Tháng 12/1978, ông David Trần, lúc đó 33 tuổi, rời Việt Nam với 100 ounce vàng, tương đương khoảng 90.000 USD theo thời giá hiện tại, theo Forbes.
Khi đến Los Angeles, Mỹ, ông đã bán đi một lượng vàng và mua một tòa nhà 2.500 mét vuông trong thành phố. Sau đó, người đàn ông gốc Việt này đã thành lập công ty Huy Fong để sản xuất một loại nước sốt cay gọi là Sriracha, theo một công thức có nguồn gốc từ Thái Lan.
Hơn 4 thập kỷ sau, Sriracha đã có mặt trên Survivor, Trạm vũ trụ quốc tế và các bàn ăn trên toàn thế giới.
 |
David Trần tại nhà máy sản xuất tương ớt tại Los Angeles (Nguồn: Griffin Hammond) |
Theo công ty nghiên cứu thị trường NPD Group, trung bình cứ 10 căn bếp tại Mỹ lại có một chai tương ớt Sriracha - với logo con gà trống và nắp màu xanh lá. Sản phẩm này đứng thứ ba trong thị trường nước sốt cay có giá trị 1,5 tỉ USD, xếp sau Tabasco và Frank's RedHot, theo Forbes.
Huy Fong được định giá khoảng 1 tỉ USD, dựa trên doanh thu ước tính là 131 triệu USD vào năm 2020, theo công ty nghiên cứu IBISWorld. Nhờ đó, ông David Trần, 77 tuổi, người sở hữu toàn bộ công ty, được mệnh danh là 'tỷ phú tương ớt' của Mỹ.
Trong khi một số đối thủ cạnh tranh của Sriracha đã bị thâu tóm trong những năm gần đây, ông David Trần không có kế hoạch bán công ty. Ông dự định sẽ truyền lại công việc kinh doanh cho hai người con của mình.
Sriracha đã trở thành một thương hiệu khổng lồ mà không tốn một đồng cho quảng cáo và không tăng giá bán buôn kể từ đầu những năm 1980. Công ty từng dính vào một vụ kiện về mùi của nhà máy, hay gần nhất, là vượt qua tình trạng thiếu ớt khiến nhà máy buộc phải tạm ngừng sản xuất.
Tuy nhiên, Trần vẫn không hề dừng lại trước thành công của mình. “Tôi muốn tiếp tục tạo ra những sản phẩm có chất lượng tốt, như làm cho nước sốt cay hơn… và không nghĩ đến việc kiếm thêm lợi nhuận,” ông chia sẻ với Forbes .
Hành trình tạo ra 'đế chế' tỉ đô
Ông David Trần sinh năm 1945, tại Sóc Trăng. Cha ông là một thương gia, trong khi mẹ là một bà nội trợ, nuôi nấng David và 8 anh chị em trong gia đình.
Khởi đầu của 'đế chế' Huy Fong bắt nguồn từ việc ông David Trần nhận thấy các loại nước sốt khác trên thị trường không đủ cay hoặc thiếu hương vị. Vì vậy, ông quyết định mua ớt tươi và bảo quản chúng, áp dụng kiến thức về hóa chất để tạo ra một loại nước sốt giữ được vị tươi và cay.
“Tôi nghĩ đến việc làm nó vì giá ớt tươi… lên xuống rất nhiều,” ông kể lại: “Nếu tôi có thể làm nó và giữ cho nó tươi và giữ giá thấp...khi [giá ớt] tăng lên, chúng tôi vẫn giữ [giá] như cũ, vì vậy chúng tôi sẽ có [một] thị trường.”
Trần, anh trai và bố vợ của ông đã làm nước sốt cay ở nhà, đóng chai trong những chiếc lọ đựng thức ăn trẻ em tái sử dụng.
 |
| David Trần tại nhà máy của Huy Fong ở Irwindale, California năm 2014 (Ảnh: Forbes) |
Trần cùng vợ và con trai chuyển đến Los Angeles vào tháng 1/1980, một phần vì ông được người nhà nói có thể tìm thấy ớt tươi ở California.
Một lần ông Trần vào cửa hàng tạp hóa ở khu Chinatown tại Los Angeles để mua một chai tương ớt nhập khẩu. “Tôi nghĩ tương ớt đó không ngon lắm. Chúng tôi có thể làm một loại tương ớt ngon hơn”, ông nhớ lại. Về nhà, ông bắt tay ngay vào việc thực hiện ý tưởng này.
Dù bị ngân hàng từ chối khoản vay vốn 200.000 USD (4,6 tỉ đồng), ông Trần khởi nghiệp kinh doanh tương ớt bằng số tiền tiết kiệm của gia đình là 50.000 USD vào những ngày đầu năm 1980, theo tạp chí Los Angeles.
Ông lấy ớt từ các chợ địa phương và thành lập Huy Fong vào tháng 2 năm 1980, chọn một con gà trống làm biểu tượng vì ông tuổi Dậu.
Ông bắt đầu bán Sriracha trên một chiếc xe tải Chevy màu xanh. Đến năm 1987, nhu cầu tăng cao đến mức ông chuyển Huy Fong đến một tòa nhà rộng 240.000 foot vuông ở Rosemead, phía đông Quận Los Angeles. Chưa đầy một thập kỷ sau, ông đã mua một nhà máy Wham-O cũ bên cạnh, nơi từng sản xuất vòng lắc hula.
Năm 2010, Huy Fong lại chuyển đến cơ sở hiện tại rộng 650.000 foot vuông ở Irwindale, cách Rosemead không xa.
Trần luôn sử dụng cùng một thành phần trong Sriracha kể từ khi ông bắt đầu bán nó lần đầu tiên vào năm 1980: ớt, đường, muối, tỏi và giấm. Trong hơn bốn thập kỷ, đó là công thức thành công, biến Huy Fong từ một công ty mới thành lập nhỏ thành một doanh nghiệp tỷ đô.
“Tôi có thể sử dụng những nguyên liệu rẻ tiền hơn hoặc quảng bá sản phẩm của mình để kiếm nhiều tiền hơn. Nhưng không. Mục tiêu của tôi luôn là cố gắng tạo ra món sốt nóng cho người giàu với mức giá phù hợp với người nghèo", ông nói./.
Nguồn tham khảo: Forbes, The Los Angeles
