Chiều 11/2, tại Hội nghị phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng cần có chương trình lớn đầu tư phòng thí nghiệm trọng điểm cho các trường đại học.
Theo ông Hùng, trong khoản đầu tư 75.000 tỷ đồng dành cho KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số năm 2025, nên dành 5.000 tỷ cho đầu tư các phòng thí nghiệm trọng điểm cho các trường đại học.
"Chúng ta làm liên tục việc này trong 5 năm sẽ hình thành căn bản hạ tầng nghiên cứu của các trường đại học. Hiện nay, mỗi năm chúng ta đầu tư cho các phòng thí nghiệm chưa đến 500 tỷ đồng", ông Hùng nói.
Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông cho rằng muốn phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thì các doanh nghiệp lớn phải đi đầu, xử lý những việc lớn, phức tạp, do Nhà nước phải giao. Nếu việc lớn đến mức doanh nghiệp chưa đủ công nghệ để tự xử lý thì họ sẽ thuê các đơn vị nước ngoài. Như vậy tốt hơn là để các doanh nghiệp nước ngoài thuê người Việt làm các dự án trong nước.
Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất với Chính phủ trình Quốc hội thông qua một số chính sách đặc biệt như tăng ngân sách chi thường xuyên cho thuê dịch vụ công nghệ thông tin, đầu tư trung tâm điện toán đám mây dùng chung của Chính phủ, hỗ trợ các dự án chuyển đổi số của các bộ, ngành, địa phương, xây dựng trung tâm tính toán AI…
Hỗ trợ tài chính cho sinh viên giỏi theo học ngành STEM
Cùng quan điểm với Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng các cơ sở giáo dục đại học là cái nôi đào tạo nhân lực chất lượng cao, nuôi dưỡng và phát triển nhân tài KHCN; nhiều đại học và đồng thời là những trung tâm nghiên cứu lớn, đi đầu trong chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Ông chỉ rõ, các cơ sở giáo dục đại học đóng góp chủ lực cho lực lượng cán bộ nghiên cứu hiện nay, cả về số lượng và trình độ. Hiện nay, có khoảng 90.000 giảng viên với 1/3 có trình độ tiến sĩ, cùng với khoảng trên 120.000 học viên sau đại học, cùng với khoảng 85% số công bố quốc tế cũng như các phát minh sáng chế giải pháp KHCN.
Do vậy, để tạo đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phải chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, bắt đầu từ đột phá trong phát triển giáo dục đại học.
"Nếu không có đột phá trong phát triển các trường đại học thì không có đột phá trong phát triển nhân lực chất lượng cao và cũng khó có đột phá trong phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu rõ.
Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định cần hoàn thiện thể chế để tháo gỡ các điểm nghẽn, giải phóng các nguồn lực, phát huy tiềm năng của tự chủ đại học, phát triển các cơ sở giáo dục đại học thành các trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo mạnh.
Đồng thời, cần có các chính sách ưu đãi thuế, tiếp cận vốn vay với các cơ sở giáo dục đại học và các nhà đầu tư cho giáo dục đại học, trong đó có thuế thu nhập doanh nghiệp, rất cần thiết cho họ.
Bộ trưởng Sơn cũng chỉ ra cần chính sách hỗ trợ tài chính cho người học, đặc biệt để thu hút nhiều học sinh, sinh viên giỏi theo học các ngành STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học), cần chính sách hỗ trợ đào tạo và thu hút giảng viên, đặc biệt thu hút chuyên gia nước ngoài. Cùng với đó là chính sách đầu tư, phân bổ ngân sách nhà nước cho các cơ sở giáo dục đại học cần có những đổi mới theo hướng nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả.
Ông Sơn cũng cho rằng cần đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực STEM gắn với nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo với mục tiêu bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao về số lượng, chất lượng và cơ cấu phục vụ đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
"Số lượng các quy hoạch, chương trình, đề án, dự án Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang xây dựng, sẽ được triển khai là khá lớn, nếu được bố trí đủ kinh phí thực hiện chắc chắn sẽ tạo ra một bước tiến lớn của hệ thống giáo dục đại học và đột phá phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cam kết.
