Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng trao đổi quan điểm này tại phiên khai mạc Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023, diễn ra sáng nay (29/11).
Lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông cho rằng, phát triển đô thị thông minh chính là chuyển đổi số trong phạm vi, quy mô của đô thị nhưng tập trung vào giải quyết các vấn đề, bài toán lớn của đô thị, là các bài toán về giao thông, môi trường, năng lượng, xử lý rác thải, bảo đảm an ninh trật tự... Và để đạt được những nội dung này một cách bài bản thì các yếu tố thông minh phải được xác định, tính toán và đưa vào ngay từ khi xác lập quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển thành phố.
Đây là quá trình liên tục và lâu dài, nên cần tầm nhìn dài hạn, toàn diện và một cách tiếp cận tổng thể, không chỉ tập trung vào khía cạnh công nghệ. "Cũng giống như chuyển đổi số, đô thị thông minh là sự thay đổi về tư duy và nhận thức nhiều hơn" - ông Dũng nói.
Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng cho biết, trong quý I/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng xây dựng và ban hành bộ tiêu chí đô thị thông minh bền vững Việt Nam, nhằm xây dựng hướng dẫn chung về việc xây dựng, phát triển và đánh giá mức độ trưởng thành của đô thị thông minh, tạo sự thống nhất về nhận thức chung trong việc phát triển đô thị thông minh gắn với Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia.
Tại Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023, Thứ trưởng Dũng cũng nêu quan điểm rằng, phát triển đô thị thông minh không phải một tập hợp rời rạc các hệ thống, ứng dụng của các cơ quan chuyên môn. Việc này cần được hiểu là phương thức phát triển và vận hành đô thị hiện đại dựa trên công nghệ số, do các vấn đề trong đô thị có quan hệ chặt chẽ với nhau.
Việc phát triển đô thị thông minh gắn kết chặt chẽ với quá trình chuyển đổi số tại địa phương, lấy người dân làm trung tâm, người dân vừa là đối tượng phục vụ, vừa là chủ thể tham gia các hoạt động.
Và cũng vì thế, "cần coi hạ tầng thông tin đô thị, hạ tầng số và đặc biệt là hạ tầng dữ liệu là một hạ tầng thiết yếu của đô thị, là nền tảng để thông minh hóa các hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng kinh tế -xã hội khác. Một hạ tầng thông tin mạnh, một hạ tầng dữ liệu tốt, thống nhất, an toàn là nền tảng để xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số trong không gian đô thị thông minh" - Thứ trưởng Dũng nêu quan điểm.
Đại diện lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông cũng cho rằng, không có đô thị nào là giống nhau, nên không có hình mẫu nào có thể áp dụng cho toàn bộ đô thị. Mỗi địa phương, mỗi đô thị sẽ có quy hoạch, đặc thù khác nhau, cách giải quyết khác nhau.
Chưa chú trọng thông minh hóa các hạ tầng cơ bản, thiết yếu
Sau 5 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030, Việt Nam đã có 48/63 tỉnh, thành phố đang triển khai đề án phát triển đô thị thông minh. Hơn 40 địa phương đã triển khai IOC cấp tỉnh, và gần 100 IOC cấp huyện. Các đô thị hiện tại triển khai phát triển hệ thống IOC và các tiện ích đô thị thông minh, dịch vụ thông minh, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực giao thông (giám sát trật tự, an toàn giao thông), y tế thông minh, giáo dục thông minh, phát triển các ứng dụng cảnh báo.
Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng Sáng lập Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) nhận định, các doanh nghiệp công nghiệp cũng nỗ lực hết mình đồng hành với các tỉnh, thành phố trong định hướng, quy hoạch và xây dựng Smart City. Các doanh nghiệp như Viettel, VNPT đã hợp tác với 45 tỉnh, xây dựng 36 IOC cấp tỉnh, và 45 IOC cấp huyện. Viettel đã khai trương IOC cho hơn 30 địa phương. FPT cũng đang nỗ lực tư vấn cho các thành phố đưa tính thông minh và hạt nhân AI vào trong quy hoạch, phát triển đô thị.
Các doanh nghiệp công nghệ khác đã và đang sáng tạo, đưa những giải pháp tiên tiến nhất, hiệu quả nhất như AI, IoT, Bản đồ số 3D… giúp thông minh hóa công tác quản lý, điều hành các sở, ngành, các khu đô thị, các khu công nghiệp trên cả nước và đang hướng tới các bài toán quản trị, khai thác dữ liệu số.
"Tuy nhiên, xây dựng đô thị thông minh tại Việt Nam gặp rất nhiều thách thức. Thách thức lớn nhất là hành lang pháp lý thiếu rõ ràng, chưa thuận lợi cho hợp tác công tư đặc biệt các thủ tục liên quan đến: đầu tư, đấu thầu, thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Thêm vào đó, các đô thị chưa chú trọng quy hoạch thông minh, thông minh hóa các hạ tầng cơ bản, thiết yếu" - Chủ tịch Hội đồng sáng lập VINASA nêu quan điểm./.
4 điểm nghẽn trong xây dựng đô thị thông minh ở Việt Nam
