Đó là một nội dung trong chỉ đạo của Bộ Y tế về việc chấn chỉnh và tăng cường năng lực công tác đấu thầu trong toàn ngành.
Theo Bộ Y tế, trong giai đoạn 2020 - 2021, dịch bệnh COVID-19 bùng phát, Bộ Y tế và các đơn vị trực thuộc đã thực hiện việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc… cơ bản theo quy định, trình tự quy trình, thủ tục mua sắm, đáp ứng cơ bản đầy đủ trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc phục vụ công tác phòng bệnh và khám chữa bệnh.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn có những thiếu sót, sai phạm trong công tác quản lý và tổ chức mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc. Việc xây dựng và trình ban hành một số văn bản quy định về đấu thầu mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế còn bất cập, gây khó khăn, lúng túng cho chủ đầu tư, bên mời thầu và nhà thầu.
Bộ Y tế chỉ ra nguyên nhân của tình trạng này là do bất cập trong một số quy định, như: Không được mua, bán trang thiết bị y tế khi chưa có giá kê khai và không được mua, bán giá gói thầu được xác định từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất, tối đa không quá 90 ngày trước ngày trình cơ quan thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
“Việc chưa kịp thời có giải pháp để giải quyết vướng mắc cũng dẫn đến tình trạng một số chủ đầu tư, bên mời thầu bị động, lúng túng trong việc tổ chức đấu thầu do tâm lý "sợ sai, sợ trách nhiệm, sợ bị thanh tra, kiểm tra” - Bộ Y tế thông tin.
Trên cơ sở thông báo Kết luận thanh tra số 2323/TB-TTCP ngày 29/12/2022 của Thanh tra Chính phủ về việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng chống dịch COVID-19 và các văn bản pháp luật khác, Bộ Y tế yêu cầu người đứng đầu các đơn vị trong ngành tiếp tục triển khai đầy đủ, đồng bộ các giải pháp về lựa chọn nhà thầu.
Bộ Y tế đã chỉ ra những những tồn tại, hạn chế, bất cập mới phát sinh hoặc chưa được giải quyết: Các đơn vị khi nhận hàng hoá nhập khẩu là trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm,... từ nhà thầu phải bảo đảm đúng danh mục, chủng loại, xuất xứ, hãng sản xuất, năm sản xuất, model, serial và có kèm theo tài liệu hợp pháp theo các quy định của pháp luật hiện hành về đấu thầu, hồ sơ mời thầu và theo hợp đồng được ký kết giữa các bên để chứng minh tính hợp lệ của hàng hoá nhập khẩu.
Bên cạnh đó, các đơn vị cũng phải rà soát, chấn chỉnh công tác lập hồ sơ mời thầu, bảo đảm công khai, minh bạch, tránh tình trạng đưa ra các yêu cầu, tiêu chí mang tính chất chủ quan, không có tính cạnh tranh bình đẳng.
Bộ Y tế cũng chỉ rõ một số nội dung gây hạn chế nhà thầu đã được Hệ thống e-GP ghi nhận và yêu cầu việc đấu thầu qua mạng phải bảo đảm đáp ứng cả về số lượng gói thầu và giá trị gói thầu so với lộ trình đấu thầu qua mạng.
Trong giải pháp tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, Bộ Y tế chỉ đạo các đơn vị phải đẩy mạnh việc công khai thông tin đầy đủ, chính xác và tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trên Hệ thống e-GP; chuẩn hoá chất lượng cán bộ làm công tác đấu thầu.
“Đặc biệt, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, theo dõi về lựa chọn nhà thầu, đặc biệt với những gói thầu, dự án có ít nhà thầu tham gia dự thầu và có tỷ lệ tiết kiệm thấp; những trường hợp một nhà thầu trúng nhiều gói thầu tại một đơn vị, một chủ đầu tư, một bên mời thầu trong thời gian dài. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì kịp thời có biện pháp xử lý theo đúng quy định của pháp luật” - Văn bản do Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Văn Luận ký nêu rõ.
Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường sử dụng vật tư, hàng hoá sản xuất trong công tác đấu thầu các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước; chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn Nhà nước.
Đặc biệt là gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả thực hiện công tác đấu thầu trong phạm vi phụ trách, nhất là người đứng đầu những cơ quan, đơn vị nhiều năm liền có tỷ lệ tiết kiệm đấu thầu thấp, có nhiều kiến nghị, khiếu nại, tố cáo phức tạp.
Người đứng đầu đơn vị chịu trách nhiệm chủ động giải quyết những khó khăn, vướng mắc; tăng cường kiểm tra, giám sát và cá thể hóa trách nhiệm cá nhân, khắc phục tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên hoặc sợ trách nhiệm, không thực hiện.
