Nhiễm HIV ở trẻ vị thành niên
Ở Bà Rịa-Vũng Tàu, những người có HIV ở nhóm nam quan hệ đồng giới tăng mạnh trong những năm gần đây. Trong số những người mới mắc HIV, nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới chiểm tỷ lệ cao nhất, tới 52%.
“Có nhiều em nhỏ sinh năm 2005, tức là mới 15 tuổi, đã mắc HIV, do quan hệ đồng tính nam. Riêng từ đầu năm đến nay đã có 10 trẻ vị thành niên nhiễm HIV rồi! Mà đây là những con số do các bạn chủ động tìm đến với Nhóm đông đẳng để xin tư vấn, còn thực tế con số là bao nhiêu thì không ai biết được” – đó là thông tin được Lê Trung Hiếu – Trưởng Nhóm giáo dục đồng đẳng Bình Minh ở TP. Vũng Tàu cho tôi biết.
Cũng theo Lê Trung Hiếu, 2-3 năm trước tỉ lệ nhiễm HIV ở trẻ vị thành niên nam tại Vũng Tàu còn ít, nhưng những năm qua thì tăng liên tục ở mức cao.
Lý giải nguyên nhân này, Lê Trung Hiếu cho biết: Người đồng tính nam nếu đã mắc bệnh HIV, thì khi quan hệ tình dục, khả năng lây nhiễm cho bạn tình rất cao. Trẻ em dễ bị dụ quan hệ tình dục đồng tính với người khác, mà khi quan hệ lại thường không chủ động được trong việc sử dụng các biện pháp an toàn.
 |
|
Lê Trung Hiếu – Trưởng Nhóm giáo dục đồng đẳng Bình Minh ở TP. Vũng Tàu (người mang khẩu trang) chia sẻ lo âu về tỉ lệ bé trai mắc HIV đang gia tăng
|
Đã vậy, việc điều trị cho trẻ vị thành niên mắc HIV gặp nhiều khó khăn, do yêu cầu phải có người giám hộ và giấy tờ cá nhân của các em đều do gia đình giữ. Hầu hết khi mắc bệnh các em nhỏ đều không dám nói thật với gia đình, càng không nói nguyên nhân lây bệnh. Vì thế, khi được tư vấn, Hiếu đều thuyết phục các em nói với gia đình để được điều trị bệnh đầy đủ. Có em nghe lời khuyên chỉ dám nói do dẫm phải bơm tiêm có nhiễm HIV nên bị lây, còn lại hầu hết giấu cha mẹ cả về tình trạng bệnh, nên việc điều tri để tránh lây nhiễm ở trẻ bị HIV là một vấn đề.
Không chỉ ở TP Vũng Tàu, ở Trung tâm Y tế thị xã Phú Mỹ (Bà Rịa – Vũng Tàu), anh Đặng Văn Ngọc – cán bộ chuyên trách về HIV của Trung tâm - cũng cho biết tỉ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm đồng tính nam ở Phú Mỹ tăng cao. Bệnh nhân có đủ thành phần, lứa tuổi, từ đang là học sinh cấp 3, học viên học nghề, kỹ sư, hướng dẫn viên, nông dân, công nhân vv… Đáng lưu ý khi có cả những trẻ mới 14 tuổi đã nhiễm HIV trong nhóm quan hệ đồng tính nam.
Thế nhưng, rào cản rất lớn cho việc truyền thông về phòng, chống HIV cho trẻ là chỉ được phép khi có người giám hộ. Trong khi thực tế thì các trẻ nhiễm HIV đều giấu gia đình. Do đó, vai trò của gia đình trong việc giáo dục để trẻ biết cách phòng, chống HIV vô cùng quan trọng.
“Phản ứng của gia đình khi biết tin con bị bệnh là cần bình tĩnh và đồng cảm với con, cũng như hiểu được rằng nếu tuân thủ điều trị ARV, sẽ đảm bảo K=K, tức là không phát hiện virus, sẽ không lây truyền nữa, để hỗ trợ cho trẻ điều trị đầy đủ. Các phụ huynh cũng nên dạy cho con mình biết rằng, hành vi tình dục đồng giới của trẻ không phải là bệnh, mà chỉ là một sở thích. Nhưng điều quan trọng là, để tránh xảy ra hậu quả, thì gia đình cần giáo dục cho trẻ biết cách bảo vệ bản thân về an toàn tình dục” – Anh Đặng Văn Ngọc chia sẻ.
Cũng như ở Bình Dương, anh Ngọc cho biết ở Phú Mỹ số mắc HIV trong nhóm đồng tính nam ở khu công nghiệp là có, nhưng việc truyền thông hết sức khó khăn, vì không vào được khu công nghiệp.
Truyền thông K=K: giảm kỳ thị, tăng điều trị
Trước tình hình người nhiễm HIV ở Bà Rịa – Vũng Tàu, nhất là nhóm đồng tính nam vẫn gia tăng, ngành y tế tỉnh này đang đẩy mạnh chiến dịch truyền thông K=K tại các cơ sơ y tế và trong cộng đồng, nhằm giảm kỳ thị và tăng tỉ lệ người nhiễm HIV được điều trị bằng ARV.
 |
|
Trưởng một nhóm giáo dục đồng đằng trao đổi về những biện pháp phòng, chống HIV trong nhóm đồng tính nam
|
Cùng với nỗ lực của ngành y tế Bà Rịa – Vũng Tàu trong việc đẩy mạnh truyền thông K=K, các nhóm giáo dục đồng đẳng trên địa bàn như nhóm Bình Minh (TP.Vũng Tàu), Full House (thị Xã Phú Mỹ) và Muối Trắng (TP. Bà Rịa và huyện Long Điền)... tích cực tuyên truyền về dự phòng HIV/AIDS, tư vấn và hỗ trợ xét nghiệm HIV tại cộng đồng, chuyển gửi dịch vụ, cấp phát vật phẩm y tế cho nhóm nguy cơ cao nhiễm HIV gồm người tiêm chích ma túy, quan hệ đồng tính nam và lao động tình dục. Họ còn vận động chính sách cho nhóm người dễ tổn thương là những người quán hệ tình dục đồng giới, chuyển giới, nhiễm HIV.
Anh Đinh Thành Hậu – Trưởng Nhóm Full House – cho biết nhóm của anh có 45 thành viên, hỗ trợ tích cực cho những người bỏ điều trị tuân thủ tốt điều trị để đảm bảo không lây truyền; tiếp cận với các nữ lao động tình dục, nhóm quan hệ đồng tính nam, tiêm chích ma túy vv… để tư vấn về kiến thức an toàn tình dục, tư vấn điều trị ARV cho những người nhiễm HIV và tư vấn cho những người là bạn tình của người nhiễm sử dụng thuốc dự phòng lây nhiễm.
Hiện nay, nhóm đặc biệt chú ý truyền thông K=K nên các thành viên tuân thủ việc điều trị, cũng như chú trọng việc xét nghiệm. Sau 6 tháng hay 1 năm mà tải lượng virus chưa thấp như yêu cầu, mọi người lại tiếp tục trao đổi để đạt được mục tiêu.
 |
|
Kiến thức phòng, tránh HIV được truyền thông đầy đủ ở các cơ sở y tế
|
Trên địa bàn có một chợ tình, bắt đầu hoạt động từ 22h đêm. Anh Hậu cho biết, để giúp các bạn trong nhóm “gay” quan hệ tình dục an toàn, nhóm Full House thiết kế một chiếc hộp để đựng bao cao su và tờ rơi về an toàn tình dục, để mọi người lấy miễn phí, trong đó hướng dẫn cách xét nghiệm HIV và cung cấp cả mã quét QR để mọi người có thể trao đổi, xin tư vấn qua zalo khi cần.
Nhóm Bình Minh của Lê Trung Hiếu cũng tăng cường truyền thông về các ca bệnh đã tử vong để mọi người cảnh tỉnh. Như trường hợp một nam đồng tính bị HIV nhưng không điều trị HIV mà còn đi nhiều địa phương để “hành nghề” và không sử dụng bao cao su. Ít lâu sau anh ta mất vì bệnh. Nhân đám ma, nhóm của Hiếu đã đến để làm test nhanh và phát hiện hơn 50% số người “gay” đi đưa ma bị nhiễm HIV.
Hiếu cho tôi xem một số ứng dụng trên điện thoại dành cho những người “gay”. Tôi bật thử, ngay lập tức hiện lên những hình ảnh tự giới thiệu rất sexy và định vị thông báo có hàng chục người ở gần mình, cho thấy việc tìm kiếm bạn tình qua online quá dễ dàng. Những bé trai dễ thương luôn là “con mồi” của những “gã thợ săn” lớn tuồi. Có khi chỉ là những bữa ăn, mua sắm, đưa đi chơi hay chu cấp tiền bạc … là các em nhỏ dễ bị “sập bẫy”. Bởi vậy như Hiếu cho biết ở Vũng Tàu, có khá đông các bé trai quan hệ đồng giới. 8 tháng đầu năm 2020, đã có hơn 50 ca HIV được phát hiện là đồng tính nam, trong đó, số trẻ em vẫn tiếp tục tăng.
“Từ thực trạng này, chúng tôi thấy vai trò của gia đình rất quan trọng. Các em còn nhỏ, nên không có kinh nghiệm trong các mối quan hệ cũng như trong bảo vệ mình an toàn. Vì thế, việc gia đình cần không né tránh, để truyền thông cho các em biết về quan hệ tình dục không an toàn là rất quan trọng. Khi gia đình đã phát hiện ra con em bị bệnh thì nên đồng cảm, hỗ trợ các em và phối hợp với ngành y tế để điều trị cho con em mình” - Lê Trung Hiếu chia sẻ.
