Xây dựng căn cứ quân sự trên quần đảo Kuril là giai đoạn cuối cùng của những nỗ lực củng cố tuyến phòng thủ vùng Viễn Đông của Nga. Trong khoảng thời gian tính bằng tháng, Nga đã xây dựng xong cơ sở hạ tầng phục vụ các tổ hợp tên lửa chống hạm trên hòn đảo hoang vắng Matua.
Hôm 2/12/2021, Bộ Quốc phòng Nga công bố đoạn video về một căn cứ quân sự mới trên quần đảo Kuril, đó là một trận địa của tổ hợp tên lửa bờ biển, di động Bastion, một khu gia binh trên đảo Matua. Như vậy tuyến phòng thủ khép kín vùng Viễn Đông đang được hoàn tất. Quần đảo Kuril trở thành phòng tuyến đủ tin cậy, bảo đảm an ninh cho hạm đội tàu ngầm nguyên tử đóng ở Kamchatka, duy trì hoạt động kinh tế thương mại ở vùng Viễn Đông.
Mỗi một bệ phóng của tổ hợp Bastion mang theo hai tên lửa chống hạm siêu thanh Oniks – loại tên lửa có thể tự tìm mục tiêu để tiêu diệt nhờ sự trợ giúp của hệ thống radar, hoặc có thể tấn công theo chỉ định từ bên ngoài, tầm bắn của tên lửa Oniks đạt 300 km.
Đầu năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết: để tăng cường cho tuyến phòng thủ Viễn Đông, năm 2020, Nga đã đưa tổ hợp tên lửa S-300V4 đến quần đảo Kuril, đưa tổ hợp S-400 đến Sakhalin và đưa tiêm kích Mig-31BM đến Chukotka. Lực lượng này sẽ được bố trí dọc theo tuyến đường biển phương Bắc, từ quần đảo Kuril, đến Kamchatka và Chukotka. Đảm bảo an ninh cho khu mỏ khí đốt ở Sakhalin, đây là nơi cung cấp khí hóa lỏng cho toàn thế giới của Nga.
Cựu thứ trưởng ngoại giao Nga Sergei Ordzhonikidze cho biết: “Xét từ góc độ địa chính trị, quần đảo Kuril có ý nghĩa rất lớn đối với Nga, nếu mất Kuril, cánh cửa ra đại dương đối với Nga coi như khép lại, các quan hệ kinh tế thương mại cũng bị phá vỡ, toàn bộ vùng duyên hải Viễn Đông của Nga luôn bị đe dọa tấn công, Nga sẽ bị nhốt trong biển Okhotsk. Từ quần đảo Kuril, Nga có thể duy trì an ninh cho các dự án dầu khí ở Sakhalin và tuyến đường biển phương Bắc. Quần đảo Kuril cũng là điểm tựa để duy trì hoạt động cho Hải quân Nga trên các đại dương. Việc Nga đưa tổ hợp Bastion tới Kuril chỉ thuần túy là hoạt động phòng thủ biên giới của mình, ngoài ra không có mục tiêu nào khác”.
Củng cố sức mạnh cho quần đảo Kuril
Giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Âu và quốc tế của Nga Vasily Kashin cho biết: “Nga triển khai hạm đội tàu ngầm nguyên tử được trang bị tên lửa liên lục địa trên biển Okhotsk để thực thi chiến lược răn đe hạt nhân, thực hiện đòn đánh đáp trả khi bị tấn công. Kiểm soát được Kuril – tức là đảm bảo an ninh cho hạm đội tàu ngầm, thực hiện “ngoại bất nhập” đối với tàu ngầm đối phương”.
Việc bảo vệ Sakhalin và quần đảo Kuril được bộ quốc phòng Nga giao cho quân đoàn 68. Tổ hợp phòng không S-300V4 được quân khu miền Đông của Nga bố trí ở Kuril có thể bắn hạ không chỉ máy bay, máy bay không người lái mà cả tên lửa đạn đạo tầm ngắn.
Các tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển tối tân nhất của Nga là Bal và Bastion được bố trí trên đảo Kunashir và Iturup của quần đảo Kuril từ năm 2016.
Sắp tới Nga sẽ tăng cường cho Viễn Đông 2 tàu ngầm hạt nhân lớp Borei-A trang bị tên lửa đạn đạo liên lục địa và 2 tàu ngầm lớp Yasen-M trang bị tên lửa hành trình.
Đầu tháng 10/2021, Nga bắt đầu xây dựng căn cứ quân sự trên đảo Matua – hòn đảo nằm chính giữa quần đảo Kuril, diện tích của đảo khoảng 50 km vuông, trên đảo còn sót lại nhiều hầm hào, công sự từ chiến tranh thế giới thứ 2. Đầu tháng 12, những tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển đầu tiên trên đảo được đưa vào trực chiến, phối hợp với những tổ hợp tên lửa đã được bố trí ở Kamchatka, ở Nam Kuril tạo thành phòng tuyến khép kín kiểm soát tuyến đường biển phương Bắc trong khu vực
