Đảng viên sinh con thứ ba trở lên không còn bị kỷ luật

Bỏ quy định về số con

Hướng dẫn 15 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương ban hành ngày 20/3/2025 sửa đổi, bổ sung Hướng dẫn 05/2022 về một số điều trong quy định số 69/2022 của Bộ Chính trị về kỷ luật tổ chức Đảng, đảng viên vi phạm, đã lược bỏ điểm 8.1, 8.2 mục III.

Điểm 8.1 quy định xử lý đảng viên vi phạm nếu thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe thai sản (có xác nhận của bệnh viện cấp huyện và tương đương trở lên) thì được xem xét giảm nhẹ mức kỷ luật.

Điểm 8.2 quy định xử lý đảng viên vi phạm do cố ý hoặc cưỡng ép không thực hiện kế hoạch hóa gia đình thì xem xét tăng nặng mức kỷ luật.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng bổ sung điểm 8.3 như sau: Không xem xét xử lý đối với hành vi quy định tại khoản 2 Điều 1 Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 ngày 27/12/2008 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003: "Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Như vậy, theo Hướng dẫn 15 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, từ nay, đảng viên sinh con thứ ba trở lên không bị kỷ luật đảng.

Trước đó, tại phiên họp ngày 14/2, Bộ Chính trị đã xem xét đề nghị của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương về việc rà soát các quy định của Đảng liên quan đến việc xử lý vi phạm chính sách dân số và báo cáo của Ban cán sự đảng Bộ Y tế về sơ kết 7 năm thực hiện công tác dân số, Bộ Chính trị nhất trí với những kiến nghị, đề xuất về công tác dân số trong tình hình mới và kết quả rà soát các quy định của Đảng liên quan đến việc xử lý vi phạm chính sách dân số.

Trong phiên họp này, Bộ Chính trị đã giao Đảng uỷ Quốc hội, Đảng uỷ Chính phủ phối hợp chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số trong năm 2025; khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con (nhất là Pháp lệnh số 06/2003/PL-UBTVQH11, ngày 9/1/2003 và Pháp lệnh số 08/2008/UBTVQH12, ngày 27/12/2008 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội).

Đặc biệt, Bộ Chính trị giao Uỷ ban Kiểm tra Trung ương tham mưu, sửa đổi Quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư liên quan đến việc xử lý vi phạm chính sách dân số và chủ động sửa đổi Hướng dẫn số 05-HD/TW, ngày 22/11/2022 của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương, theo hướng không xử lý kỷ luật trường hợp sinh con thứ ba trở lên, đồng bộ với việc sửa đổi các quy định của pháp luật (không hồi tố những trường hợp đã bị xử lý kỷ luật).

Bộ Chính trị giao Đảng uỷ Chính phủ, Đảng uỷ Công an Trung ương chỉ đạo khẩn trương hoàn thành việc xây dựng, kết nối đồng bộ dữ liệu về con người (trên cơ sở dữ liệu gốc là cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư) để đánh giá chính xác sự biến động về dân số (cả về số lượng, chất lượng), phục vụ chính xác, kịp thời, hiệu quả công tác hoạch định, triển khai các chính sách dân số trong thời gian tới.

Mức sinh thấp nhất trong lịch sử

Trước đó, Bộ Y tế đã có báo cáo gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính về thực trạng, xu hướng mức sinh thấp ở Việt Nam, nêu rõ: Mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022) và 1,96 con/phụ nữ (2023), mức thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Xu hướng mức sinh thấp và xuống rất thấp tập trung ở đô thị, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đô thị hóa cao và ở đồng bằng sông Cửu Long.

Theo Bộ Y tế, năm 2023, mức sinh khu vực nông thôn giảm còn 2,07 con, dưới mức sinh thay thế, mức thấp nhất từ trước đến nay.

Ông Matt Jackson - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam đánh giá dân số Việt Nam đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các nước khác. Việt Nam sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2036 và là xã hội siêu già vào năm 2049.

Trong báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng chỉ ra các hệ luỵ của mức sinh thấp: Thiếu hụt lực lượng lao động; đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số do tuổi thọ con người ngày một gia tăng, tỷ trọng người già trong dân số tăng lên trong khi số người được sinh ra ngày càng ít đi, nguy cơ mất khả năng chi trả bảo hiểm xã hội; suy giảm quy mô dân số; gia tăng các dòng di cư…

Từ đó, Bộ trưởng Bộ Y tế đề xuất Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ cùng các bộ, ngành có các giải pháp cần thiết để ứng phó hiệu quả với xu thế mức sinh xuống thấp, đặc biệt là đề nghị Quốc hội sửa đổi quy định “sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Bộ Y tế cũng đề nghị sửa đổi quy định theo hướng không xử lý kỷ luật đối với trường hợp sinh con thứ 3 trở lên thống nhất trên toàn quốc.

Mức sinh thấp đáng báo động, có nên duy trì việc kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3?

Ngại kết hôn và “lười” đẻ: Việt Nam đối mặt với mức sinh thấp

Giải pháp cho mức sinh thấp: Đề xuất hỗ trợ sinh sản cho các cặp vợ chồng hiếm muộn