Ngày 26/9, tại họp báo thường kỳ của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) nêu quan điểm về việc đưa AI vào trường học trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ vừa chỉ đạo nghiên cứu đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học. Đây là một chủ trương lớn, được dư luận xã hội quan tâm, đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi và cách thức triển khai.
Theo ông Thắng, để chính sách này “đi nhanh mà chắc”, cần một kế hoạch hành động rõ ràng, gồm 5 bước trọng tâm, dựa trên chỉ đạo của Chính phủ và kinh nghiệm quốc tế.
Trước hết, điều quan trọng nhất là xác định đúng mục tiêu. AI trong bậc tiểu học chỉ nên được lồng ghép khoảng 5–10 giờ học mỗi năm, tích hợp vào các môn học hiện có và các hoạt động trải nghiệm. Ba năng lực cốt lõi cần hướng tới cho học sinh là: Hiểu AI là gì, biết cách sử dụng an toàn - có trách nhiệm, và có tư duy sáng tạo khi tương tác với công nghệ.
Bước thứ hai là thiết lập các “hàng rào an toàn” cho học sinh. Bởi giáo dục liên quan trực tiếp đến trẻ em, vốn là đối tượng đặc biệt nhạy cảm, nên sự cẩn trọng là yêu cầu bắt buộc. Theo đó, học sinh không được tự do sử dụng công cụ AI tạo sinh mà chỉ tiếp cận thông qua tài khoản nhà trường, dưới sự giám sát trực tiếp của giáo viên.
Đồng thời, chỉ các công cụ AI nằm trong “danh mục trắng” do cơ quan chức năng thẩm định mới được phép đưa vào giảng dạy, nhằm bảo đảm dữ liệu cá nhân của học sinh và tính phù hợp lứa tuổi.
Bước thứ ba tập trung vào người thầy. “Công nghệ không thể thay thế vai trò giáo viên. Muốn AI vào tiểu học thành công, trước hết cần một đội ngũ nhà giáo đủ năng lực", ông Thắng nhấn mạnh.
Ông cho rằng cần sớm xây dựng chương trình đào tạo chuẩn hóa và hình thành lực lượng khoảng 1.000 “giáo viên hạt nhân” về AI, đóng vai trò dẫn dắt, lan tỏa kinh nghiệm trên phạm vi toàn quốc. Đây là cách làm mà Estonia đã áp dụng thành công từ năm 2025.
Ở bước thứ tư, ông Thắng đề xuất học hỏi kinh nghiệm quốc tế một cách thông minh, chọn lọc. Việt Nam có thể tham khảo Singapore trong việc thiết kế chương trình AI ngắn gọn, tập trung vào an toàn và trách nhiệm, cũng như học tập Estonia về chiến lược đào tạo giáo viên đi trước một bước.
“Chúng ta không sao chép máy móc, mà chắt lọc để áp dụng phù hợp với bối cảnh Việt Nam,” ông nói.
Song song với giáo dục, ông Thắng cũng lưu ý đến khía cạnh an toàn của công nghệ AI trong xã hội. Với các hệ thống AI có rủi ro cao, yêu cầu “an toàn từ trong trứng nước” phải được đặt lên hàng đầu.
Các sản phẩm AI bắt buộc phải trải qua quy trình đánh giá nghiêm ngặt về dữ liệu, thuật toán và biện pháp bảo vệ trước khi ra thị trường. Trong quá trình vận hành, cơ quan quản lý cần cơ chế giám sát liên tục, yêu cầu giải trình khi cần thiết, đồng thời áp dụng chế tài đủ sức răn đe với các hành vi vi phạm.
“Chúng ta khuyến khích sáng tạo, nhưng sáng tạo phải đi cùng trách nhiệm. Đưa AI vào giảng dạy ở bậc tiểu học không phải để tạo ra những ‘kỹ sư nhí’, mà để nuôi dưỡng thế hệ công dân số hiểu biết, an toàn và sáng tạo,” Viện trưởng Hồ Đức Thắng khẳng định.
