Một tuyên bố mà Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra chiều ngày 15/7 nói rằng việc ông Trump ký thông qua Đạo luật Tự trị Hong Kong là hành động vi phạm quy tắc về mối quan hệ quốc tế và là sự can thiệp nghiêm trọng vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc.
"Chính phủ Trung Quốc cực lực phản đối và lên án hành động này" - tuyên bố nêu rõ - "Để bảo vệ các lợi ích hợp pháp của mình, Trung Quốc sẽ có hành động cần thiết để áp đặt lệnh trừng phạt nhằm vào các tổ chức và cá nhân Mỹ có liên quan".
Tuyên bố này không đưa ra chi tiết về lệnh trừng phạt mà họ có thể áp đặt với Mỹ, nhưng thêm rằng hành động sắp tới của Trung Quốc sẽ rất "quả quyết" và rằng nỗ lực của Mỹ nhằm ngăn chặn việc thực thi Luật an ninh quốc gia ở Hong Kong sẽ không đạt được mục đích.
"Các đòn trừng phạt của Trung Quốc sẽ giống như các biện pháp đáp trả mà họ từng đưa ra với Mỹ, trong đó có việc cấm vận một thực thể và 4 cá nhân của Mỹ liên quan tới vấn đề Tân Cương. Nó cũng sẽ tương ứng về số lượng với hành động của Mỹ" - Chen Long, một đối tác của hãng nghiên cứu độc lập Plenum, nhận định.
Các Thượng nghị sĩ Mỹ Chris Van Hollen và Patrick Toomey, những người soạn thảo Đạo luật Tự trị Hong Kong, rất có khả năng sẽ nằm trong danh sách trừng phạt của Trung Quốc. Thượng nghị sĩ Josh Hawley và một số nghị sĩ trong Quốc hội Mỹ cũng có thể trở thành mục tiêu, theo ông Chen.
Tổng thống Trump đã ký Đạo luật Tự trị Hong Kong cùng với một sắc lệnh chấm dứt cách ứng xử thương mại đặc biệt với thành phố này. Trong lúc ký kết, ông Trump nói rằng Hong Kong sẽ được ứng xử giống như với Trung Quốc đại lục.
"Không còn đặc quyền, không còn cách ứng xử đặc biệt về kinh tế, và không xuất khẩu các công nghệ nhạy cảm" - ông Trump tuyên bố.
Sắc lệnh này cùng việc ông Trump ký Đạo luật Tự trị Hong Kong - ngay trước thời hạn chót để lãnh đạo Mỹ ký thông qua hoặc phủ quyết nó - được xem là động thái trừng phạt mới nhất của Washington nhằm vào việc Bắc Kinh áp dụng luật an ninh quốc gia mới đối với Hong Kong.
Sắc lệnh mới của ông Trump cũng ngừng chương trình huấn luyện của Mỹ dành cho cảnh sát và các cơ quan an ninh của Hong Kong, hủy một số giấy phép xuất khẩu ngoại lệ đối với Hong Kong. Việc hợp tác giữa Cơ quan Nghiên cứu địa chất Mỹ (USGS) - thuộc Bộ Nội vụ Mỹ - và Viện Không gian và Khoa học Thông tin Trái đất của ĐH Trung Quốc sẽ bị ngừng.
Chương trình trao đổi Fulbright, liên quan tới Trung Quốc và Hong Kong, cũng bị hủy.
Tổng thống Trump nói rằng đạo luật mới sẽ trao cho chính quyền của ông "các công cụ mới đầy sức mạnh để bắt những cá nhân và thực thể có liên quan tới việc dập tắt sự tự do của Hong Kong phải chịu trách nhiệm".
Đạo luật yêu cầu áp dụng "các lệnh trừng phạt bắt buộc" đối với bất kỳ cá nhân nào ở nước ngoài vì "đóng góp quan trọng" cho việc vi phạm các cam kết của Trung Quốc đối với Hong Kong chiếu theo Tuyên bố chung Trung - Anh và Luật Cơ bản, được xem như Hiến pháp của Hong Kong.
Tuyên bố chung Trung - Anh đã đặt nền tảng cho việc Anh trao trả Hong Kong cho Trung Quốc vào năm 1997, trong đó nêu rằng thành phố này sẽ được hưởng "quyền tự trị ở mức độ cao" cho đến ít nhất là năm 2047.
