) khi đủ điều kiện mới được rút tiền ra.
Khi được HĐXX chất vấn về trách nhiệm của khoản vay này, bị cáo Hoàn cho rằng phải xem xét kỹ phần thỏa thuận 3 bên giữa OceanBank, TrustBank và Công ty Trung Dung.
Bị cáo Hứa Thị Phấn không có mặt tại tòa, nhưng theo như lời khai được tòa công bố, bà Phấn khai, sau khi mua lại ngân hàng, ông Danh không thực hiện cam kết. Lý giải về việc cho Danh mượn tài sản để thế chấp vay của Oceanbank 500 tỷ đồng, Phấn cho rằng bị ép buộc, sợ vướng pháp luật nên đã cho mượn tài sản thế chấp cầm cố./.
