Năm 2025 khắc họa một thế giới bất ổn và chuyển động dữ dội, nơi quyền lực chính trị quay vòng, chiến tranh chưa hạ nhiệt, trí tuệ nhân tạo bùng nổ chưa từng có, còn khí hậu tiếp tục vượt qua những giới hạn nguy hiểm. Từ sự trở lại đầy tranh cãi của Tổng thống Mỹ ông Donald Trump, lệnh ngừng bắn mong manh tại Gaza, các cuộc đàm phán bế tắc về Ukraine, đến những kỷ lục thời tiết cực đoan và làn sóng nổi dậy của thế hệ Z, 10 sự kiện dưới đây đã định hình diện mạo toàn cầu của năm 2025.
1. Ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng
Một chiến dịch bảo hộ thương mại được triển khai trên diện rộng. Những đợt trục xuất hàng loạt người nhập cư không có giấy tờ. Và việc giải thể hoặc tái cấu trúc sâu một số bộ phận của chính phủ liên bang Mỹ trở thành tâm điểm thu hút dư luận năm 2025.
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng trong nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 1, Tổng thống Donald Trump nhanh chóng đặt dấu ấn bằng một phong cách cầm quyền mang tính đối đầu cao độ. Ông công khai nhắm vào các đối thủ chính trị, cho triển khai Vệ binh Quốc gia tới nhiều thành phố có xu hướng bỏ phiếu cho đảng Dân chủ, đồng thời tìm cách gây sức ép trực diện với truyền thông chính thống.
Song song với đó, chính quyền Trump đẩy mạnh cuộc chiến chống các chương trình đa dạng và hòa nhập, coi đây là biểu hiện của “chủ nghĩa cấp tiến” làm suy yếu nước Mỹ. Trên mặt trận đối ngoại, ông Trump khởi động hàng loạt nỗ lực ngoại giao quy mô lớn – từ Trung Đông, châu Âu cho tới châu Á – với kết quả đan xen, khi một số hồ sơ đạt tiến triển trong khi những hồ sơ khác lại rơi vào bế tắc hoặc gây tranh cãi trong nội bộ đồng minh.
Ở trong nước, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy sự bất mãn ngày càng tăng của người Mỹ, đặc biệt xoay quanh các vấn đề kinh tế như chi phí sinh hoạt, giá thực phẩm và năng lượng. Những thất bại nặng nề của đảng Cộng hòa trong các cuộc bầu cử địa phương suốt năm qua đã đặt đảng này vào thế phòng thủ, khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ dự kiến diễn ra vào mùa thu năm sau đang đến gần.
2. Lệnh ngừng bắn tại Gaza
Sau 2 năm chiến sự tàn khốc tại Gaza – nơi nạn đói đã được tuyên bố và số người thiệt mạng được dự báo chạm mốc 70.000 vào cuối năm – sức ép mạnh mẽ từ Washington cuối cùng đã dẫn tới một lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas.
Thỏa thuận mong manh này cho phép Israel tiếp nhận những con tin còn sống sót cuối cùng, cùng phần lớn thi thể của các nạn nhân thiệt mạng, để đổi lấy việc trả tự do cho các tù nhân và người bị giam giữ Palestine. Tuy nhiên, đối với hàng trăm nghìn người Palestine phải rời bỏ nhà cửa, việc trở về Thành phố Gaza chỉ đồng nghĩa với việc đối diện những khu phố đổ nát, cơ sở hạ tầng bị phá hủy gần như hoàn toàn.
Lệnh ngừng bắn cũng mở đường cho dòng viện trợ nhân đạo vào Gaza gia tăng. Dù vậy, theo Liên Hợp Quốc và các tổ chức cứu trợ, khối lượng viện trợ này vẫn còn rất xa so với nhu cầu thực tế của vùng lãnh thổ bị tàn phá nặng nề.
Trong khi đó, các cuộc đàm phán về những bước tiếp theo trong kế hoạch hòa bình do ông Donald Trump bảo trợ – đặc biệt là vấn đề giải giáp Hamas – đang bộc lộ những khác biệt sâu sắc và cực kỳ nhạy cảm. Israel tiếp tục tiến hành các cuộc không kích gây chết người tại Gaza trong những tuần gần đây, mà Tel Aviv khẳng định là nhằm đáp trả các cuộc tấn công từ Hamas.
Căng thẳng khu vực cũng không hề hạ nhiệt. Israel duy trì các đòn không kích nhằm vào các cứ điểm của Hezbollah tại Lebanon, đồng thời – với sự hỗ trợ của Mỹ – đã tiến hành các cuộc tập kích vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày hồi tháng 6. Đến tháng 9, Israel tiếp tục gây chấn động khi nhắm mục tiêu vào các quan chức Hamas trong một cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ ngay trên lãnh thổ Qatar.
3. Đàm phán chấm dứt chiến tranh Ukraine
Sự trở lại Nhà Trắng của ông Donald Trump đã tiếp thêm động lực mới cho các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine, bùng nổ sau chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga năm 2022. Tuy nhiên, động lực đó đi kèm với sự bất định ngày càng lớn.
Lập trường của ông Trump liên tục dao động giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và người đồng cấp Nga Vladimir Putin, khiến Kiev lo ngại rằng mình có thể bị ép chấp nhận một thỏa thuận hòa bình theo các điều khoản có lợi cho Moscow. Nỗi lo này bộc lộ rõ vào tháng 2, khi ông Trump công khai khiển trách ông Zelensky ngay tại Phòng Bầu dục, cáo buộc nhà lãnh đạo Ukraine đang đẩy thế giới tới nguy cơ Thế chiến III và thiếu tôn trọng người dân Mỹ.
Khi các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Nga và Ukraine rơi vào bế tắc, ông Trump đã mời ông Putin tham dự một hội nghị thượng đỉnh mang tính bước ngoặt tại Alaska vào tháng 8. Tuy nhiên, cuộc gặp kết thúc sớm trong không khí căng thẳng, và Washington sau đó cáo buộc Moscow không nghiêm túc trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh.
Đáp lại, ông Trump áp đặt gói trừng phạt lớn đầu tiên nhằm vào Nga trong nhiệm kỳ hai của mình. Dù vậy, các cuộc đàm phán quốc tế vẫn tiếp tục diễn ra vào cuối tháng 11, dựa trên một dự thảo kế hoạch do Mỹ đề xuất – văn bản mà phiên bản ban đầu bị Kiev và nhiều đồng minh châu Âu đánh giá là nghiêng đáng kể về phía Nga.
Trong lúc ngoại giao giằng co, chiến sự trên thực địa vẫn diễn ra khốc liệt. Lực lượng Nga tiếp tục tiến quân chậm rãi nhưng bền bỉ, với cái giá nhân lực và tài chính khổng lồ cho cả hai phía, đồng thời dội xuống các thành phố Ukraine số lượng tên lửa và UAV ở mức kỷ lục.
4. Cuộc chiến thương mại toàn cầu
Trong năm 2025, ông Donald Trump đã khởi động một làn sóng thuế quan mới, áp đặt các mức thuế cao đối với hàng nhập khẩu và toàn bộ những ngành được coi là chiến lược, như thép, nhôm và đồng. Các động thái này nhanh chóng châm ngòi cho một cuộc tranh chấp thương mại quy mô lớn, khiến kinh tế toàn cầu rung chuyển.
Trước nguy cơ leo thang trả đũa, nhiều quốc gia buộc phải bước vào các cuộc đàm phán căng thẳng với Washington. Kết quả là một số thỏa thuận đã đạt được, đáng chú ý với Liên minh châu Âu và Trung Quốc, dù không xóa bỏ hoàn toàn các bất đồng cốt lõi.
Ngay trong khu vực Bắc Mỹ, Mỹ vẫn tiếp tục đàm phán với Mexico, trong khi các cuộc thương lượng với Canada bị đình chỉ sau khi một tỉnh của Canada tài trợ cho một quảng cáo công khai chỉ trích chính sách thuế quan của Mỹ. Dưới sức ép ngày càng lớn về chi phí sinh hoạt trong nước, ông Trump vào giữa tháng 11 buộc phải hủy bỏ thuế quan đối với một số mặt hàng thực phẩm thiết yếu, như cà phê và thịt bò nhập khẩu.
5. Thế giới có tân Giáo hoàng
Ngày 8/5, ông Robert Francis Prevost, 69 tuổi, trở thành giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử, sau khi Giáo hoàng Francis qua đời – vị giáo hoàng mà ông từng là cố vấn thân cận trong nhiều năm.
Chỉ chưa đầy 24 giờ sau khi mật nghị bắt đầu, làn khói trắng bốc lên từ Nhà nguyện Sistine, báo hiệu việc bầu chọn vị giáo hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo. Vị giáo sĩ sinh ra tại Chicago, từng dành gần 20 năm làm nhà truyền giáo tại Peru và sau đó nhập quốc tịch nước này, đã chọn tông hiệu là Leo XIV.
Tiếp nối di sản của người tiền nhiệm Argentina, Giáo hoàng Leo XIV đặt trọng tâm vào người nghèo, người di cư và các vấn đề môi trường. Đồng thời, ông cũng nhanh chóng trấn an các nhóm bảo thủ trong Giáo hội khi khẳng định – ít nhất trong ngắn hạn – sẽ không xem xét việc phong chức phó tế cho phụ nữ hay công nhận hôn nhân đồng giới.
6. Các cuộc nổi dậy của thế hệ Z
Trong năm 2025, những phong trào quần chúng do người trẻ dưới 30 tuổi dẫn dắt đã bùng lên trên khắp châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Các cuộc biểu tình này phản ánh sự bất mãn sâu sắc trước mức sống thấp, tình trạng kiểm duyệt mạng xã hội và nạn tham nhũng kéo dài của giới tinh hoa cầm quyền.
Kết quả của các phong trào rất khác nhau. Tại Morocco, chính phủ hứa hẹn cải cách xã hội, song hơn 2.000 người biểu tình vẫn đang đối mặt với nguy cơ bị truy tố. Ở những quốc gia khác, các cuộc biểu tình nhanh chóng biến thành thách thức chính trị rộng lớn hơn sau khi bị đàn áp bằng bạo lực.
Tại Nepal, Thủ tướng KP Sharma Oli buộc phải rời nhiệm sở. Tại Madagascar, Tổng thống Andry Rajoelina cũng chung số phận. Người trẻ đóng vai trò nổi bật trong các cuộc biểu tình hậu bầu cử tại Tanzania, dù các cuộc xuống đường này đã bị trấn áp một cách tàn bạo.
Đáng chú ý, lá cờ hải tặc trong bộ truyện tranh Nhật Bản One Piece – hình ảnh đầu lâu xương chéo đội mũ rơm – xuất hiện dày đặc trong các cuộc biểu tình và lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội, trở thành biểu tượng toàn cầu cho cuộc đấu tranh của giới trẻ.
7. Cơn bùng nổ AI
Các tập đoàn công nghệ và giới đầu tư tiếp tục rót những khoản tiền khổng lồ vào trí tuệ nhân tạo (AI), đẩy sự phát triển của công nghệ này lên tốc độ chưa từng có. Theo hãng tư vấn Gartner, chi tiêu liên quan đến AI được dự báo đạt khoảng 1.500 tỷ USD trong năm 2025 và tăng lên 2.000 tỷ USD vào năm sau.
Sự hưng phấn của thị trường từng đưa giá trị vốn hóa của Nvidia vượt mốc 5.000 tỷ USD, một con số chưa từng có trong lịch sử ngành công nghệ. Tuy nhiên, cùng với đó là những lo ngại ngày càng lớn về nguy cơ hình thành bong bóng đầu cơ.
Ngoài rủi ro tài chính, AI còn kéo theo hàng loạt vấn đề xã hội. Công nghệ này bị cáo buộc góp phần lan truyền thông tin sai lệch, các vụ kiện tụng về bản quyền gia tăng mạnh, và nhiều doanh nghiệp viện dẫn việc áp dụng AI như một lý do để tiến hành các đợt sa thải quy mô lớn.
8. Vụ trộm ngoạn mục tại bảo tàng Louvre
Ngày 19/10, một nhóm trộm mặc áo ghi-lê công nhân đã sử dụng thang vận chuyển đồ nội thất để đột nhập vào Bảo tàng Louvre ở Paris, Pháp. Chúng tẩu thoát bằng xe tay ga, mang theo bộ Vương miện Hoàng gia trị giá 88 triệu euro, dù đã làm rơi một chiếc vương miện đính kim cương trên đường bỏ chạy.
Vụ trộm gây chấn động dư luận toàn cầu và làm dấy lên cuộc tranh luận gay gắt về an ninh tại bảo tàng được tham quan nhiều nhất thế giới. Dù ba nghi phạm đã bị truy tố và giam giữ, các bảo vật bị đánh cắp đến nay vẫn chưa được thu hồi.
9. Các cuộc không kích của Mỹ khiến Venezuela phẫn nộ
Kể từ tháng 8, Mỹ đã triển khai một lực lượng quân sự đáng kể ngoài khơi Mỹ Latinh, chính thức với mục tiêu ngăn chặn hoạt động buôn lậu ma túy vào lãnh thổ Mỹ. Trong những tuần gần đây, hơn 20 cuộc tấn công đã được tiến hành tại khu vực Caribe và Thái Bình Dương nhằm vào các tàu bị nghi vận chuyển ma túy, khiến hàng chục người thiệt mạng.
Bộ Tư pháp Mỹ khẳng định các cuộc không kích này là “hợp pháp”, đồng thời bác bỏ cáo buộc của một quan chức cấp cao Liên Hợp Quốc rằng đây là các vụ “hành quyết ngoài tư pháp”. Tuy nhiên, chiến dịch đã làm căng thẳng khu vực leo thang mạnh, đặc biệt với Venezuela.
Caracas coi các cuộc tấn công là cái cớ để Washington tìm cách lật đổ Tổng thống ông Nicolas Maduro và kiểm soát trữ lượng dầu mỏ của nước này. Mỹ cáo buộc ông Maduro đứng đầu một mạng lưới buôn ma túy xuyên quốc gia và treo thưởng 50 triệu USD cho việc bắt giữ ông.
10. Thời tiết cực đoan
Năm 2025 khép lại với hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan trên toàn cầu. Việt Nam hứng chịu những đợt lũ lụt kỷ lục, trong khi các cơn bão mạnh liên tiếp tàn phá vùng Caribe và Philippines. Theo các nhà khoa học, biến đổi khí hậu do con người gây ra đang khiến những thảm họa này xảy ra thường xuyên hơn, dữ dội hơn và khó lường hơn.
Bão Melissa – một trong những cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào Caribe – đã tàn phá nhiều khu vực của Jamaica và gây ngập lụt nghiêm trọng tại Haiti và Cuba. Ở Đông Nam Á, Philippines liên tiếp hứng chịu các cơn bão Ragasa, Bualoi, Kalmaegi và Fung-wong chỉ trong vài tháng, trong khi Việt Nam oằn mình trước bão, lũ và sạt lở đất.
Tại châu Âu, nhiệt độ tăng vọt kéo theo các đợt cháy rừng dữ dội, với diện tích bị thiêu rụi trong mùa hè đạt mức kỷ lục. Bờ biển Địa Trung Hải của Pháp trải qua vụ cháy nghiêm trọng nhất trong 50 năm. Ở Mỹ, các đám cháy do sét đánh buộc giới chức phải đóng cửa khu North Rim của Đại Vực (Grand Canyon) từ giữa tháng 7 cho đến hết mùa du lịch.
Ngay từ đầu năm, bão Éowyn đã gây tàn phá diện rộng tại Ireland, khiến chính quyền phải ban bố cảnh báo thời tiết đỏ hiếm hoi trên toàn quốc. Gió giật đo được tại trạm khí tượng Met Éireann ở Ceann Mhása, Conamara, hạt Galway, lên tới 183 km/h – một con số nhấn mạnh mức độ khắc nghiệt ngày càng tăng của khí hậu toàn cầu.
