Những 'người của công chúng' trên thị trường chứng khoán thế giới

Một buổi chiều của tháng 1, Elon Musk, CEO Tesla, đã đăng một tweet chỉ dài 11 ký tự - "Gamestonk !!"

Những người theo dõi twitter của Musk đã hành động. Cổ phiếu của GameStop đã tăng hơn 150% chỉ sau một đêm. Ngày hôm sau, các chuyên gia phân tích cũng "bó tay", không thể lý giải được hiện tượng này. Không có gì ngoài dòng tweet của Musk có thể giải thích tại sao giá cổ phiếu GameStop lại tăng vọt.

CEO Tesla không phải người duy nhất có thể đẩy giá cổ phiếu chỉ bằng cách tweet. Các nhân vật có tầm ảnh hưởng khác như nhà đầu tư mạo hiểm Chamath Palihapitiya, David Portnoy - nhà sáng lập Barstool Sports hay giám đốc quỹ Cathie Wood đã thu hút được hàng trăm triệu người theo dõi trên các nền tảng xã hội. Nhiều người hâm mộ là những nhà đầu tư cá nhân, những người coi nhận xét của họ về thị trường như "phúc âm".

Khái niệm về một người có sức ảnh hưởng đến thị trường không phải là mới, nhưng đang thay đổi.

Các thế hệ nhà đầu tư trước mê mẩn những huyền thoại như Bill Miller, Peter Lynch và nhà tiên tri xứ "Omaha" Warren Buffett. Họ nghiên cứu từng chữ trong thư gửi cổ đông thường niên, những cuốn sách được khuyến nghị, với mong muốn thu thập những hiểu biết sâu sắc về cách đánh bại thị trường. Và sau đó, họ tìm cách sao chép chiến lược đầu tư, nghiền ngẫm báo cáo thu nhập của công ty, cũng như tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu.

Tuy nhiên, sự phát triển phổ biến của các tin tức kinh doanh trên truyền hình cáp và Internet trong những thập kỷ gần đây đã làm xuất hiện một làn sóng các nhân vật có sức ảnh hưởng khác.

Những "ngôi sao đầu tư" mới, gồm Elon Musk, Cathie Wood, David Portnoy và Chamath Palihapitiya. Ảnh: WSJ.

Những bậc thầy của ngày nay không đến từ Phố Wall (Cathie Wood có lẽ là một ngoại lệ vì cô từng làm việc tại Capital Group và Jennison Associates). Nhiều người có tầm ảnh hưởng thu hút những người theo dõi họ, theo WSJ, vì sự coi thường các chuẩn mực của ngành tài chính. Những người theo dõi thường tuyên bố rằng họ không quan tâm "bức màn" phía sau một giao dịch. Nếu thần tượng của họ đang mua thứ gì đó, họ cũng sẽ ném tiền vào đó.

David Portnoy - nhà sáng lập Barstool Sports, một trong những "người có ảnh hưởng" hiện nay - tự phát trực tiếp (live-streamed) việc mua cổ phiếu dựa trên các ô chữ cái mà ông lấy ngẫu nhiên từ một chiếc túi.

Tương tự Portnoy, Chamath Palihapitiya, CEO của Social Capital, nói với người hâm mộ trên twitter rằng ông đã mua 125.000 USD quyền chọn mua của cổ phiếu GameStop bởi sự tư vấn của họ. Snoop Dogg được cho là động lực đẩy giá tiền điện tử dogecoin tăng vọt sau khi tweet một phiên bản đã thay đổi của một trong những bìa album của rapper này với biểu tượng của dogecoin.

"Không quan trọng kỹ năng đầu tư của bạn là gì. Nhờ mạng xã hội, việc trở thành người quảng bá chưa bao giờ dễ dàng hơn thế", Ben Carlson, giám đốc quản lý tài sản tại Ritholtz Wealth Management, cho biết.

Để thu hút sự chú ý, nhiều người có sức ảnh hưởng hiện nay hướng sự chỉ trích vào các bên, từ Ủy ban chứng khoán và giao dịch (SEC), đến CNBC và các quỹ đầu cơ, các tỷ phú, thường là để làm hài lòng những người hâm mộ.

Palihapitiya ca ngợi các nhà giao dịch trên Reddit đã đạt được một kỳ tích "điên rồ", đánh bại quỹ đầu cơ Melvin Capital Management. Đáp lại, những lời khen ngợi dành cho Palihapitiya đã bùng nổ trong nhóm WallStreetBets trên Reddit.

Một số người trong nhóm này thậm chí còn kêu gọi sự ủng hộ của đám đông với Palihapitiya, bao gồm việc ủng hộ các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) của "KOL" này.

Elon Musk nói đùa rằng sẽ "thật tuyệt vời" nếu SEC điều tra các tweet của ông về dogecoin. Portnoy công khai sự phản đối với tỷ phú Steven Cohen vào cuối tháng 1 khi các công ty môi giới hạn chế giao dịch cổ phiếu GameStop.

Peter Atwater, giáo sư kinh tế trợ giảng tại Đại học William & Mary cho rằng, theo một khía cạnh nào đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi những con người như vậy trở thành "anh hùng" đối với nhiều nhà đầu tư cá nhân.

"Có một lượng lớn dân số cảm thấy rằng họ không có bất kỳ chỗ đứng nào và đại dịch chỉ củng cố những nhận thức đó", Atwater nói. Nhiều nhân vật trong số những người có sức ảnh hưởng đến chứng khoán ngày nay đã thành công trong việc tăng lượng người theo dõi, bởi đã truyền tải hình ảnh của họ cũng là những người ngoài cuộc.

Và trên thực tế, nếu có một lợi ích rõ ràng đối với sự gia tăng của những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội, đó là họ đã giúp khuấy động sự quan tâm tới đầu tư, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, những người có thể chưa từng tham gia vào thị trường.

Số lượt đăng ký tài khoản mới tại các công ty môi giới như E*Trade Financial, Fidelity Investments và Robinhood Markets, đã tăng vọt trong năm 2020. Trong nhiều trường hợp, những nhà đầu tư này đã có được thành quả. S&P 500 đã tăng 4,2%, trong khi chỉ số công nghiệp Dow Jones tăng 6,6%.

Tuy nhiên, trào lưu này của thị trường cũng cho thấy nhiều kết quả không mấy tích cực, như việc đặt cược - đặc biệt là vào các cổ phiếu riêng lẻ - có thể phản tác dụng nhanh chóng. Nancy Tengler, Giám đốc đầu tư của Laffer Tengler Investments, cho biết có một mối nguy hiểm khi các cá nhân lớn trên mạng ảnh hưởng đến các nhà đầu tư cá nhân.

Diễn biến cổ phiếu GameStop từ đầu năm nay. Ảnh: Trading View.

Ví dụ cổ phiếu GameStop đã tăng vọt lên mức giá đóng cửa cao nhất là 347,51 USD vào ngày 27/1 trước khi trượt xuống 40 USD chỉ vài tuần. Mặc dù sau đó cổ phiếu này đã có nhịp tăng trở lại, nhưng không ít người đã chịu tổn thương. "Trong khi một tỷ phú có thể cười trừ khi thua lỗ, thì với những người bình thường, một lần đặt cược sai có thể gây ra hậu quả lớn hơn rất nhiều", Tengler nói.

SEC gần đây cũng nói rất nhiều về sự bùng nổ liên quan đến SPAC. Các công ty được thành lập với mục tiêu riêng biệt này đã được hỗ trợ bởi một số lượng lớn những người nổi tiếng, bao gồm Shaquille O’Neal, Colin Kaepernick, Alex Rodriguez và Serena Williams. Giữa những sự cường điệu, SEC đã đưa ra lời cảnh tỉnh với nhà đầu tư vào đầu tháng này. "Không bao giờ là một ý tưởng hay nếu đầu tư vào SPAC chỉ vì ai đó nổi tiếng tài trợ hoặc đầu tư vào nó, hoặc nói rằng đó là một khoản đầu tư tốt", SEC cho biết trong một cảnh báo nhà đầu tư.

Câu hỏi lớn mà nhiều nhà quản lý đặt ra hiện nay là thế hệ những người có ảnh hưởng hiện tại sẽ giữ được người hâm mộ của họ trong bao lâu.

Rick Lear, nhà sáng lập và đối tác quản lý của Lear Investment Management, cho rằng các nhà quản lý quỹ thực sự như Cathie Wood, thuộc ARK Investment Management, có cơ hội lớn hơn để vượt qua thử thách của thời gian. "Điều thực sự thu hút công chúng là kiếm tiền và đó là những gì cô ấy đã làm", Lear nói.

Đối với phần còn lại của đám đông, Lear không chắc chắn. "Tôi nghĩ họ có thể tồn tại miễn là thị trường đi lên. Ngay sau khi xu hướng thay đổi, những điều này không còn thú vị nữa".

Theo VnExpress