Hơn 2/3 trong số 1.000 ứng dụng iOS phổ biến với trẻ em đang âm thầm thu thập thông tin cá nhân của các em và bán cho các bên quảng cáo, theo một nghiên cứu của công ty Pixalate. Trên Android, 79% ứng dụng phổ biến dành cho trẻ em cũng đang làm điều tương tự.
Angry Birds 2, Candy Crush Saga, các ứng dụng tô màu và làm bài tập về nhà cũng vậy. Họ đang thu thập vị trí của trẻ em, thông tin nhận dạng khác và gửi thông tin đó đến các công ty có thể theo dõi sở thích của các em, dự đoán những gì trẻ em có thể muốn mua hoặc thậm chí bán thông tin thu thập được cho bên thứ ba.
Các công ty công nghệ cần ngừng nhắm mắt làm ngơ khi để trẻ em sử dụng những ứng dụng như vậy. Quyền riêng tư của trẻ em đáng được quan tâm đặc biệt vì dữ liệu của trẻ em có thể bị lạm dụng theo một số cách độc hại. Nghiên cứu cho thấy nhiều trẻ em không thể phân biệt quảng cáo với nội dung, và công nghệ theo dõi cho phép các nhà tiếp thị nhắm mục tiêu vào tâm trí của trẻ.
Tại Mỹ, Đạo luật bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em trên môi trường số (COPPA) được ban hành từ năm 1998, trong đó chỉ rõ các công ty không được thu thập thông tin cá nhân của trẻ em dưới 13 tuổi mà không có sự đồng ý của cha mẹ. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Edward Markey, một trong những người biên soạn COPPA, cho rằng nó cần được sửa đổi. "Khi đạo luật được soạn, mới xuất hiện về những nguy cơ doanh nghiệp có thể lợi dụng trẻ em. Còn giờ đây, vấn đề đang tràn lan hơn bao giờ hết", ông nói.
Stacy Feuer, Phó chủ tịch cấp cao của Ủy ban đánh giá phần mềm giải trí (ESRB), người đã làm việc trong hai thập kỷ tại Ủy ban Thương mại Liên bang cho biết: “Đạo luật COPPA đã được thông qua trong thời kỳ mà cha mẹ sẽ ở trong phòng với con cái khi sử dụng máy tính. “Tuy nhiên vào năm 2022, di động máy tính đã cực kỳ phổ biến, điều này tạo ra những thách thức mới”.
Pixalate đã sử dụng phần mềm và con người để đánh giá, trong đó có các giáo viên, để thử nghiệm điều Apple và Google không làm được. Đó là phân loại các ứng dụng có thể thu hút trẻ em. Thông qua thử nghiệm, hơn 391.000 ứng dụng cho trẻ được phát hiện trên App Store và Google Play, nhiều hơn so với phần chọn lọc trong các khu giới hạn dành cho trẻ.
Sau đó, Pixalate tiến hành nghiên cứu cách mỗi ứng dụng xử lý thông tin cá nhân. 7% trong số các ứng dụng mà công ty phân loại đã gửi định vị và địa chỉ Internet của người dùng đến đơn vị quảng cáo. Theo Pixalate, các ứng dụng phổ biến lại có nhiều khả năng theo dõi hơn, bởi chúng có động cơ để kiếm tiền từ quảng cáo nhắm tới nhóm người dùng cụ thể.
 |
Google và Apple cho biết các cửa hàng ứng dụng của họ đều đang bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em. Đại diện Apple cho biết họ không đồng ý với tiền đề của nghiên cứu từ Pixalate và nói rằng công ty cũng có xung đột lợi ích vì họ bán dịch vụ cho các nhà quảng cáo. Google gọi phương pháp xác định của Pixalate về ứng dụng có hướng đến trẻ em là “quá rộng”. Một hạn chế khác trong nghiên cứu của Pixalate là nó không kiểm tra ứng dụng nào cần sự cho phép của phụ huynh như đạo luật COPPA sẽ yêu cầu.
Dẫu vậy, một nghiên cứu gần đây vẫn chỉ ra rằng trong số 164 ứng dụng và trang web giáo dục, gần 90% trong số đó đã gửi thông tin đến công ty dịch vụ quảng cáo. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy 2/3 số ứng dụng mà 124 trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo chơi đã thu thập và chia sẻ thông tin nhận dạng. Một nghiên cứu khác vào năm 2018 về 5.855 ứng dụng miễn phí phổ biến dành cho trẻ em cho thấy phần lớn ứng dụng có khả năng vi phạm đạo luật COPPA.
Thượng nghị sĩ Markey chia sẻ: “Họ đang đặt lợi nhuận của mình lên trên sức khỏe tinh thần và phúc lợi xã hội của mọi trẻ em, bởi vì đó là sức mạnh mà họ có ngày hôm nay".
Lỗ hổng trong quy định bảo vệ trẻ em
Để xem cách các ứng dụng thu thập dữ liệu của trẻ em, hãy đặt mình vào vị trí của cha mẹ. Đứa bé 12 tuổi tìm kiếm trò chơi tô màu trên App Store và chọn sản phẩm Pixel Art: Paint by Number do công ty Easybrain phát triển. Trước khi tải, cha mẹ xem qua danh sách trong App Store và thấy dòng "Tuổi: 12+" ở đầu trang. Bản xem trước của ứng dụng là hình minh họa một loại rau và một con chim để tô màu. Có gì để không thích ở một ứng dụng miễn phí như thế?
Nhưng khi con bạn mở ứng dụng tô màu đó, phần mềm này sẽ gửi vị trí, địa chỉ internet và một mã khác để có khả năng nhận dạng điện thoại của con cho bên thứ ba, theo Pixalate. Pixel Art không hỏi tuổi người chơi và không yêu cầu phụ huynh cấp quyền sử dụng.
Hãng Easybrain lại giải thích rằng Pixel Art không dành cho trẻ em.
"Chúng tôi vận hành dịch vụ dành cho người dùng chung và không nhận thấy Pixel Art thu thập, sử dụng hoặc tiết lộ thông tin cá nhân của bất kỳ trẻ em nào dưới 13 tuổi", đại diện công ty cho biết.
Nói cách khác, nhiều nhà phát triển ứng dụng chỉ được yêu cầu ngừng thu thập dữ liệu hoặc phải nhận sự đồng ý của phụ huynh trong trường hợp họ biết người dùng là trẻ em. Nếu không, họ hoàn toàn có thể khẳng định sản phẩm dành cho "người dùng chung" chứ không phải là sản phẩm "hướng đến trẻ em".
Các thiết kế tô màu trong Pixel Art bao gồm các danh mục như khủng long, kỳ lân, học sinh, kem và món tráng miệng có kem. Tất cả những hình vẽ đó dường như là những thứ mà trẻ em có thể thích thú khi tô màu, mặc dù nhà sản xuất ứng dụng cho biết sản phẩm của họ được bán trên thị trường cho người lớn.
Google và Apple không quá bận tâm
Trong khi đó cả Google Play và Apple Store đều cho rằng mình đang làm rất tốt việc bảo vệ trẻ em.
Theo phát ngôn viên của Apple- ông Peter Ajemian: “Các ứng dụng được thiết kế cho trẻ em đã được cung cấp các lớp bảo mật và công cụ bổ sung để bảo vệ những người trẻ tuổi cũng như quy trách nhiệm cho những ai cố gắng khai thác dữ liệu từ chúng”.
Còn phát ngôn viên Danielle Cohen của Google chia sẻ: “Google Play có các giao thức nghiêm ngặt và các tính năng độc đáo để giúp bảo vệ trẻ em trên nền tảng của chúng tôi”.
Cả hai công ty đều cho biết họ yêu cầu các ứng dụng tuân theo luật và cũng có các quy tắc riêng tư đặc biệt cho các ứng dụng dành cho trẻ em. Nhưng câu hỏi đặt ra là: Ứng dụng nào tuân thủ các quy tắc này? Khi các nhà phát triền đều tự tuyên bố rằng chúng không được thiết kế cho trẻ em, Apple và Google thường làm ngơ trong vấn đề này.
 |
Cửa hàng của Google có một tab dành cho trẻ em, nơi các ứng dụng được gắn nhãn là “Được giáo viên phê duyệt” và áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Nhưng chỉ 5% các ứng dụng hướng đến trẻ em phổ biến nhất mà Pixalate xác định là nằm trong danh mục này của cửa hàng.
Danh mục dành cho trẻ em cũng nằm cuối cùng trên App Store, nhưng công cụ kiểm soát từ phụ huynh của Apple cũng chỉ giúp ích một cách hạn chế. Khi cha mẹ thiết lập tài khoản iOS cho trẻ, họ có thể phê duyệt giao dịch mua ứng dụng, nhưng Apple lại không giới hạn việc tiếp cận những ứng dụng vốn không được thiết kế riêng cho trẻ.
Với một chiếc iPhone thiết lập tài khoản trẻ em, Apple sẽ tự động kích hoạt cài đặt "yêu cầu ứng dụng không theo dõi". Tuy nhiên, trong quá trình thử nghiệm ứng dụng Pixel Art trên tài khoản iOS của một đứa trẻ, các nhà nghiên cứu vẫn phát hiện nó chia sẻ dữ liệu cá nhân, bao gồm vị trí chung, địa chỉ IP và phương thức theo dõi chéo giữa nhiều ứng dụng của một nhà sản xuất.
Làm thế nào để khắc phục tình trạng này?
Theo The Washington Post, Apple và Google có thể gắn nhãn tất cả các ứng dụng hướng đến trẻ em trong cửa hàng của họ.
Khi đó, các bậc cha mẹ, chính phủ và thậm chí cả ngành quảng cáo có thể hiểu rõ hơn về những ứng dụng nào được cho là xử lý dữ liệu trẻ em một cách khác biệt và ứng dụng nào thực sự chỉ dành cho người lớn.
Phyllis Marcus, một đối tác của công ty luật Hunton Andrews Kurth, người từng điều hành việc thực thi COPPA của FTC cho biết: “Chúng tôi mong muốn các cửa hàng ứng dụng cần đặt ra định nghĩa rõ ràng cho các ứng dụng gắn mác hướng tới đối tượng chung”. Ngoài ra, YouTube đã có thể bắt đầu gắn nhãn các video hướng đến trẻ em trên dịch vụ của mình sau thỏa thuận COPPA với FTC vào năm 2019.
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ quyền riêng tư của trẻ em đều cho rằng các gã khổng lồ sẽ không thực sự thay đổi cho đến khi có cơ sở pháp lý xác minh. Thượng nghị sĩ Markey chia sẻ: “Những công ty này sẽ làm mọi cách để tránh phải bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em".
 |
Nhìn chung, để chấm dứt tệ nạn này cần có đạo luật COPPA 2.0. Markey và Hạ nghị sĩ Kathy Castor đều đã soạn thảo các dự luật sẽ cập nhật luật trong thời gian tới. Trong số những thay đổi mà họ đã đề xuất là đạo luật sẽ áp dụng cho cả thanh thiếu niên đến 16 tuổi và cấm hoàn toàn quảng cáo có hành vi và mục tiêu.
California cũng đang xem xét việc tạo ra một phiên bản của luật Vương quốc Anh - được gọi là Bộ luật thiết kế phù hợp với lứa tuổi. Bộ luật này yêu cầu các công ty thiết lập độ tuổi của người tiêu dùng và duy trì mức độ riêng tư cao nhất có thể cho trẻ em theo mặc định.
Các nhà lập pháp Hoa Kỳ đã nói về quyền riêng tư một cách rộng rãi mà không có nhiều hành động trong nhiều năm. Nhưng chắc chắn bảo vệ trẻ em là một điều mà cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đều cần thực thi.
Markey chia sẻ: “Nếu chúng ta không thể làm những điều tối thiểu là bảo vệ trẻ em, thì điều đó cho thấy hệ thống chính trị của chúng ta đã bị phá vỡ như thế nào. Điều này còn cho thấy sức mạnh không thể kiểm soát của các công ty công nghệ hiện nay".
Theo The Washington Post
