Dữ liệu càng chia sẻ hiệu quả càng tạo ra nhiều giá trị gia tăng
Tại Diễn đàn quốc gia “Phát triển kinh tế số, xã hội số đột phá, toàn diện - Đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030” ngày 20/12, ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng phát biểu với tham luận “Phát triển dữ liệu mở phục vụ phát triển kinh tế số và xã hội số - Những kinh nghiệm từ thành phố Đà Nẵng”.
Ông Hồ Quang Bửu cho biết trong bối cảnh dữ liệu ngày càng trở thành nguồn tài nguyên chiến lược của nền kinh tế số, TP Đà Nẵng đã và đang khẳng định vai trò tiên phong trong việc khơi thông, chia sẻ và khai thác dữ liệu mở, qua đó tạo động lực mới cho phát triển kinh tế số, xã hội số và đổi mới sáng tạo.
Theo ông Bửu, trong quá trình triển khai chuyển đổi số và xây dựng thành phố thông minh, Đà Nẵng sớm xác định dữ liệu là hạ tầng quan trọng, cần đi trước một bước. Dữ liệu được xem là nguồn tài nguyên mới, càng được khai thác và chia sẻ hiệu quả càng tạo ra nhiều giá trị gia tăng, trở thành động lực cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
"Việc khơi thông nguồn dữ liệu công vì vậy được xác định là yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng đột phá của kinh tế số và xã hội số", ông Bửu chia sẻ.
Từ định hướng đó, ông Bửu cho biết Đà Nẵng đã tiên phong xây dựng và vận hành Cổng Dữ liệu mở thành phố tại địa chỉ https://congdulieu.vn. Đây là một trong những cổng dữ liệu mở đầu tiên của cả nước, được thí điểm từ tháng 10/2019, trước khi có các quy định, hướng dẫn chính thức của Trung ương.
Đến nay, Cổng Dữ liệu mở đã trở thành hợp phần quan trọng của thành phố thông minh Đà Nẵng, với hơn 1.400 bộ dữ liệu mở do 100% cơ quan nhà nước trên địa bàn cung cấp, phục vụ nhu cầu khai thác của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng.
Chiến lược dữ liệu “mở theo nhu cầu”
Một trong những cách tiếp cận mang tính đột phá là Đà Nẵng xây dựng chiến lược dữ liệu mở là "mở theo nhu cầu”. Thay vì công bố dữ liệu theo khả năng sẵn có của cơ quan quản lý, thành phố chuyển sang mô hình lấy nhu cầu của người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
“Chúng tôi chuyển từ tư duy ‘thành phố có gì thì công bố cái đó’ sang ‘người dân, doanh nghiệp cần gì thì thành phố công bố cái đó’. Dữ liệu mở phải thực sự được sử dụng và tạo ra giá trị cho xã hội”, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng nhấn mạnh.
Với quan điểm này, các cơ quan, địa phương ở Đà Nẵng định kỳ lấy ý kiến doanh nghiệp, trường học, tổ chức để xác định nhu cầu dữ liệu cần công bố, qua đó bảo đảm dữ liệu mở thực sự có giá trị sử dụng và khả năng tái khai thác cao; đồng thời ban hành Danh mục Dữ liệu mở cũng như duy trì quy chế chia sẻ dữ liệu, xác định cơ sở dữ liệu là tài sản nhà nước cần được dùng chung để phục vụ phát triển.
Bên cạnh đó, Cổng Dữ liệu mở Đà Nẵng được xây dựng theo mô hình một đầu mối, một nền tảng dùng chung, với cơ chế phân quyền rõ ràng, chức năng đơn giản cho các đơn vị cung cấp dữ liệu; tích hợp các công cụ đánh giá chất lượng và giám sát việc cập nhật dữ liệu.
Từ đó, Cổng Dữ liệu mở tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các ứng dụng và dịch vụ số, đặc biệt là các giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn... từ đó hình thành hạ tầng dữ liệu bền vững cho Chính quyền số và đầu mối cung cấp dữ liệu mở miễn phí để người dân, doanh nghiệp và cộng đồng khai thác, sử dụng và sáng tạo.
Được biết đến nay, Đà Nẵng đã công khai hơn 1.400 bộ dữ liệu mở, vượt chỉ tiêu đề ra đến năm 2025, thu hút hơn 1.100 tài khoản đăng ký và trên 5,7 triệu lượt truy cập. Nguồn dữ liệu này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, startup và cá nhân phát triển các ứng dụng, dịch vụ số mới.
Từ nguồn dữ liệu mở này Đà Nẵng cung cấp cho doanh nghiệp và startup đã khai thác để phát triển sản phẩm, dịch vụ mới... góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận thông tin, đánh giá tiềm năng thị trường, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút các dòng vốn đầu tư chất lượng.
Không chỉ phục vụ phát triển kinh tế, dữ liệu mở còn được Đà Nẵng ứng dụng hiệu quả trong cung cấp các dịch vụ, tiện ích số cho người dân. Các thông tin về quy hoạch, đất đai, môi trường được công khai đã giúp người dân dễ dàng tra cứu, giám sát và tăng cường niềm tin vào chính quyền.
Đặc biệt, dữ liệu mở đã được sử dụng để phát triển nhiều ứng dụng giải quyết các vấn đề xã hội, như bản đồ mưa và ngập nước sau các đợt thiên tai, hay bản đồ dịch tễ trong giai đoạn phòng, chống dịch COVID-19. Nền tảng “Hành trình số”, khai thác dữ liệu về bệnh viện và nhà thuốc, đã được Tổ chức các thành phố thông minh bền vững thế giới (WeGO) vinh danh tại Giải thưởng Thành phố thông minh Seoul 2023, hạng mục “Thành phố lấy con người làm trung tâm”.
Với những kết quả nổi bật, Cổng Dữ liệu mở Đà Nẵng đã được ghi nhận với giải thưởng “Cơ quan Nhà nước chuyển đổi số xuất sắc” tại Giải thưởng “Chuyển đổi số Việt Nam năm 2020”.
Đến 2030, dữ liệu là phương thức quản trị mới
Từ thực tiễn triển khai, ông Bửu cho biết Đà Nẵng xem phát triển dữ liệu mở không chỉ là giải pháp công nghệ, mà là một phương thức quản trị mới, đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng GDP.
Để làm được điều này, Đà Nẵng kiến nghị Trung ương sớm hoàn thiện khung khổ pháp lý quốc gia về dữ liệu mở, trong đó ban hành Chiến lược quốc gia về dữ liệu mở, xây dựng Chỉ số sẵn sàng dữ liệu mở gắn với xếp hạng chuyển đổi số, đồng thời hướng dẫn rõ việc phân loại dữ liệu được phép mở, mở có điều kiện và không được mở nhằm bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.
Bên cạnh đó, Đà Nẵng đề xuất thúc đẩy áp dụng các công nghệ mới thông qua việc chuẩn hóa kỹ thuật công bố dữ liệu, khuyến khích dữ liệu ở định dạng máy đọc được để các ứng dụng trí tuệ nhân tạo phân tích dữ liệu lớn, song song với đào tạo kỹ năng quản lý dữ liệu cho đội ngũ cán bộ.
Về lâu dài, thành phố kiến nghị sớm có hướng dẫn xây dựng Sàn giao dịch dữ liệu – bước phát triển tiếp theo sau Cổng Dữ liệu mở, nhằm thương mại hóa các loại dữ liệu chuyên sâu, tạo nguồn thu mới và thúc đẩy kinh tế số địa phương.
“Đà Nẵng cam kết tiếp tục đẩy mạnh chia sẻ dữ liệu, phát triển một hệ sinh thái dữ liệu mở bền vững, góp phần cùng cả nước thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế số, xã hội số và đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn 2026-2030”, ông Bửu nhấn mạnh.
