Đó là ý kiến của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn tại hội thảo về KCB từ xa do Bộ Y tế và UNDP vừa tổ chức.
Kinh nghiệm từ Hàn Quốc: Hệ sinh thái y tế số toàn diện
Ông Kang Jae Heon, Bệnh viện (BV) Samsung Kanngbuk, cho biết, Hàn Quốc đã đưa KCB từ xa trở thành một phần của hệ thống y tế. Nhưng người dân chỉ được khám từ xa nếu từng khám trực tiếp tại cơ sở y tế đó trong 6 tháng gần nhất, nhằm bảo đảm hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, người già, người khuyết tật, người ở vùng sâu vùng xa, vẫn được ưu tiên khám lần đầu từ xa. Mỗi bệnh nhân được khám từ xa tối đa 2 lần/tháng tại một cơ sở và tổng số lượt khám từ xa của cơ sở không được vượt quá 30% tổng lượt khám trong tháng.
Các bệnh phổ biến được khám từ xa gồm cao huyết áp, viêm phế quản cấp, đái tháo đường tuýp 2, viêm mũi dị ứng và rối loạn mỡ máu. Ngoài ra, còn KCB từ xa cho bệnh nhân mắc bệnh hiếm gặp, người cần theo dõi sau phẫu thuật hoặc cấy ghép thiết bị y tế và được phép khám từ xa với tần suất cao hơn để hỗ trợ giám sát và xử lý nhanh các tình huống y tế.
Bà Shin Su Jeong, cũng ở BV Samsung Kanngbuk, cho biết thêm: Hàn Quốc còn xây dựng hệ sinh thái y tế số toàn diện: Hội chẩn cấp cứu từ xa 24/7, hỗ trợ xử lý tình huống khẩn cấp qua hội chẩn nhanh, giảm thiểu bệnh nhân phải di chuyển và tối ưu nhân lực y tế.
Hàn Quốc phát triển mạnh dịch vụ chẩn đoán hình ảnh từ xa – một giải pháp đặc biệt hữu ích cho Việt Nam khi đang thiếu bác sĩ chuyên khoa tại tuyến dưới. Dịch vụ này cho phép gửi hình ảnh CT, MRI, PET-CT... tới các bác sĩ từ xa để phân tích và trả kết quả nhanh chóng, giúp giảm chi phí, tiết kiệm nhân lực, nâng cao chất lượng chẩn đoán.
Các chuyên gia lưu ý chính sách thanh toán hợp lý là yếu tố then chốt để KCB từ xa hoạt động hiệu quả. Cơ chế thanh toán cần đảm bảo công bằng giữa KCB từ xa và trực tiếp; hạn chế rào cản công nghệ, thời gian, pháp lý; nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng tiếp cận y tế cho vùng khó khăn.
Chi phí KCB từ xa ở Hàn quốc cao hơn 30% so KCB trực tiếp và được BHYT chi trả; thuốc cũng được thanh toán như khám trực tiếp.
Ở Mỹ, Singapore, Thái Lan mức chi trả giữa KCB trực tiếp và KCB từ xa như nhau. Úc chi trả KCB từ xa bằng 50% KCB trực tiếp, còn Nhật Bản thấp hơn 23%.
Cơ chế thanh toán cho KCB có tính quyết định
Kinh nghiệm của BV Đại học Y Hà Nội (BVĐHYHN) về KCB từ xa đã thu hút sự quan tâm của các chuyên gia quốc tế và trong nước tại hội thảo.
Từ 2020 đến nay, Trung tâm Telehealth của BV đã kết nối với 136 cơ sở y tế, thực hiện hơn 3.500 ca hội chẩn, khám hơn 1.200 lượt bệnh nhân từ xa, thực sự đưa dịch vụ y tế về tận nhà người dân.
Điểm nổi bật của Telehealth tại BVĐHYHN là tích hợp toàn diện, từ bệnh án điện tử, lưu trữ hình ảnh PACS, kê đơn không giấy, đến thanh toán bằng QR code. Bệnh nhân có thể khám bệnh, nhận đơn thuốc, theo dõi điều trị, chỉ bằng một cú nhấp chuột.
BV còn phát triển chương trình giáo dục y khoa liên tục (CME) trực tuyến miễn phí, giúp hàng trăm nghìn cán bộ y tế cập nhật kiến thức mà không cần tập trung lên lớp.
Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc BVĐHYHN, rất cần một cơ chế chi trả minh bạch cho hoạt động KCB từ xa để duy trì thường xuyên. Nhưng nếu mức chi trả thấp hơn KCB trực tiếp, sẽ không khuyến khích các bác sĩ, dẫn đến không đảm bảo chất lượng. Còn chi trả cao hơn sẽ dễ dẫn đến lạm dụng.
Do đó, ông Hiếu đề xuất: “Để KCB từ xa phát triển mạnh, cần nâng cao hiệu quả Telehealth bằng các phần mềm (App) thông minh và đưa các công cụ hỗ trợ (device) vào hoạt động khám bệnh tại nhà, sẽ hiệu quả cao hơn so với việc người dân tự tra cứu trên mạng hay hỏi Chat GPT! Hơn nữa, phải khẳng định Telehealth với các dữ liệu cá nhân được lưu giữ theo thời gian là một giá trị cao nhất trong việc quản lý sức khoẻ người dân”.
Về chi phí KCB từ xa, ông Hiếu cho rằng Việt Nam cần một giải pháp ít tốn kém hơn, không bị lạm dụng chỉ định, nhưng lại theo dõi và lượng giá cụ thể được hiệu quả.
Ông Hiếu đưa ra phương án chi trả cho các bệnh nhân sử dụng dịch vụ KCB từ xa bằng việc thuê các dụng cụ (device) của BV. Các BV phát triển hệ thống Telehealth theo tiêu chuẩn Bộ Y tế quy định, hướng dẫn bệnh nhân sử dụng device theo dõi tại nhà. BHYT sẽ chi trả tiền thuê máy cho BV.
Chia sẻ với VietTimes bên lề hội nghị, ông Hiếu cho biết việc phát triển hệ thống Telehealth cần đầu tư lớn và BVĐHYHN đang xây dựng, theo hướng tối ưu hóa các nguồn lực và đặt bệnh nhân vào vị trí trung tâm.
Các chuyên gia quốc tế và Việt Nam đều thống nhất rằng, để y tế từ xa phát triển mạnh, Việt Nam cần phải có hành lang pháp lý rõ ràng, hệ thống công nghệ bảo mật cao, đội ngũ nhân lực y tế được đào tạo phù hợp và chính sách chi trả linh hoạt, để khuyến khích cả bác sĩ lẫn người bệnh tham gia KCB từ xa.
