| Đó là một trong những nội dung được thống nhất cao tại cuộc làm việc lấy ý kiến chuyên gia về bộ tiêu chí đánh giá xếp hạng phát triển Chính phủ điện tử (CPĐT) tại Việt Nam do Viện nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông (IPS) - thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam, và Tạp chí Tia sáng cùng tổ chức, vừa diễn ra hôm qua (16/8). Tại cuộc làm việc, các chuyên gia về CPĐT và chính sách công đến từ Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), Viện nghiên cứu Lập pháp - Quốc hội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam,... đã cùng bàn thảo về hướng tiếp cận, cách thức triển khai hiệu quả, để từng bước hoàn thiện chỉ số về CPĐT tại Việt Nam, không chạy theo thành tích mà các địa phương, bộ ngành nhận định được giá trị ý nghĩa của bộ chỉ số.
|
|
Toàn cảnh buổi làm việc lấy ý kiến chuyên gia.
|
Dẫn định nghĩa của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) về CPĐT là việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trong các toàn bộ các chức năng của Chính phủ, tuy nhiên, ông Nguyễn Quang Đồng – Viện trưởng IPS cho rằng không nên chỉ hiểu CPĐT như việc cung cấp các giải pháp về công nghệ cho các cơ quan Chính phủ.
Mà, cần nhìn nhận đó như công cụ để cải cách hành chính, thông qua nâng cao tính minh bạch, thu hẹp khoảng cách giữa chính phủ và người dân, cũng như tăng tính tương tác giữa 2 nhóm đối tượng này.
Các tương tác chủ yếu giữa người dân và chính phủ có thể gói gọn vào 3 hoạt động chính. Đó là việc cung cấp các dịch vụ hành chính công, việc chia sẻ thông tin của Chính phủ đối với người dân. Và thứ 3 là phản hồi của người dân đối với hoạt động của Chính phủ.
Hiệu quả của CPĐT, nhìn từ phía kết quả thực thi, có thể được xem xét và đo đếm từ 3 khía cạnh này.
 |
|
ông Nguyễn Quang Đồng – Viện nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông (IPS) - thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam.
|
Cũng theo Viện IPS, nhìn từ khía cạnh tương tác chính quyền - người dân, xây dựng CPĐT ở cấp Trung ương, lẫn cấp địa phương hướng tới 2 nội dung chính. Đó là cung cấp dịch vụ hành chính công đến người dân, doanh nghiệp thông qua con đường "điện tử" – hay các dịch vụ công trực tuyến, với sự phát triển của các Cổng dịch vụ công trực tuyến, "Một cửa trực tuyến"...
Đồng thời, các cổng này cũng là kênh giao tiếp giữa chính quyền và người dân. Trong đó, chính quyền cung cấp thông tin cho người dân và người dân phản hồi, giao tiếp với chính quyền. Cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử là hình thức chính để thực hiện mục tiêu này.
Về phương pháp tiếp cận và triết lý đánh giá, từ góc nhìn riêng, Viện IPS cho rằng CPĐT thực hiện 2 chức năng chính, là cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân và thực hiện chức năng tương tác, trao đổi thông tin giữa chính quyền và người dân, trong đó, cung cấp thông tin về các hoạt động của chính quyền và kênh giao tiếp trực tuyến giữa chính quyền và người dân.
Như vậy, "hai yêu cầu chính đối với CPĐT là dịch vụ công trực tuyến phải đạt hiệu quả, và chất lượng; giúp giảm chi phí, giảm thời gian giao dịch. Một hệ quả quan trọng là giảm cơ hội tham nhũng, vòi vĩnh (của cán bộ thực hiện giao dịch hành chính); nâng cao tính minh bạch. Đồng thời, việc cung cấp thông tin cho người dân đạt hiệu quả; tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của bộ máy nhà nước", ông Nguyễn Quang Đồng nhấn mạnh.
Từ đó, đại diện Viện IPS đề xuất, CPĐT trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam cần tập trung vào mục đích: phục vụ tốt nhất, thuận tiện nhất cho giao dịch hành chính và tương tác giữa người dân, doanh nghiệp với chính quyền.
Vì sao phải "hỏi dân"?
Về việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến, ông Nguyễn Quang Đồng cho rằng, hiện nay, số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 hoàn toàn không phản ánh đúng thực trạng phát triển CPĐT tại các tỉnh.
Cụ thể, số lượng dịch vụ có phát sinh hồ sơ trực tuyến năm 2017 tại các tỉnh chỉ chiếm 11,54% tổng số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4, rất thấp so với số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và mức độ 4 của tỉnh có thể cung cấp.
Nguyên nhân dẫn đến việc này có thể là do việc phát triển dịch vụ hành chính công trực tuyến tại các tỉnh không đi theo nhu cầu của người dân. Vì vậy, việc đầu tư dàn trải, không dựa trên nhu cầu người dân như hiện nay đang là hiện trạng cần được khắc phục.
 |
|
Bà Đỗ Thanh Huyền, chuyên gia phân tích chính sách công, Chương trình phát triển Liên Hiệp quốc – UNDP và nhiều chuyên gia khác tham gia đóng góp ý kiến xây dựng bộ tiêu chí đánh giá xếp hạng phát triển Chính phủ điện tử.
|
Để tìm ra giải pháp khắc phục hiện tượng này, Nhóm nghiên cứu IPS lập một danh sách các dịch vụ hành chính công mức độ 3, 4 thiết yếu với người dân và doanh nghiệp.
Theo phân tích của Viện IPS, dịch vụ hành chính công mức độ 3 và 4 thiết yếu được đánh giá dựa trên 2 tiêu chí: về mức độ cần thiết của dịch vụ hành chính công đó với người dân và doanh nghiệp; và khả năng thực tiễn dịch vụ có thể được cung cấp ở mức độ 3 và 4.
Một trong các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động CPĐT tại các địa phương là nâng cao tỷ lệ dịch vụ công có phát sinh hồ sơ trực tuyến. Các tỉnh cần thực hiện đánh giá nhu cầu người dân trước khi tiến hành xây dựng dịch vụ hành chính công mức độ 3,4 để tránh gây lãng phí.
|
Trước đó, trong Báo cáo Đánh giá và Xếp hạng CPĐT Việt Nam 2017 của Hội Truyền thông số Việt Nam được công bố trong khuôn khổ Hội thảo quốc gia về CPĐT năm 2018 (diễn ra ngày 5/7 vừa qua), Huế là đơn vị đi đầu cả nước trong việc triển khai CPĐT, tiếp sau đó là Đà Nẵng, Lâm Đồng, Quảng Ninh và TP. Hồ Chí Minh. Hà Nội xếp thứ 12 trong danh sách này. Nhìn chung, việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại các tỉnh chưa cao, khoảng cách giữa các tỉnh trong việc phát triển CPĐT hiện nay cũng là một vấn đề đáng được lưu tâm.
Báo cáo này do do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông chủ trì về mặt kỹ thuật và phương pháp thực hiện nhằm đánh giá mức độ ứng dụng CNTT trong việc phát triển CPĐT; quản lý, triển khai điều hành và cung cấp dịch vụ công tại các Bộ và cơ quan ngang bộ, các cơ quan Chính phủ, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong năm 2017 thông qua việc xếp hạng các Bộ, ngành, địa phương.
|
