Trung Quốc là nhà cung ứng vật liệu lớn nhất cho pin lithium-ion được sử dụng trong xe điện của Tesla, chiếm 39% trong số 61 công ty thuộc danh mục "pin lưu trữ", dựa trên phân tích chuỗi cung ứng của nhà sản xuất xe điện đến từ Mỹ.
Những con số này có ý nghĩa phức tạp trong bối cảnh các quốc gia thắt chặt các quy định và thúc đẩy đầu tư để đảm bảo nguồn cung ứng nguyên liệu quan trọng cho an ninh kinh tế. Trung Quốc dường như đang chiếm thế thượng phong trên thị trường toàn cầu về vật liệu pin quan trọng để sản xuất xe điện (EV).
Nikkei đã làm việc với công ty Nhật Bản Fronteo, một doanh nghiệp sử dụng thuật toán máy học gốc để thu thập dữ liệu có các đặc điểm cụ thể, nhằm phân tích chuỗi cung ứng của Tesla.
Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích thông tin từ báo cáo tài chính và thông cáo báo chí công khai, đã xác định được tổng cộng 13.428 công ty được cho là tham gia cung cấp các thành phần trong quá trình sản xuất EV của Tesla, kể cả những nhà cung cấp cấp "cấp 3".
Kết quả cho thấy, Trung Quốc chiếm 40% trong số 42 công ty tham gia vào "luyện kim màu" không bao gồm các nhà máy luyện nhôm. Các công ty Trung Quốc cũng chiếm thị phần cao nhất, 33%, trong số 102 nhà cung cấp thuộc nhóm "hóa học vô cơ". Những con số này cho thấy sự phụ thuộc nặng nề của Tesla vào đối tác Trung Quốc.
Sự phụ thuộc của Tesla vào các nhà cung cấp lớn được tính toán bằng cách sử dụng chỉ số "điểm chokepoint" của Fronteo, chỉ số này đo lường mức độ phụ thuộc của nhà sản xuất sản phẩm cuối cùng vào một nhà cung cấp cụ thể trên thang điểm 10 – với 10 đại diện cho sự phụ thuộc cao nhất.
Theo kết quả, các công ty Trung Quốc là nhà cung cấp quan trọng cho Tesla bao gồm Ganfeng Lithium, nhà sản xuất chính các sản phẩm lithium, với số điểm chokepoint là 6,8. Novoray, nhà sản xuất chính các hợp chất vô cơ, đạt 7,1 điểm, trong khi Zhejiang Huayou Cobalt, công ty sản xuất vật liệu cobalt, được đánh giá ở mức 5,7.
Một phân tích về các cổ đông của các công ty này cho thấy Novoray và Huayou Cobalt chịu ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc, chính phủ gián tiếp sở hữu lần lượt 9% và 12% cổ phần của họ.
Rủi ro tiềm ẩn
Các công ty Mỹ chiếm 22% tổng số nhà cung cấp cho Tesla, trong khi các công ty Trung Quốc chiếm 17%. Tỷ lệ các nhà cung cấp Trung Quốc của Tesla cao hơn 4 điểm so với tỷ lệ phần trăm của General Motors. Nhưng sự phụ thuộc nặng nề vào các nhà cung cấp Trung Quốc tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Mari Yamamoto, Giám đốc Fronteo, cho hay rủi ro đáng ngại nhất đối với Tesla là đứt gãy chuỗi cung ứng khi Mỹ và Trung Quốc cạnh tranh vị thế dẫn dắt toàn cầu, khiến các nhà sản xuất ô tô Mỹ khó mua pin. Một hãng EV sẽ đối diện với nguy cơ gián đoạn sản xuất nếu như nhà cung ứng hàng đầu một linh kiện quan trọng nào đó ngừng chuyển hàng cho hãng đó.
Vào ngày 1/8, Bắc Kinh đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu đối với một số sản phẩm gallium và germanium. Trung Quốc, nhà cung ứng hàng đầu 2 kim loại trên – được sử dụng trong sản xuất bán dẫn – đưa ra các lệnh hạn chế nhằm vào 8 sản phẩm gallium và 6 sản phẩm germanium, đòi hỏi các nhà xuất khẩu phải xin giấy phép.
Động thái này được xem là phản ứng trước các lệnh hạn chế xuất khẩu các thiết bị bán dẫn mà Mỹ dẫn đầu nhằm vào Trung Quốc.
Nỗ lực đa dạng hoá nguồn cung
Trong bối cảnh đối giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng trở nên căng thẳng, Tesla đang tiến hành các bước nhằm giảm sự phụ thuộc vào linh kiện và nguyên liệu của Trung Quốc.
“Khi nhìn vào vài năm tới, điểm nghẽn cơ bản đối với sự phát triển của EV chính là sự sẵn có của lithium cấp độ sản xuất pin,” CEO Tesla Elon Musk phát biểu trong lễ động thổ nhà máy tinh chế lithium ở Texas trong tháng 5. Nhà máy 375 triệu USD có công suất đủ lithium để sản xuất khoảng 1 triệu EV tính đến năm 2025.
Chile có trữ lượng lithium lớn nhất thế giới, chiếm 36% tổng lượng toàn cầu, báo cáo của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ và Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho hay. Chile và Australia kết hợp chiếm 80% sản lượng toàn cầu về kim loại thiết yếu trong pin EV. Nhưng Trung Quốc là nhà tinh chế kim loại lớn nhất, với 60% hoạt động tinh chế lithium diễn ra ở nước này.
Tesla đã làm việc để tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng lithium của mình. Họ mua lithium từ các nhà cung cấp như Albemarle và Livent của Mỹ cũng như Ganfeng của Trung Quốc, một báo cáo mà Tesla công bố trong năm 2022 cho thấy.
Ganfeng đã ký hợp đồng 3 năm để cung cấp các sản phẩm lithium cấp độ sản xuất pin cho Tesla vào năm 2021 và nhà sản xuất ô tô Mỹ đã ký một thỏa thuận cung cấp lithium trong 5 năm với Liontown Resources của Australia vào năm 2022.
Những thoả thuận này cho phép Tesla mua hơn 95% lithium hydroxide, một thành phần quan trọng trong sản xuất pin EV, thông qua các hợp đồng trực tiếp. Công ty này cũng bắt đầu xây dựng nhà máy tinh chế lithium, bước vào một lĩnh vực mà Trung Quốc đang thống trị.
Cuối tháng 5, Elon Musk đã có chuyến thăm bất ngờ tới Trung Quốc, lần đầu tiên trong 3 năm, và có cuộc gặp với các quan chức chính phủ. Trong khi thể hiện cam kết với thị trường Trung Quốc, Musk cũng có tính toán chiến lược của mình để giảm thiểu rủi ro.
Trung Quốc đã mua cổ phần của các mỏ lithium trên khắp thế giới. Để phản ứng, Mỹ đã thay đổi các tiêu chí chất lượng để được hưởng ưu đãi thuế EV, theo Đạo luật Giảm Lạm phát, nếu các hãng sản xuất không lấy nguồn cung ứng khoáng sản quan trọng từ lãnh thổ Mỹ hay không phải đối tác của Mỹ, họ sẽ không nhận được khoản ưu đãi thuế 7.500 USD.
Cuộc cạnh tranh để chiếm ưu thế trong lĩnh vực ô tô điện đã leo thang, vượt xa khỏi cuộc đua giữa các nhà sản xuất để trở thành một cuộc chiến giành ưu thế quốc gia. Các nhà sản xuất ô tô đang tận dụng lợi ích rõ ràng trong việc xây dựng các hệ thống tích hợp để đảm bảo nguồn cung ứng nguyên liệu quan trọng cho an ninh kinh tế, từ việc thu mua nguyên liệu thô đến quá trình sản xuất./.
Nikkei: Động thái của Tesla ở Malaysia là hồi chuông cảnh tỉnh đối với Indonesia
CEO VinFast nói về khả năng cạnh tranh với Tesla, BYD tại Mỹ
Tài sản của Elon Musk sụt giảm 13,6 tỉ USD sau khi cổ phiếu Tesla lao dốc
Theo Nikkei Asia
