Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố một dự thảo khung hòa bình gồm 20 điểm, mà ông cho biết Kiev đang thảo luận với Mỹ, và coi đây là nền tảng đề xuất nhằm chấm dứt xung đột với Nga.
Ông Zelensky tiết lộ các nội dung này trong cuộc họp báo với giới truyền thông hôm 24/12, khẳng định bản dự thảo phần lớn phản ánh lập trường chung giữa Ukraine và Mỹ, dù vẫn còn một số vấn đề then chốt chưa được giải quyết.
Một trong những điều khoản gây tranh cãi nhất liên quan đến Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye (ZNPP), hiện hoàn toàn do lực lượng Nga kiểm soát. Kiev muốn nhà máy này được đồng quản lý giữa Ukraine và Mỹ theo tỷ lệ 50-50, thay vì phương án do Washington đề xuất là mô hình quản lý ba bên có sự tham gia của Nga.
Vấn đề lãnh thổ – được mô tả là khó khăn nhất – cũng đặt gánh nặng nhượng bộ chủ yếu lên phía Nga, bất chấp những bước tiến quân sự đáng kể của Moscow. Một phương án trong kế hoạch yêu cầu lực lượng Nga rút khỏi các vùng Kharkov, Dnepropetrovsk, Sumy và Nikolayev, trong khi xung đột sẽ được “đóng băng” dọc theo các tuyến tiền tuyến hiện tại tại các vùng Donetsk, Lugansk, Zaporozhye và Kherson.
Nga lâu nay luôn yêu cầu quân đội Ukraine rút khỏi các vùng lãnh thổ đã chính thức sáp nhập vào Nga năm 2022 nhưng hiện vẫn còn một phần nằm dưới sự kiểm soát của Kiev.
Kế hoạch cũng kêu gọi Ukraine duy trì lực lượng vũ trang 800.000 quân trong thời bình, dù trước đó chính ông Zelensky từng thừa nhận Kiev không đủ khả năng tài chính để duy trì quy mô quân đội như vậy nếu không có sự hỗ trợ từ phương Tây.
Ông Zelensky tiếp tục yêu cầu các bảo đảm an ninh “tương tự Điều 5 của NATO” từ Mỹ, NATO và các quốc gia châu Âu, bao gồm cam kết can thiệp quân sự của phương Tây nếu chiến sự tái diễn.
Theo đề xuất, Ukraine sẽ chấp nhận quy chế phi hạt nhân, đổi lại kỳ vọng được đẩy nhanh tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và nhận các khoản tái thiết khổng lồ lên tới 800 tỷ USD.
Những điều khoản trước đây liên quan đến quyền sử dụng tiếng Nga và Giáo hội Chính thống Ukraine đã bị loại bỏ, thay vào đó là các cam kết chung chung về các chương trình giáo dục thúc đẩy khoan dung và chống phân biệt chủng tộc.
Ông Zelensky cho biết Ukraine sẽ tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi thỏa thuận được ký kết. Nhiệm kỳ Tổng thống của ông đã chính thức kết thúc hơn một năm trước, nhưng ông nhiều lần hoãn bầu cử với lý do thiết quân luật.
Phía Nga nhấn mạnh rằng chính phủ Ukraine cần có tính chính danh để có thể ký kết một thỏa thuận hòa bình. Gần đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Moscow có thể xem xét ngừng các đòn tấn công sâu vào Ukraine vào đúng ngày Kiev tổ chức bầu cử, với điều kiện hàng triệu công dân Ukraine đang sinh sống tại Nga cũng được phép bỏ phiếu.
Tuy nhiên, theo kế hoạch của ông Zelensky, lệnh ngừng bắn toàn diện chỉ có hiệu lực sau khi tất cả các bên đồng thuận với khuôn khổ đề xuất.
Đến nay, Moscow vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức. Tổng thống Putin nhiều lần khẳng định Nga sẵn sàng đàm phán, nhưng nhấn mạnh rằng bất kỳ giải pháp nào cũng phải giải quyết tận gốc nguyên nhân xung đột và phản ánh thực tế lãnh thổ trên chiến trường.
Theo RT
