Sức khoẻ suy giảm vì COVID-19
ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến - Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế) – cho biết: Người bệnh COVID-19 rất dễ mệt mỏi, chán ăn, thậm chí khó ăn khi bị sốt, nhiễm trùng, suy hô hấp. Vì vậy, sau thời gian điều trị, sức khỏe của bệnh nhân suy giảm, cơ quan hô hấp, tiêu hóa suy yếu, có nguy cơ bị SDD ở các mức độ khác nhau.
SDD làm giảm khối cơ và suy giảm chức năng, ảnh hưởng xấu tới mô mỡ, khối xương, khiến cơ thể bệnh nhân suy kiệt. Thậm chí, SDD còn ảnh hưởng tới sức đề kháng, đáp ứng miễn dịch, cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Chính vì thế, dinh dưỡng cho người sau điều trị COVID-19 rất quan trọng. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng, chức năng của cơ thể, trong đó có chức năng hô hấp bằng chế độ ăn giàu dinh dưỡng nhiều năng lượng, protein và các vi chất dinh dưỡng trong khẩu phần.
 |
Bữa ăn đa dạng, đủ chất dinh dưỡng (Ảnh minh hoạ) |
Theo ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến, chế độ dinh dưỡng phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân COVID-19 phải đảm bảo khẩu phần ăn có các thực phẩm thuộc 3 nhóm gồm: Nhóm thực phẩm giàu chất bột đường (gạo, ngũ cốc, khoai, củ); nhóm thực phẩm giàu đạm (các loại thịt động vật, thịt gia cầm, cá và thủy sản, đậu, đỗ các loại); nhóm thực phẩm giàu chất béo (mỡ động vật, bơ, dầu thực vật, các loại hạt nhiều dầu).
Thông thường, chế độ ăn hợp lý cần cung cấp đủ về số lượng và đảm bảo tỉ lệ hợp lý từ 3 chất sinh năng lượng là đạm (protein) từ 13-20%, chất béo (lipid) từ 20-25% và chất bột đường (glucid) từ 55-65%. Ví dụ một người cần có tổng năng lượng ăn vào là 2000 kcal/ngày với tỉ lệ năng lượng từ P:L:G là 15:20:55 thì cần được cung cấp 300 kcal từ 75g chất đạm, 400 kcal từ 45g chất béo và 1100 kcal từ 275g chất bột đường.
Do đó, người bệnh COVID-19 sau điều trị cần ăn đa dạng, phối hợp từ 15-20 loại thực phẩm và thay đổi thường xuyên các loại thực phẩm trong ngày. Khẩu phần ăn hàng ngày nên có sự phối hợp ở tỉ lệ cân đối giữa giữa nguồn chất đạm động vật và thực vật (thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, hải sản, đậu, đỗ,...), nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật ở tỉ lệ cân đối trong khẩu phần.
Tuy nhiên, người mới khỏi bệnh nên chọn protein có giá trị sinh học cao và cung cấp các acid amin thiết yếu. Các amino acid có vai trò duy trì các hoạt động chức năng của cơ thể, tham gia vào các hàng rào bảo vệ, sự dịch chuyển và hấp thu các chất dinh dưỡng; không nên ăn các thực phẩm có nhiều cholesterol như: Nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần và uống thêm sữa từ 1-2 cốc/ngày.
Về chất béo, bệnh nhân nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật với tỉ lệ chất béo động vật/chất béo tổng số dưới 60%; nên sử dụng các loại chất béo có nguồn gốc từ cá, dầu thực vật, hạn chế các chất béo có nguồn gốc từ các loại gia cầm (gà, vịt...), các loại động vật có vú (lợn, bò...).
Ăn 5 bữa/ngày, bổ sung vitamin, khoáng chất
ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến cho hay: Bình thường, khi đói thì chúng ta muốn ăn và thèm ăn. Vì vậy, để hỗ trợ cho đường tiêu hóa, người bệnh nên bổ sung thêm probiotic mỗi ngày 2 lần, viên đa vitamin- khoáng chất cho người lớn, hoặc các dạng siro, cốm đa vitamin- khoáng chất cho trẻ em giúp người bệnh có cảm giác đói, thèm ăn, ăn ngon hơn, để cơ thể nhanh bình phục.
Người sau điều trị COVID-19 thường mệt mỏi, chán ăn nên cần ăn nhiều lần trong ngày, khoảng 5 bữa/ngày, tránh ăn quá no có thể gây khó thở. Các món ăn cần chế biến ở dạng mềm, thái nhỏ, hầm kĩ để dễ tiêu hóa và hấp thu. Nên ăn các món luộc, hấp, nấu thay thế các món ăn chiên, rán, nướng vì khó tiêu; thay đổi món ăn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn ngon hơn; bổ sung sữa và các sản phẩm của sữa 2 cốc/ngày, vì sữa có đủ các thành phần dinh dưỡng ở tỷ lệ cân đối, dễ tiêu hóa và hấp thu phù hợp với người mới khỏi bệnh. Đặc biệt với sữa năng lượng cao, cơ thể người bệnh sẽ phục hồi nhanh.
Đặc biệt, các vitamin và khoáng chất chống oxy hóa có tác dụng tốt với người sau điều trị bệnh là vitamin A, C , D, E; các chất khoáng như sắt, kẽm,…có vai trò trong chống viêm, nhiễm trùng. Rau quả là nguồn cung cấp các vitamin - khoáng chất và chất xơ. Vitamin và chất khoáng có vai trò rất quan trọng giúp nâng cao sức đề kháng và miễn dịch chống lại các virus, vi khuẩn gây bệnh. Ăn các loại rau màu xanh sẫm và hoa quả màu đỏ hoặc vàng có chứa nhiều vitamin A, C, E. Ngoài ra, rau quả còn góp cho tiêu hóa tốt, hạn chế hấp thu cholesterol, táo bón. Nhu cầu rau xanh và hoa quả với người khỏi COVID-19 là từ 400 - 600 g/người/ngày.
 |
| Tăng cường bổ sung nước đề bù lại lượng nước đã mất (Ảnh minh hoạ) |
Đáng chú ý, BS. Tiến nhấn mạnh: Bệnh nhân sau khi điều trị COVID-19 cần tăng cường bổ sung nước, vì khi mắc bệnh, cơ thể thường mất nước và một số chất điện giải như natri, kali do sốt, viêm phổi, nhiễm trùng.
Người bệnh có thể lựa chọn nước uống để bổ sung thêm các loại vitamin, khoáng chất, chất xơ, các chất chống oxy hóa, các loại nước được chế biến rất đơn giản từ rau xanh, hoa quả và rất nhiều các loại khác tùy theo sở thích của mỗi người. Các loại nước sinh tố hoa quả, ngoài cung cấp nước, còn cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết như nước chanh, nước cam, nước bưởi ép, nước xoài, rau má,… có lượng vitamin A, C cần thiết cho cơ thể.
Đặc biệt, bệnh nhân không nên ăn mặn và các loại thực phẩm có nhiều muối như giò, chả, xúc xích, đồ hộp, đồ biển, đồ khô, các thực phẩm muối chua… ; hạn chế các loại thực phẩm, đồ uống có nhiều gas; không uống nước trước hoặc trong bữa ăn.
Hà Nội phát 12.000 túi thuốc C đến tay F0 điều trị tại nhà
F0 là trẻ em cần uống thuốc điều trị COVID-19 tại nhà như thế nào?
