Trong những ngày gần đây, quân đội Syria với sự giúp đỡ của Nga, Iran và lực lượng tình nguyện Hezbollah đang chuẩn bị chiến dịch quân sự giải phóng Idlib-sào huyệt lớn nhất và cũng là cuối cùng của các tổ chức khủng bố.
Trong khi đó, Mỹ ráo riết chuẩn bị triển khai lực lượng sẵn sàng tiến hành tấn công quân sự nhằm vào các lực lượng của liên quân chống khủng bố do Nga dẫn đầu mượn cớ lực lượng này “sử dụng vũ khí hóa học sát hại người dân”. Vậy, hành động này của Mỹ trên lãnh thổ Syria nhằm mục đích gì?
Nhìn từ tối hậu thư của Mỹ đối với Syria
Trong bối cảnh Syria chuẩn bị chiến dịch giải phóng Idlib, một nhóm quan chức cấp cao của quân đội Mỹ đã bay đến Damascus trên một chiếc máy bay tư nhân từ Các tiểu vương quốc A rập thống nhất để gặp và hội đàm với Giám đốc Cục an ninh quốc gia Syria Ali Mamlukom, Cục trưởng Cục tình báo Syria Deeb Zaytun và Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Syria Masoud Muvaffak
Trong cuộc hội đàm kéo dài gần 4 bốn giờ, phía Mỹ đưa ra tối hậu thư đối với Syria, gồm ba yêu cầu: (1) Syria phải gây sức ép buộc Iran rút toàn bộ quân ra khỏi Syria; (2) Syria phải bảo đảm bằng văn bản cho các công ty dầu mỏ của Mỹ khai thác các mỏ dầu và khí đốt của Syria ở khu vực bờ phía đông sông Euphrates; (3) Syria phải chuyển giao cho Mỹ toàn bộ cơ sở dữ liệu mà chính phủ Syria thu thập được về các tổ chức khủng bố hoạt động trên lãnh thổ nước này. Nếu Syria đáp ứng được ba yêu cầu đó, Mỹ sẽ rút lực lượng của họ ra khỏi căn cứ quân sự Al-Talf và khỏi khu vực phía đông sông Euphrates.
Các quan chức cấp cao của Syria đã thẳng thừng bác bỏ tối hậu thư của phía Mỹ và nhấn mạnh ba điều:(1) Syria không bao giờ phản bội đồng minh của mình, nghĩa là Iran là đồng minh của Syria trong cuộc chiến chống khủng bố và sự hiện diện của họ trên lãnh thổ Syria là hoàn toàn hợp pháp; (2) sự hiện diện của quân đội Mỹ trên lãnh thổ Syria là hành động xâm lược và do đó Mỹ phải rút quân vô điều kiện ra khỏi Syria; (3) Syria chỉ hợp tác với các quốc gia đồng minh và hữu nghị để khai thác tài nguyên của mình, còn việc các công ty của Mỹ tham gia khai thác dầu mỏ và khí đốt ở Syria hay không chỉ có thể được bàn tới sau khi hai nước đã thiết lập quan hệ chính trị và ngoại giao bình thường [1].
Tối hậu thư của Mỹ đối với Syria thêm một lần nữa chứng tỏ, nhận định của giới phân tích kể từ khi bùng phát các biến động chính trị mang tên “Mùa Xuân Arab” rằng mục đích hàng đầu và xuyên suốt của Mỹ là chiếm đoạt tài nguyên dầu mỏ và khí đốt của Syria. Một khi chiếm đoạt được quyền khai thách dầu mỏ và khí đốt của Syria, Iraq và Libya, Mỹ sẽ đưa dầu mỏ và khí đốt vào thị trường châu Âu và đẩy Nga ra khỏi thị trường này, đồng thời ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận thị trường năng lượng Trung Đông [2,3].
Mỹ thiết lập vùng cấm bay ở Syria nhằm mục đích gì?
Liên quan tới chiến dịch quân sự sắp diễn ra ở Idlib, báo chí nước ngoài đưa tin và nhiều bài viết về hoạt động của Mỹ đang ráo riết thiết lập vùng cấm bay ở Syria. Về nhận định này, người phát ngôn của Liên minh chống khủng bố do Mỹ chỉ huy khẳng định, Mỹ chưa thiết lập vùng cấm bay ở Syria nhưng không loại trừ khả năng này trong tương lai. Cũng theo tuyên bố của phía Mỹ, các hoạt động bố trí hệ thống quan sát và tình báo đã được Mỹ thực thi ở Syria “chỉ nhằm đối phó với các nguy cơ bị tiến không từ trên không khi liên quân thực thi các nhiệm vụ chống khủng bố mà mục tiêu cuối cùng là “tiêu diệt IS” [4].
Tuy nhiên, tuy trên danh nghĩa Mỹ chỉ huy liên quân quốc tế ở Syria chỉ nhằm “chống khủng bố”, nhưng theo xác nhận của một số người trong chính giới ở Mỹ cũng như nhiều nguồn tin ở Mỹ và phương Tây, thì trên thực tế chính Washington đã từng tạo dựng và hậu thuẫn một tổ chức cực đoan và chi viện các tổ chức này bằng nhiều cách khác nhau như cung cấp tài chính, vũ khí và huấn luyện chiến thuật chiến tranh [5-9].
Một trong những chỉ huy khủng bố bị Quân đội Syria bắt làm tù binh trong một trận đánh ở ngoại ô thành phố cổ Palmyra, đã khai nhận rằng căn cứ quân sự của Mỹ ở Al-Talf là nơi huấn luyện và trang bị vũ khí, đạn dược cho các tổ chức thánh chiến. Mục đích của Mỹ là chiếm đoạt dầu mỏ của Syria [10]. Tối hậu thư mà các quan chức Mỹ mang tới Syria đã khẳng định mục đích của họ duy trì sự hiện diện quân sự ở quốc gia này để bảo vệ các hoạt động khai thác dầu mỏ và khí đốt ở quốc gia này. Theo nhiều nguồn tin khác, Mỹ thiết lập nhiều căn cứ quân sự ở những khu vực có nhiều dầu mỏ của Syria đang nằm dưới quyền kiểm soát của “các lực lượng đối lập”, trong đó có cả các tổ chức Hồi giáo cực đoan [11].
Để bảo vệ “các lực lượng đối lập” đang mưu toan giành lại quyền kiểm soát lãnh thổ Syria, trước hết là bảo vệ khu vực tỉnh Idlib, Mỹ đang ráo riết thực hiện vùng cấm bay ở quốc gia Trung Đông này. Báo Yeni Safak của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin, ngày 29/8/2018 Cựu Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy quân sự khu vực Deir ez-Zor, ông Fayez Al Esmera, cho biết Mỹ đã hoàn thành việc lắp đặt ba hệ thống radar tiên tiến tại các vùng Tal Baydar, Kobani (Ain el-Arab) và Sarrin ở phía Bắc Aleppo, cùng với 13 hệ thống radar cơ động và cố định nhằm mục đích quan sát và tình báo.
Theo báo Hurriyet cũng của Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ còn đặt thêm một trạm radar nữa ở căn cứ quân sự Al-Shaddadah, phía nam al-Hasakah, giáp với tỉnh Deir Ezzor. Như vậy, Mỹ đang xúc tiến triển khai hệ thống phòng không tại các khu vực do Lực lượng dân chủ Syria (SDF) và Lực lượng phòng vệ nhân dân của người Kurd (YPG) kiểm soát.
Hệ thống radar này là cơ sở nền tảng để Mỹ thiết lập một vùng cấm bay để ngăn cản hoạt động của không quan Nga và Syria ở đông-bắc Syria nhằm các mục đích: (1) bảo đảm vững chắc cho sự hiện diện quân sự lâu dài của Mỹ không chỉ ở Syria mà còn là trong toàn khu vực khu vực Trung Đông; (2) tạo lá chắn tin cậy cho các công ty của Mỹ khai thác tài nguyên thiên nhiên của Syria, trước hết là dầu mỏ và khí đốt; (3) bảo vệ các lực lượng của Đảng công nhân người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ (PKK) và Lực lượng phòng vệ nhân dân của người Kurd ở Syria (YPG) mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là tổ chức khủng bố; (4) phong tỏa mọi khả năng của Iran tiếp cận lãnh thổ Syria từ phía Iraq [12].
Căn cứ vào Hiến chương LHQ, việc Mỹ thiết lập vùng cấm bay ở Syria là hoàn toàn bất hợp pháp nhìn từ hai góc độ. Một là, sự hiện diện của Mỹ trên lãnh thổ Syria là hành động xâm lược. Hai là, quyền thiết lập vùng cấm bay trên lãnh thổ một quốc gia có chủ quyền phải do Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc quyết định [15]. Do đó, trước sức ép phi lý và đe dọa của Mỹ, phía Nga và Iran đều tuyên bố khẳng định, quyết định của Quân đội Syria mở chiến dịch giải phóng Idlib khỏi các tổ chức khủng bố là hoàn toàn hợp pháp.
Do đó, không hề nao núng trước tối hậu thư của Mỹ, Syria đã chuẩn bị sẵn sàng cho một chiến dịch quân sự quyết định kết cục cuộc chiến chống khủng bố có ý nghĩa định hình cục diện chính trị-quân sự không chỉ ở quốc gia này mà còn là trên toàn bộ khu vực Trung Đông.
Tài liệu tham khảo
[1] Асад отказался сдать союзников и отдать США нефть. http://maxpark.com/community/13/content/6461479
[2] A Primer On the REAL Global Geopolitical Battle
http://www.washingtonsblog.com/2012/10/the-wars-in-the-middle-east-and-north-africa-are-not-just-about-oil-theyre-also-about-gas.html
[3] Причины арабской весны От Ливии до Сирии http://arguendi.livejournal.com/278990.html
[4] Коалиция США заявила, что не создает бесполетную зону в Сирии. https://ria.ru/syria/20180829/1527451496.html
[5] Hillary Clinton: We created Al-Qaeda. https://www.youtube.com/watch?v=Dqn0bm4E9yw
[6] How the US Helped Create Al Qaeda and ISIS. https://www.counterpunch.org/2014/09/19/how-the-us-helped-create-al-qaeda-and-isis/
[7] America Created Al-Qaeda and the ISIS Terror Groups. http://humansarefree.com/2015/05/america-created-al-qaeda-and-isis.html
[8] ISIS: Made in USA. US State Department Sponsored Training of ISIL(ISIS) Militant).
https://socioecohistory.wordpress.com/…/isis-made-in-usa-u…/
[9] ISIS leader admits to being funded by the US)
http://www.australiannationalreview.com/isis-leader-admits…/
[10]США хотят захватить нефтяные месторождения в Сирии. http://maxpark.com/community/13/content/6464195
[11] US Establishes Large Military Base in Oil-Rich Syrian Province – SDF. https://sputniknews.com/middleeast/201803271062942153-us-syria-military-base-construction/
[12] US reportedly installs air defense systems in northern Syria. http://www.hurriyetdailynews.com/us-reportedly-installs-air-defense-systems-in-northern-syria-136235?utm_source=Facebook&utm_medium=post&utm_campaign=us-reportedly-installs-air-defense-systems-in-northern-syria-136235&utm_term=post
[13 ] США хотят создать бесполетную зону в Сирии. https://360tv.ru/news/mir/ssha-hotjat-sozdat-bespoletnuju-zonu-v-sirii/
[14 ] U.S.-backed militias seize key oil field in east Syria: SDF. https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-oilfield/u-s-backed-militias-seize-key-oil-field-in-east-syria-sdf-idUSKBN1CR07E
[15] The legal and moral dimensions of a no-fly zone over Syria. http://blogs.law.unc.edu/ncilj/2016/03/09/the-legal-and-moral-dimensions-of-a-nofly-zone-over-syria/
